کرسی در کلام اسلامی

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث کرسی است. "کرسی" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

کرسی در قرآن - کرسی در حدیث - کرسی در نهج البلاغه - کرسی در کلام اسلامی - کرسی در عرفان اسلامی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل کرسی (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

• "کرسی" به معنای جای نشستن آدمی است؛ اما مراد از آن در قرآن، مُلک خداوند است. برخی گفته‌اند که دو معنا دارد: یکی ظرفی که همه آسمان‌ها و زمین در آن جای دارند و خداوند همه آفریدگان را در آن آفریده است و دوم، علم خداوند متعال. این علم ویژه ذات اقدس او است و حتی پیامبران و حجج خویش را از آن نصیب نداده است. خداوند با این علم، هرگز از ملک خویش بی‌خبر نخواهد بود و بر همه جزئیات و ویژگی‌های آنها محیط است. قلمرو کرسی الهی، حکومت و قدرت پروردگار و همه جهان هستی را در بر می‌گیرد؛ همان سان که علم باری تعالی بر همه جهان احاطه دارد.
• در قرآن کریم آمده است: ﴿وَسِعَ كُرْسِيُّهُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ﴾. مفسران ذیل این آیه، چند معنا برای کرسی برشمرده‌اند:

1. گستره نفوذ علم خداوند که همه آسمان‌ها و زمین را می‌پوشاند و چیزی از این گستره بیرون نیست.
2. موجودی بزرگ‌تر از آسمان‌ها و زمین که از هر سو آنها را احاطه کرده است.
3. گستره قلمرو و حکومت خداوند که همه آسمان‌ها و زمین را در بر دارد و همه جا را می‌پوشاند که بدین سان، کرسی خداوند مجموعه عالم ماده است اعم از زمین و آسمان و ستارگان و کهکشان‌ها. این معنا از کرسی، در برابر "عرش" جای دارد و به معنای ماورای طبیعت است. در پاره‌ای احادیث آمده است که کرسی و عرش بزرگ‌ترین درهای غیب‌اند. کرسی، درِ ظاهری غیب است و هر چیز بدیع و تازه از آن طلوع می‌یابد و اشیای عالَم از آن‌اند؛ اما عرش، درِ باطنی غیب است.

• احکام و تدابیر در کرسی ممکن است نسخ شوند؛ اما در عرش چنین امکانی نیست. آنچه در عرش به گونه اجمال است، در کرسی به صورت تفصیلی موجود است. کرسی حمل کننده ندارد؛ اما عرش، حمل کننده دارد. از روایات برمی‌آید که هر چند عرش و کرسی- هر دو- از مقامات ربوبی پروردگارند، ولی صفات عرش، عظیم‌تر از کرسی است.

منابع

• فرهنگ شیعه