ویژگی علم معصوم: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'رده:مدخلهای اصلی دانشنامه' به 'رده:مدخل') |
جز (جایگزینی متن - 'ابیطالب' به 'ابیطالب') |
||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
#[[ظرف دانش خداوند]]: هر کسی نمی‌تواند [[دانش الهی]] را [[تحمل]] کند؛ بلکه [[دانش الهی]] به سبب گستردگی، نیازمند انسان‌های باظرفیتی است که [[دانش الهی]] را می‌پذیرند و از هم، فرو نمی‌ریزند. یکی از ویژگی‌های [[دانش اهل بیت]]{{ع}} [[توانایی]] پذیرش [[دانش]] [[خداوند]] است.<ref>ر.ک. محمدی ری شهری، محمد، شرح زیارت جامعه کبیره، ص ۷۶ ـ ۸۲؛ شریعتمدار جزایری، سید نورالدین، امام حسین و علم به شهادت، ص ۸؛ افقی، داوود، بررسی غلو در روایات علم اهل بیت از کتاب بصائر الدرجات، ص ۲۸ ـ ۳۲</ref> [[امام سجاد]]{{ع}} فرمودند:<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، معانی الاخبار، ص ۳۵، ح ۵</ref> «ما، درهای [[خدا]] هستیم و ما، راه راست اوییم و ما، ظرف [[دانش]] او هستیم».<ref>ر.ک. محمدی ری شهری، محمد، شرح زیارت جامعه کبیره، ص ۷۶ ـ ۸۲</ref> | #[[ظرف دانش خداوند]]: هر کسی نمی‌تواند [[دانش الهی]] را [[تحمل]] کند؛ بلکه [[دانش الهی]] به سبب گستردگی، نیازمند انسان‌های باظرفیتی است که [[دانش الهی]] را می‌پذیرند و از هم، فرو نمی‌ریزند. یکی از ویژگی‌های [[دانش اهل بیت]]{{ع}} [[توانایی]] پذیرش [[دانش]] [[خداوند]] است.<ref>ر.ک. محمدی ری شهری، محمد، شرح زیارت جامعه کبیره، ص ۷۶ ـ ۸۲؛ شریعتمدار جزایری، سید نورالدین، امام حسین و علم به شهادت، ص ۸؛ افقی، داوود، بررسی غلو در روایات علم اهل بیت از کتاب بصائر الدرجات، ص ۲۸ ـ ۳۲</ref> [[امام سجاد]]{{ع}} فرمودند:<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، معانی الاخبار، ص ۳۵، ح ۵</ref> «ما، درهای [[خدا]] هستیم و ما، راه راست اوییم و ما، ظرف [[دانش]] او هستیم».<ref>ر.ک. محمدی ری شهری، محمد، شرح زیارت جامعه کبیره، ص ۷۶ ـ ۸۲</ref> | ||
#[[علم]] [[اهل بیت]]{{ع}} الهی و [[لدنی]] بوده و در اثر [[اتصال به عالم غیب]] و [[هم‌نشینی]] با [[فرشتگان الهی]] به دست آمده است.<ref>ر.ک. فاضل لنکرانی، محمد، اشراقی، شهاب الدین، پاسداران وحی، ص ۱۹۳؛ قاضی طباطبایی، سید محمد علی، رساله‌ای در دلالت آیۀ تطهیر بر علم گستردۀ پیامبر و امام، ص ۴۸۲</ref> | #[[علم]] [[اهل بیت]]{{ع}} الهی و [[لدنی]] بوده و در اثر [[اتصال به عالم غیب]] و [[هم‌نشینی]] با [[فرشتگان الهی]] به دست آمده است.<ref>ر.ک. فاضل لنکرانی، محمد، اشراقی، شهاب الدین، پاسداران وحی، ص ۱۹۳؛ قاضی طباطبایی، سید محمد علی، رساله‌ای در دلالت آیۀ تطهیر بر علم گستردۀ پیامبر و امام، ص ۴۸۲</ref> | ||
#[[وارثان دانش پیامبران]]: [[دانش]] تمام [[پیامبران پیشین]]، به [[پیامبر]]{{صل}} واگذار شد و [[پیامبر]]{{صل}} آن را به [[اهل بیت]]{{ع}} سپرد.<ref>ر.ک. محمدی ری شهری، محمد، شرح زیارت جامعه کبیره، ص ۷۶ ـ ۸۲؛ فاضل لنکرانی، محمد، اشراقی، شهاب الدین، پاسداران وحی، ص ۱۹۳؛ افقی، داوود، بررسی غلو در روایات علم اهل بیت از کتاب بصائر الدرجات، ص ۲۸ ـ ۳۲؛ میرترابی حسینی، زهرة السادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص ۱۰ ـ ۱۲</ref> [[امام باقر]]{{ع}} در روایتی از [[رسول اکرم]](صلی [[الله]] علیه وآله) [[نقل]] کرده که ایشان فرمودند:<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص ۲۲۴</ref> «نخستین [[جانشینی]] که بر [[زمین]] بود، [[هبة الله]]، [[پسر آدم]] بود و [[پیامبری]] [[رحلت]] نکرده، مگر آنکه [[جانشینی]] داشته است (...) و [[علی بن | #[[وارثان دانش پیامبران]]: [[دانش]] تمام [[پیامبران پیشین]]، به [[پیامبر]]{{صل}} واگذار شد و [[پیامبر]]{{صل}} آن را به [[اهل بیت]]{{ع}} سپرد.<ref>ر.ک. محمدی ری شهری، محمد، شرح زیارت جامعه کبیره، ص ۷۶ ـ ۸۲؛ فاضل لنکرانی، محمد، اشراقی، شهاب الدین، پاسداران وحی، ص ۱۹۳؛ افقی، داوود، بررسی غلو در روایات علم اهل بیت از کتاب بصائر الدرجات، ص ۲۸ ـ ۳۲؛ میرترابی حسینی، زهرة السادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص ۱۰ ـ ۱۲</ref> [[امام باقر]]{{ع}} در روایتی از [[رسول اکرم]](صلی [[الله]] علیه وآله) [[نقل]] کرده که ایشان فرمودند:<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص ۲۲۴</ref> «نخستین [[جانشینی]] که بر [[زمین]] بود، [[هبة الله]]، [[پسر آدم]] بود و [[پیامبری]] [[رحلت]] نکرده، مگر آنکه [[جانشینی]] داشته است (...) و [[علی بن ابیطالب]]{{ع}}، [[هدیه خداوند]] به [[محمد]](صلی [[الله]] علیه وآله) است که [[دانش]] [[اوصیا]] و [[دانش]] کسانی را که پیش از او بوده‌اند، به [[ارث]] برده است...».<ref>ر.ک. محمدی ری شهری، محمد، شرح زیارت جامعه کبیره، ص ۷۶ ـ ۸۲</ref> | ||
#[[همسانی سخن آنان با حدیث پیامبر]]{{صل}}: در [[باور]] [[پیروان اهل بیت]]{{ع}}، [[حدیث]] [[اهل بیت]]{{ع}}، همان [[حدیث]] [[پیامبر]]{{صل}} است و در میان گفتار [[پیشوایان دینی]]، هیچ گونه تفاوتی دیده نمی‌شود. [[امام صادق]]{{ع}} در این زمینه فرمودند:<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص ۵۳، ح ۱۴</ref> «سخن من، سخن پدرم است و سخن پدرم، سخن جدم است و سخن جدم، سخن [[حسین]]{{ع}} است و سخن [[حسین]]{{ع}}، سخن [[حسن]]{{ع}} است و سخن [[حسن]]{{ع}}، سخن [[امیرمؤمنان]]{{ع}} است و سخن [[امیرمؤمنان]]{{ع}}، سخن [[پیامبر خدا]]{{صل}} است و سخن [[پیامبر خدا]]{{صل}} [[کلام]] خداوندی است».<ref>ر.ک. محمدی ری شهری، محمد، شرح زیارت جامعه کبیره، ص ۷۶ ـ ۸۲</ref> | #[[همسانی سخن آنان با حدیث پیامبر]]{{صل}}: در [[باور]] [[پیروان اهل بیت]]{{ع}}، [[حدیث]] [[اهل بیت]]{{ع}}، همان [[حدیث]] [[پیامبر]]{{صل}} است و در میان گفتار [[پیشوایان دینی]]، هیچ گونه تفاوتی دیده نمی‌شود. [[امام صادق]]{{ع}} در این زمینه فرمودند:<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص ۵۳، ح ۱۴</ref> «سخن من، سخن پدرم است و سخن پدرم، سخن جدم است و سخن جدم، سخن [[حسین]]{{ع}} است و سخن [[حسین]]{{ع}}، سخن [[حسن]]{{ع}} است و سخن [[حسن]]{{ع}}، سخن [[امیرمؤمنان]]{{ع}} است و سخن [[امیرمؤمنان]]{{ع}}، سخن [[پیامبر خدا]]{{صل}} است و سخن [[پیامبر خدا]]{{صل}} [[کلام]] خداوندی است».<ref>ر.ک. محمدی ری شهری، محمد، شرح زیارت جامعه کبیره، ص ۷۶ ـ ۸۲</ref> | ||
#[[آگاه ترین مردم]]: [[اهل بیت]]{{ع}}، [[آگاه ترین مردم]] هستند؛ زیرا [[دانش الهی]] نزد آنان است و [[گنج‌وران دانش]] خداوندند و بر همۀ نادانستنی‌ها، آگاه‌اند.<ref>ر.ک. محمدی ری شهری، محمد، شرح زیارت جامعه کبیره، ص ۷۶ ـ ۸۲؛ شریعتمدار جزایری، سید نورالدین، امام حسین و علم به شهادت، ص ۸؛ میرترابی حسینی، زهرة السادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص ۱۰ ـ ۱۲</ref> | #[[آگاه ترین مردم]]: [[اهل بیت]]{{ع}}، [[آگاه ترین مردم]] هستند؛ زیرا [[دانش الهی]] نزد آنان است و [[گنج‌وران دانش]] خداوندند و بر همۀ نادانستنی‌ها، آگاه‌اند.<ref>ر.ک. محمدی ری شهری، محمد، شرح زیارت جامعه کبیره، ص ۷۶ ـ ۸۲؛ شریعتمدار جزایری، سید نورالدین، امام حسین و علم به شهادت، ص ۸؛ میرترابی حسینی، زهرة السادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص ۱۰ ـ ۱۲</ref> | ||
نسخهٔ ۲۰ نوامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۶:۴۰
 | این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به امامت‌پدیا کمک کنید. |
- اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث علم معصوم است. "ویژگی علم معصوم" از چند منظر متفاوت، بررسی میشود:
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل علم معصوم (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
مقدمه
- انبیاء، اولیاء و مؤمنین به گواهی قرآن کریم دارای علم غیب هستند، ولی بهره انبیاء و اولیاء بیش از سایر مؤمنین است و در عین حال علم غیب آنان دارای ویژگی هایی است[۱]
ویژگی های علم معصوم
- خزانه‌دار دانش خداوند: امامان(ع)، نگهبان دانش خداوند هستند و آن را به سان گنجی پر بها، پاس می‌دارند. امام باقر(ع) فرمودند:[۲] «به خدا سوگند، ما خزانه داران خدا در آسمان و زمینش هستیم، نه بر زر و سیم، که خزانه داران دانش اوییم».[۳]
- ظرف دانش خداوند: هر کسی نمی‌تواند دانش الهی را تحمل کند؛ بلکه دانش الهی به سبب گستردگی، نیازمند انسان‌های باظرفیتی است که دانش الهی را می‌پذیرند و از هم، فرو نمی‌ریزند. یکی از ویژگی‌های دانش اهل بیت(ع) توانایی پذیرش دانش خداوند است.[۴] امام سجاد(ع) فرمودند:[۵] «ما، درهای خدا هستیم و ما، راه راست اوییم و ما، ظرف دانش او هستیم».[۶]
- علم اهل بیت(ع) الهی و لدنی بوده و در اثر اتصال به عالم غیب و هم‌نشینی با فرشتگان الهی به دست آمده است.[۷]
- وارثان دانش پیامبران: دانش تمام پیامبران پیشین، به پیامبر(ص) واگذار شد و پیامبر(ص) آن را به اهل بیت(ع) سپرد.[۸] امام باقر(ع) در روایتی از رسول اکرم(صلی الله علیه وآله) نقل کرده که ایشان فرمودند:[۹] «نخستین جانشینی که بر زمین بود، هبة الله، پسر آدم بود و پیامبری رحلت نکرده، مگر آنکه جانشینی داشته است (...) و علی بن ابیطالب(ع)، هدیه خداوند به محمد(صلی الله علیه وآله) است که دانش اوصیا و دانش کسانی را که پیش از او بوده‌اند، به ارث برده است...».[۱۰]
- همسانی سخن آنان با حدیث پیامبر(ص): در باور پیروان اهل بیت(ع)، حدیث اهل بیت(ع)، همان حدیث پیامبر(ص) است و در میان گفتار پیشوایان دینی، هیچ گونه تفاوتی دیده نمی‌شود. امام صادق(ع) در این زمینه فرمودند:[۱۱] «سخن من، سخن پدرم است و سخن پدرم، سخن جدم است و سخن جدم، سخن حسین(ع) است و سخن حسین(ع)، سخن حسن(ع) است و سخن حسن(ع)، سخن امیرمؤمنان(ع) است و سخن امیرمؤمنان(ع)، سخن پیامبر خدا(ص) است و سخن پیامبر خدا(ص) کلام خداوندی است».[۱۲]
- آگاه ترین مردم: اهل بیت(ع)، آگاه ترین مردم هستند؛ زیرا دانش الهی نزد آنان است و گنج‌وران دانش خداوندند و بر همۀ نادانستنی‌ها، آگاه‌اند.[۱۳]
- علم معصوم چون از راه غیب و روح القدس و... حاصل میشود نه حس و تعقل و... لذا از خطاهای راه‌های حسی و عقلی و... نیز مصون است.[۱۴]
- معدن علم و سرچشمه آن: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ(ص):[۱۵] «إِنَّا أَهْلَ الْبَیْتِ أَهْلُ بَیْتِ الرَّحْمَةِ وَ شَجَرَةُ النُّبُوَّةِ وَ مَوْضِعُ الرِّسَالَةِ وَ مُخْتَلَفُ الْمَلَائِکَةِ وَ مَعْدِنُ الْعِلْمِ» و روایات دیگری نیز با این مضمون وجود دارد که بر اساس آنها اولاً علم نزد اهل بیت(ع) است و ثانیاً تنها، علمی که نزد آنان است علم صحیح و غیرقابل خدشه است.[۱۶]
- امامان(ع) راسخان در علم هستند:[۱۷] امام صادق(ع) فرمودند:[۱۸] «نَحْنُ الرَّاسِخُونَ فِی الْعِلْمِ..».[۱۹]
- اهل بیت(ع) علم را از از یکدیگر به ارث می‌برند و علومشان زائل نمی‌شود: امام صادق(ع) فرمودند:[۲۰] «إِنَ الْعِلْمَ الَّذِی هَبَطَ مَعَ آدَمَ لَمْ یُرْفَعْ وَ إِنَ الْعِلْمَ یُتَوَارَثُ وَ مَا یَمُوتُ مِنَّا عَالِمٌ حَتَّی یُخْلِفَهُ مِنْ أَهْلِهِ مَنْ یَعْلَمُ عِلْمَهُ أَوْ مَا شَاءَ اللَّهُ»[۲۱]
- به هر اندازهای که باشد باز هم به لحاظ کمی و کیفی محدود به حدود خاصی است.[۲۲]
- نشأت گرفته از فیض الهی و مطابق واقع و حقیقت است.[۲۳] امام رضا(ع) فرمودند:[۲۴] «إِنَّ الْأَنْبِیَاءَ وَ الْأَئِمَّةَ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِمْ یُوَفِّقُهُمُ اللَّهُ، وَ یُؤْتِیهِمْ مِنْ مَخْزُونِ عِلْمِهِ وَ حِکَمِهِ مَا لَایُؤْتِیهِ غَیْرَهُمْ؛ فَیَکُونُ عِلْمُهُمْ فَوْقَ عِلْمِ أَهْلِ الزَّمَانِ، فِی قَوْلِهِ تَعَالَی: «أَ فَمَنْ یَهْدِی إِلَی الْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ یُتَّبَعَ أَمَّنْ لا یَهِدِّی إِلَّا أَنْ یُهْدی فَما لَکُمْ کَیْفَ تَحْکُمُونَ»[۲۵] وَ قَوْلِهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالی: «وَ مَنْ یُؤْتَ الْحِکْمَةَ فَقَدْ أُوتِیَ خَیْراً کَثِیراً»[۲۶] وَ قَوْلِهِ فِی طَالُوتَ: ﴿إِنَّ اللَّهَ اصْطَفاهُ عَلَیْکُمْ وَ زادَهُ بَسْطَةً فِی الْعِلْمِ وَ الْجِسْمِ وَ اللَّهُ یُؤْتِی مُلْکَهُ مَنْ یَشاءُ وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلِیمٌ[۲۷]»[۲۸]
- و ویژگی‌های دیگری مانند اینکه علم ایشان قابل ازدیاد است،[۲۹] علم امام حادث و بعد از معلوماتش بوده و عین ذاتش نیست.[۳۰]
پرسش‌های وابسته
جستارهای وابسته
منبع‌شناسی جامع علم معصوم
منابع
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ ر.ک. حسینی، سید جعفر، آشنایی با نهج البلاغه امام علی، ص ۵۸
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص ۱۹۳
- ↑ ر.ک. محمدی ری شهری، محمد، شرح زیارت جامعه کبیره، ص ۷۶ ـ ۸۲؛ افقی، داوود، بررسی غلو در روایات علم اهل بیت از کتاب بصائر الدرجات، ص ۲۸ ـ ۳۲؛ میرترابی حسینی، زهرة السادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص ۱۰ ـ ۱۲
- ↑ ر.ک. محمدی ری شهری، محمد، شرح زیارت جامعه کبیره، ص ۷۶ ـ ۸۲؛ شریعتمدار جزایری، سید نورالدین، امام حسین و علم به شهادت، ص ۸؛ افقی، داوود، بررسی غلو در روایات علم اهل بیت از کتاب بصائر الدرجات، ص ۲۸ ـ ۳۲
- ↑ ابن بابویه، محمد بن علی، معانی الاخبار، ص ۳۵، ح ۵
- ↑ ر.ک. محمدی ری شهری، محمد، شرح زیارت جامعه کبیره، ص ۷۶ ـ ۸۲
- ↑ ر.ک. فاضل لنکرانی، محمد، اشراقی، شهاب الدین، پاسداران وحی، ص ۱۹۳؛ قاضی طباطبایی، سید محمد علی، رساله‌ای در دلالت آیۀ تطهیر بر علم گستردۀ پیامبر و امام، ص ۴۸۲
- ↑ ر.ک. محمدی ری شهری، محمد، شرح زیارت جامعه کبیره، ص ۷۶ ـ ۸۲؛ فاضل لنکرانی، محمد، اشراقی، شهاب الدین، پاسداران وحی، ص ۱۹۳؛ افقی، داوود، بررسی غلو در روایات علم اهل بیت از کتاب بصائر الدرجات، ص ۲۸ ـ ۳۲؛ میرترابی حسینی، زهرة السادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص ۱۰ ـ ۱۲
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص ۲۲۴
- ↑ ر.ک. محمدی ری شهری، محمد، شرح زیارت جامعه کبیره، ص ۷۶ ـ ۸۲
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص ۵۳، ح ۱۴
- ↑ ر.ک. محمدی ری شهری، محمد، شرح زیارت جامعه کبیره، ص ۷۶ ـ ۸۲
- ↑ ر.ک. محمدی ری شهری، محمد، شرح زیارت جامعه کبیره، ص ۷۶ ـ ۸۲؛ شریعتمدار جزایری، سید نورالدین، امام حسین و علم به شهادت، ص ۸؛ میرترابی حسینی، زهرة السادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص ۱۰ ـ ۱۲
- ↑ ر.ک. ایمانی، احد، وبگاه بهترین سخن ها؛ عسکری، حدیثه، وبگاه حوزه علمیه حضرت رقیه
- ↑ صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، ص ۵۶
- ↑ ر.ک. افقی، داوود، بررسی غلو در روایات علم اهل بیت از کتاب بصائر الدرجات، ص ۲۸ ـ ۳۲
- ↑ ر.ک. افقی، داوود، بررسی غلو در روایات علم اهل بیت از کتاب بصائر الدرجات، ص ۲۸ ـ ۳۲؛ میرترابی حسینی، زهرة السادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص ۱۰ ـ ۱۲
- ↑ صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، ص ۲۰۴، ح ۵
- ↑ ر.ک. افقی، داوود، بررسی غلو در روایات علم اهل بیت از کتاب بصائر الدرجات، ص ۲۸ ـ ۳۲
- ↑ صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، ص ۱۱۴، ح ۱
- ↑ ر.ک. افقی، داوود، بررسی غلو در روایات علم اهل بیت از کتاب بصائر الدرجات، ص ۲۸ ـ ۳۲
- ↑ ر.ک. حسینی، سید جعفر، آشنایی با نهج البلاغه امام علی، ص ۵۸
- ↑ ر.ک. حسینی، سید جعفر، آشنایی با نهج البلاغه امام علی، ص ۵۸
- ↑ حسن بن سلیمان الحلی، «مختصر بصائر الدرجات»، ص ۶۳
- ↑ سوره یوسف، آیه ۳۵
- ↑ سوره بقره، آیه ۲۶۹
- ↑ سوره بقره، آیه ۲۴۷
- ↑ ر.ک. میرترابی حسینی، زهرةالسادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص ۱۱۰ ـ ۱۱۲
- ↑ ر.ک. رنجبر، جواد، کنکاشی در کیفیت و سرچشمه‌های علم اهل بیت، صفحه؟؟؟؛ عسکری، حدیثه، وبگاه حوزه علمیه حضرت رقیه
- ↑ ر.ک. رنجبر، جواد، کنکاشی در کیفیت و سرچشمه‌های علم اهل بیت، صفحه؟؟؟