ابوعمرو بن حفص مخزومی: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
خط ۴: خط ۴:
نام وی را به [[اختلاف]] عبدالحمید<ref>أبونعیم، ج۵، ص۲۹۵۹؛ ابن عبد البر، ج۴، ص۲۸۲.</ref> حفص بن المغیره <ref>ابن اثیر، ج۲، ص۴۴.</ref> و [[احمد]]<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۲۳۹.</ref> آورده‌اند. [[کنیه]] وی را نیز [[ابوحفص بن المغیره]]، [[ابوعمرو بن حفص بن عمرو]]<ref>ابونعیم، ج۱، ص۲۱۳؛ ابن اثیر، ج۶، ص۲۲۱.</ref>، [[ابو حفص بن عمرو بن مغیره]]<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۳۳۹.</ref>، [[ابواحمد]]<ref>ابن اثیر، ج۲، ص۴۴.</ref>، [[ابوعمرو بن حفص بن مغیره]]<ref>بخاری، ص۵۴؛ دولابی، ج۱، ص۸۰؛ ابن اثیر، ج۱، ص۱۷۵.</ref> و ابوعمرو<ref>بخاری، ص۵۴؛ دولابی، ج۱، ص۸۰؛ ابن اثیر، ج۲، ص۴۴.</ref> گفته‌اند. این تعدد در نام و کنیه، حاکی از آن است که قطعاً در برخی از موارد، افتادگی با افزایش نام یا کلماتی چون "ابن" یا "ابو" وجود دارد. به هر حال وی به ابوعمرو مشهور است<ref>ذهبی، ج۱، ص۹؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۱۸۵.</ref> و برخی نام او را همان کنیه‌اش، ابوعمرو دانسته‌اند <ref>ابن اثیر، ج۶، ص۲۲۲؛ ابن حجر، تهذیب، ج۱۲، ص۱۷۷.</ref>. وی پسر عموی [[خالد بن ولید]]، [[ابوجهل]] و [[خیثمه]] دختر [[هاشم بن مغیره]]، [[مادر]] [[عمر بن الخطاب]]<ref>ابن اثیر، ج۱، ص۱۷۵؛ فاسی، ج۳، ص۲۱.</ref>، و [[همسر]] [[فاطمه دختر قیس]]، [[خواهر]] [[ضحاک بن قیس فهری]] بود<ref>ابن اثیر، ج۷، ص۲۲۴؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۱۸۶.</ref>.
نام وی را به [[اختلاف]] عبدالحمید<ref>أبونعیم، ج۵، ص۲۹۵۹؛ ابن عبد البر، ج۴، ص۲۸۲.</ref> حفص بن المغیره <ref>ابن اثیر، ج۲، ص۴۴.</ref> و [[احمد]]<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۲۳۹.</ref> آورده‌اند. [[کنیه]] وی را نیز [[ابوحفص بن المغیره]]، [[ابوعمرو بن حفص بن عمرو]]<ref>ابونعیم، ج۱، ص۲۱۳؛ ابن اثیر، ج۶، ص۲۲۱.</ref>، [[ابو حفص بن عمرو بن مغیره]]<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۳۳۹.</ref>، [[ابواحمد]]<ref>ابن اثیر، ج۲، ص۴۴.</ref>، [[ابوعمرو بن حفص بن مغیره]]<ref>بخاری، ص۵۴؛ دولابی، ج۱، ص۸۰؛ ابن اثیر، ج۱، ص۱۷۵.</ref> و ابوعمرو<ref>بخاری، ص۵۴؛ دولابی، ج۱، ص۸۰؛ ابن اثیر، ج۲، ص۴۴.</ref> گفته‌اند. این تعدد در نام و کنیه، حاکی از آن است که قطعاً در برخی از موارد، افتادگی با افزایش نام یا کلماتی چون "ابن" یا "ابو" وجود دارد. به هر حال وی به ابوعمرو مشهور است<ref>ذهبی، ج۱، ص۹؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۱۸۵.</ref> و برخی نام او را همان کنیه‌اش، ابوعمرو دانسته‌اند <ref>ابن اثیر، ج۶، ص۲۲۲؛ ابن حجر، تهذیب، ج۱۲، ص۱۷۷.</ref>. وی پسر عموی [[خالد بن ولید]]، [[ابوجهل]] و [[خیثمه]] دختر [[هاشم بن مغیره]]، [[مادر]] [[عمر بن الخطاب]]<ref>ابن اثیر، ج۱، ص۱۷۵؛ فاسی، ج۳، ص۲۱.</ref>، و [[همسر]] [[فاطمه دختر قیس]]، [[خواهر]] [[ضحاک بن قیس فهری]] بود<ref>ابن اثیر، ج۷، ص۲۲۴؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۱۸۶.</ref>.


گفته‌اند [[رسول خدا]]{{صل}} وی را با [[امام علی]]{{ع}} به [[یمن]] فرستاد. او همسرش را همان جا [[طلاق]] داد و خبر طلاقش را به اطلاع همسرش رساند و همانجا درگذشت<ref>ابن عبد البر، ج۴، ص۲۸۲؛ ابن اثیر، ج۶، ص۲۲۲.</ref>. به نظر عده‌ای، وی همسرش را طلاق داد و سپس به یمن رفت. از این‌رو، چون درباره [[حقوق]] [[شرعی]] و نفقه او اختلاف شد، موضوع را از رسول خدا{{صل}} پرسیدند و آن [[حضرت]] به دلایلی، وی را مشمول [[نفقه]] و [[حق]] سکونت ندانست <ref>احمد بن حنبل، ج۶، ص۴۱۱؛ طبرانی، المعجم الاوسط، ج۷، ص۱۴۴.</ref>. این [[روایت]]، مورد استناد برخی [[فقها]] قرار گرفته است<ref>ر. ک: ابن حزم، محلی، ج۱۰، ص۲۴۹؛ نوری، ج۱۰، ص۹۵.</ref>. برخی گفته‌اند وی از یمن بازگشت، در [[فتح]] [[شام]] حاضر شد و در [[مدینه]] سکونت گزید<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۲۳۹.</ref>. بر پایه روایتی، هنگامی که [[عمر]]، [[خالد بن ولید]] را [[عزل]] کرد، ابوعمرو بن حفص به عمر معترض شد و با [[درشتی]] با او سخن گفت<ref>بخاری، ص۵۴؛ دولابی، ج۱، ص۸۰؛ ابن اثیر، ج۱، ص۱۷۵ و ج۶، ص۲۲۲.</ref>. اگر چنین باشد، باید ابوعمرو تا [[زمان]] [[خلافت عمر]] زیسته باشد که اگرچه برخی نیز درگذشت او را در زمان عمر آورده‌اند<ref>ابن اثیر، ج۶، ص۲۲۲؛ ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۲۳۹.</ref>، اما [[ابن حجر]]<ref>تقریب، ج۲، ص۴۵۴.</ref>، درگذشت او را در اواخر دوره [[رسول خدا]]{{صل}} در [[یمن]] صحیح دانسته است. ابن حجر<ref>تقریب، ج۲، ص۴۵۴.</ref>[[سخن]] کسانی که [[زندگی]] او را تا زمان خلافت عمر می‌دانند نمی‌پذیرد و [[روایت]] یاد شده و [[اعتراض]] به عمر را، درباره کسی دیگر می‌داند. از او نسلی در [[مکه]] باقی ماند. پسرش، [[عبدالله]]، پس از آنکه نزد [[یزید بن معاویه]] رفت و از هدایای او برخوردار شد، به مدینه بازگشت و با تشریح [[اوضاع نابسامان]] و [[فساد]] [[دستگاه خلافت]] [[یزید]]، نخستین کسی بود که یزید را [[خلع]] کرد و در [[واقعه حره]] کشته شد<ref>ابن عساکر، ج۲۷، ص۱۷.</ref>.
گفته‌اند [[رسول خدا]] {{صل}} وی را با [[امام علی]] {{ع}} به [[یمن]] فرستاد. او همسرش را همان جا [[طلاق]] داد و خبر طلاقش را به اطلاع همسرش رساند و همانجا درگذشت<ref>ابن عبد البر، ج۴، ص۲۸۲؛ ابن اثیر، ج۶، ص۲۲۲.</ref>. به نظر عده‌ای، وی همسرش را طلاق داد و سپس به یمن رفت. از این‌رو، چون درباره [[حقوق]] [[شرعی]] و نفقه او اختلاف شد، موضوع را از رسول خدا {{صل}} پرسیدند و آن [[حضرت]] به دلایلی، وی را مشمول [[نفقه]] و [[حق]] سکونت ندانست <ref>احمد بن حنبل، ج۶، ص۴۱۱؛ طبرانی، المعجم الاوسط، ج۷، ص۱۴۴.</ref>. این [[روایت]]، مورد استناد برخی [[فقها]] قرار گرفته است<ref>ر. ک: ابن حزم، محلی، ج۱۰، ص۲۴۹؛ نوری، ج۱۰، ص۹۵.</ref>. برخی گفته‌اند وی از یمن بازگشت، در [[فتح]] [[شام]] حاضر شد و در [[مدینه]] سکونت گزید<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۲۳۹.</ref>. بر پایه روایتی، هنگامی که [[عمر]]، [[خالد بن ولید]] را [[عزل]] کرد، ابوعمرو بن حفص به عمر معترض شد و با [[درشتی]] با او سخن گفت<ref>بخاری، ص۵۴؛ دولابی، ج۱، ص۸۰؛ ابن اثیر، ج۱، ص۱۷۵ و ج۶، ص۲۲۲.</ref>. اگر چنین باشد، باید ابوعمرو تا [[زمان]] [[خلافت عمر]] زیسته باشد که اگرچه برخی نیز درگذشت او را در زمان عمر آورده‌اند<ref>ابن اثیر، ج۶، ص۲۲۲؛ ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۲۳۹.</ref>، اما [[ابن حجر]]<ref>تقریب، ج۲، ص۴۵۴.</ref>، درگذشت او را در اواخر دوره [[رسول خدا]] {{صل}} در [[یمن]] صحیح دانسته است. ابن حجر<ref>تقریب، ج۲، ص۴۵۴.</ref>[[سخن]] کسانی که [[زندگی]] او را تا زمان خلافت عمر می‌دانند نمی‌پذیرد و [[روایت]] یاد شده و [[اعتراض]] به عمر را، درباره کسی دیگر می‌داند. از او نسلی در [[مکه]] باقی ماند. پسرش، [[عبدالله]]، پس از آنکه نزد [[یزید بن معاویه]] رفت و از هدایای او برخوردار شد، به مدینه بازگشت و با تشریح [[اوضاع نابسامان]] و [[فساد]] [[دستگاه خلافت]] [[یزید]]، نخستین کسی بود که یزید را [[خلع]] کرد و در [[واقعه حره]] کشته شد<ref>ابن عساکر، ج۲۷، ص۱۷.</ref>.


برخی گفته‌اند وی از رسول خدا{{صل}} روایت نقل کرده<ref>ابن ابی حاتم، ج۹، ص۴۰۹.</ref> و او را در شمار کسانی آورده‌اند که یک روایت از آن [[حضرت]] نقل کرده است<ref>ابن حزم، اسماء الصحابه الرواه، ص۴۹۷.</ref>. گفته‌اند [[شعبی]] از وی روایت شنیده است<ref>ابن اثیر، ج۷، ص۲۲۴.</ref>.
برخی گفته‌اند وی از رسول خدا {{صل}} روایت نقل کرده<ref>ابن ابی حاتم، ج۹، ص۴۰۹.</ref> و او را در شمار کسانی آورده‌اند که یک روایت از آن [[حضرت]] نقل کرده است<ref>ابن حزم، اسماء الصحابه الرواه، ص۴۹۷.</ref>. گفته‌اند [[شعبی]] از وی روایت شنیده است<ref>ابن اثیر، ج۷، ص۲۲۴.</ref>.


روایتی که از او نقل کرده‌اند و [[شهرت]] دارد، [[سه طلاقه کردن]] همسرش و [[حکم]] رسول خدا{{صل}} درباره [[نفقه]] و عده اوست<ref>ر. ک: عبد الرزاق صنعانی، ج۷، ص۲۲؛ احمد بن حنبل، ج۶، ص۴۱۱؛ نسائی، ج۶، ص۲۱۰؛ طبرانی، معجم الکبیر، ج۲۴، ص۳۷۳ و ۳۸۳.</ref><ref>[[قاسم خانجانی|خانجانی، قاسم]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۱ (کتاب)|مقاله «ابوعمرو بن حفص مخزومی»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص:۴۵۳.</ref>
روایتی که از او نقل کرده‌اند و [[شهرت]] دارد، [[سه طلاقه کردن]] همسرش و [[حکم]] رسول خدا {{صل}} درباره [[نفقه]] و عده اوست<ref>ر. ک: عبد الرزاق صنعانی، ج۷، ص۲۲؛ احمد بن حنبل، ج۶، ص۴۱۱؛ نسائی، ج۶، ص۲۱۰؛ طبرانی، معجم الکبیر، ج۲۴، ص۳۷۳ و ۳۸۳.</ref><ref>[[قاسم خانجانی|خانجانی، قاسم]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۱ (کتاب)|مقاله «ابوعمرو بن حفص مخزومی»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص:۴۵۳.</ref>


== منابع ==
== منابع ==

نسخهٔ ‏۲۴ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۱۷:۳۶

مقدمه

نام وی را به اختلاف عبدالحمید[۱] حفص بن المغیره [۲] و احمد[۳] آورده‌اند. کنیه وی را نیز ابوحفص بن المغیره، ابوعمرو بن حفص بن عمرو[۴]، ابو حفص بن عمرو بن مغیره[۵]، ابواحمد[۶]، ابوعمرو بن حفص بن مغیره[۷] و ابوعمرو[۸] گفته‌اند. این تعدد در نام و کنیه، حاکی از آن است که قطعاً در برخی از موارد، افتادگی با افزایش نام یا کلماتی چون "ابن" یا "ابو" وجود دارد. به هر حال وی به ابوعمرو مشهور است[۹] و برخی نام او را همان کنیه‌اش، ابوعمرو دانسته‌اند [۱۰]. وی پسر عموی خالد بن ولید، ابوجهل و خیثمه دختر هاشم بن مغیره، مادر عمر بن الخطاب[۱۱]، و همسر فاطمه دختر قیس، خواهر ضحاک بن قیس فهری بود[۱۲].

گفته‌اند رسول خدا (ص) وی را با امام علی (ع) به یمن فرستاد. او همسرش را همان جا طلاق داد و خبر طلاقش را به اطلاع همسرش رساند و همانجا درگذشت[۱۳]. به نظر عده‌ای، وی همسرش را طلاق داد و سپس به یمن رفت. از این‌رو، چون درباره حقوق شرعی و نفقه او اختلاف شد، موضوع را از رسول خدا (ص) پرسیدند و آن حضرت به دلایلی، وی را مشمول نفقه و حق سکونت ندانست [۱۴]. این روایت، مورد استناد برخی فقها قرار گرفته است[۱۵]. برخی گفته‌اند وی از یمن بازگشت، در فتح شام حاضر شد و در مدینه سکونت گزید[۱۶]. بر پایه روایتی، هنگامی که عمر، خالد بن ولید را عزل کرد، ابوعمرو بن حفص به عمر معترض شد و با درشتی با او سخن گفت[۱۷]. اگر چنین باشد، باید ابوعمرو تا زمان خلافت عمر زیسته باشد که اگرچه برخی نیز درگذشت او را در زمان عمر آورده‌اند[۱۸]، اما ابن حجر[۱۹]، درگذشت او را در اواخر دوره رسول خدا (ص) در یمن صحیح دانسته است. ابن حجر[۲۰]سخن کسانی که زندگی او را تا زمان خلافت عمر می‌دانند نمی‌پذیرد و روایت یاد شده و اعتراض به عمر را، درباره کسی دیگر می‌داند. از او نسلی در مکه باقی ماند. پسرش، عبدالله، پس از آنکه نزد یزید بن معاویه رفت و از هدایای او برخوردار شد، به مدینه بازگشت و با تشریح اوضاع نابسامان و فساد دستگاه خلافت یزید، نخستین کسی بود که یزید را خلع کرد و در واقعه حره کشته شد[۲۱].

برخی گفته‌اند وی از رسول خدا (ص) روایت نقل کرده[۲۲] و او را در شمار کسانی آورده‌اند که یک روایت از آن حضرت نقل کرده است[۲۳]. گفته‌اند شعبی از وی روایت شنیده است[۲۴].

روایتی که از او نقل کرده‌اند و شهرت دارد، سه طلاقه کردن همسرش و حکم رسول خدا (ص) درباره نفقه و عده اوست[۲۵][۲۶]

منابع

پانویس

  1. أبونعیم، ج۵، ص۲۹۵۹؛ ابن عبد البر، ج۴، ص۲۸۲.
  2. ابن اثیر، ج۲، ص۴۴.
  3. ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۲۳۹.
  4. ابونعیم، ج۱، ص۲۱۳؛ ابن اثیر، ج۶، ص۲۲۱.
  5. ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۳۳۹.
  6. ابن اثیر، ج۲، ص۴۴.
  7. بخاری، ص۵۴؛ دولابی، ج۱، ص۸۰؛ ابن اثیر، ج۱، ص۱۷۵.
  8. بخاری، ص۵۴؛ دولابی، ج۱، ص۸۰؛ ابن اثیر، ج۲، ص۴۴.
  9. ذهبی، ج۱، ص۹؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۱۸۵.
  10. ابن اثیر، ج۶، ص۲۲۲؛ ابن حجر، تهذیب، ج۱۲، ص۱۷۷.
  11. ابن اثیر، ج۱، ص۱۷۵؛ فاسی، ج۳، ص۲۱.
  12. ابن اثیر، ج۷، ص۲۲۴؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۱۸۶.
  13. ابن عبد البر، ج۴، ص۲۸۲؛ ابن اثیر، ج۶، ص۲۲۲.
  14. احمد بن حنبل، ج۶، ص۴۱۱؛ طبرانی، المعجم الاوسط، ج۷، ص۱۴۴.
  15. ر. ک: ابن حزم، محلی، ج۱۰، ص۲۴۹؛ نوری، ج۱۰، ص۹۵.
  16. ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۲۳۹.
  17. بخاری، ص۵۴؛ دولابی، ج۱، ص۸۰؛ ابن اثیر، ج۱، ص۱۷۵ و ج۶، ص۲۲۲.
  18. ابن اثیر، ج۶، ص۲۲۲؛ ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۲۳۹.
  19. تقریب، ج۲، ص۴۵۴.
  20. تقریب، ج۲، ص۴۵۴.
  21. ابن عساکر، ج۲۷، ص۱۷.
  22. ابن ابی حاتم، ج۹، ص۴۰۹.
  23. ابن حزم، اسماء الصحابه الرواه، ص۴۹۷.
  24. ابن اثیر، ج۷، ص۲۲۴.
  25. ر. ک: عبد الرزاق صنعانی، ج۷، ص۲۲؛ احمد بن حنبل، ج۶، ص۴۱۱؛ نسائی، ج۶، ص۲۱۰؛ طبرانی، معجم الکبیر، ج۲۴، ص۳۷۳ و ۳۸۳.
  26. خانجانی، قاسم، مقاله «ابوعمرو بن حفص مخزومی»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۴۵۳.