تعصب در فقه سیاسی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۳۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۹:۲۶

مقدمه

حمیت یا تعصب به معنای تکبر با غضب‌ آلودگی^[۱]، شدت قوه غضبیه^[۲]، شدت حرارت و تعصّب در دفاع از چیزی^[۳].

إِذْ جَعَلَ الَّذِينَ كَفَرُوا فِي قُلُوبِهِمُ الْحَمِيَّةَ حَمِيَّةَ الْجَاهِلِيَّةِ^[۴].

"حمیت جاهلی" به معنای تعصب بی‌حد و غضب‌آلود و سختگیرانه کفار قریش به اعتقادات مذموم خود در بت پرستی بود به طوری که تحمّل نفی عبادت بت‌ها و عبادت خدای واحد از سوی پیامبر اسلام را نداشتند^[۵] و به اقداماتی نظیر منع ورود پیامبر(ص) و مسلمانان به مسجدالحرام و منع از ذبح قربانی و... که تا پیش از آن سابقه نداشت، دست یازیدند و هتک حرمت حرم و ماه‌های حرام را مرتکب شدند^[۶]. خداوند متعال در مقابل این تعصب کور و متکبرانه، سکینه و آرامش ایمانی را در دل مؤمنان جای داد و به آنان وعده فتح و پیروزی داد: فَأَنْزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلَى رَسُولِهِ وَعَلَى الْمُؤْمِنِينَ^[۷].

"حمیت جاهلی" در قرآن به عنوان مانع هدایت و دعوت الهی مذّمت شده است؛ ولی در فرهنگ سیاسی حمیّت و عصبیت مثبت به عنوان منشأ قدرت و تشکیل دولت، در نظریات سیاسی اندیشمندان مسلمان به‌خصوص ابن خلدون مورد بررسی و تأکید قرار گرفته است^[۸].^[۹]

منابع

نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم

پانویس

↑ خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۱، ص۴۳۲.
↑ حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۴۵۴.
↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۲، ص۲۸۹.
↑ «(یاد کن) آنگاه را که کافران به ننگ - ننگ جاهلی- دل نهادند» سوره فتح، آیه ۲۶.
↑ سید قطب، فی ظلال القرآن، ج۶، ص۳۲۲۹.
↑ وهبة بن مصطفی زحیلی، التفسیر المنیر، ج۲۶، ص۱۹۸.
↑ «خداوند، آرامش خود را بر پیامبرش و بر مؤمنان فرو فرستاد» سوره فتح، آیه ۲۶.
↑ آن لمبتون، دولت و حکومت در اسلام، ص۲۷۱.
↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص:۲۴۱-۲۴۲.

[1] خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۱، ص۴۳۲.

[2] حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۴۵۴.

[3] حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۲، ص۲۸۹.

[4] «(یاد کن) آنگاه را که کافران به ننگ - ننگ جاهلی- دل نهادند» سوره فتح، آیه ۲۶.

[5] سید قطب، فی ظلال القرآن، ج۶، ص۳۲۲۹.

[6] وهبة بن مصطفی زحیلی، التفسیر المنیر، ج۲۶، ص۱۹۸.

[7] «خداوند، آرامش خود را بر پیامبرش و بر مؤمنان فرو فرستاد» سوره فتح، آیه ۲۶.

[8] آن لمبتون، دولت و حکومت در اسلام، ص۲۷۱.

[9] نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص:۲۴۱-۲۴۲.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{امامت}}
 {{مدخل مرتبط
 | موضوع مرتبط = تعصب
@@ خط ۱۲: / خط ۱۱: @@
 {{متن قرآن|إِذْ جَعَلَ الَّذِينَ كَفَرُوا فِي قُلُوبِهِمُ الْحَمِيَّةَ حَمِيَّةَ الْجَاهِلِيَّةِ}}<ref>«(یاد کن) آنگاه را که کافران به ننگ - ننگ جاهلی- دل نهادند» سوره فتح، آیه ۲۶.</ref>.
-"[[حمیت جاهلی]]" به معنای [[تعصب]] بی‌حد و غضب‌آلود و سختگیرانه [[کفار]] [[قریش]] به [[اعتقادات]] مذموم خود در [[بت پرستی]] بود به طوری که [[تحمّل]] [[نفی]] [[عبادت]] [[بت‌ها]] و [[عبادت]] خدای واحد از سوی [[پیامبر اسلام]] را نداشتند<ref>سید قطب، فی ظلال القرآن، ج۶، ص۳۲۲۹.</ref> و به اقداماتی نظیر منع ورود [[پیامبر]]{{صل}} و [[مسلمانان]] به [[مسجدالحرام]] و منع از [[ذبح]] [[قربانی]] و... که تا پیش از آن سابقه نداشت، [[دست]] یازیدند و [[هتک حرمت]] [[حرم]] و [[ماه‌های حرام]] را مرتکب شدند<ref>وهبة بن مصطفی زحیلی، التفسیر المنیر، ج۲۶، ص۱۹۸.</ref>. [[خداوند متعال]] در مقابل این [[تعصب]] [[کور]] و متکبرانه، سکینه و [[آرامش]] [[ایمانی]] را در [[دل]] [[مؤمنان]] جای داد و به آنان [[وعده]] [[فتح]] و [[پیروزی]] داد: {{متن قرآن|فَأَنْزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلَى رَسُولِهِ وَعَلَى الْمُؤْمِنِينَ}}<ref>« خداوند، آرامش خود را بر پیامبرش و بر مؤمنان فرو فرستاد» سوره فتح، آیه ۲۶.</ref>.
+"[[حمیت جاهلی]]" به معنای [[تعصب]] بی‌حد و غضب‌آلود و سختگیرانه [[کفار]] [[قریش]] به [[اعتقادات]] مذموم خود در [[بت پرستی]] بود به طوری که [[تحمّل]] [[نفی]] [[عبادت]] [[بت‌ها]] و [[عبادت]] خدای واحد از سوی [[پیامبر اسلام]] را نداشتند<ref>سید قطب، فی ظلال القرآن، ج۶، ص۳۲۲۹.</ref> و به اقداماتی نظیر منع ورود [[پیامبر]]{{صل}} و [[مسلمانان]] به [[مسجدالحرام]] و منع از [[ذبح]] [[قربانی]] و... که تا پیش از آن سابقه نداشت، [[دست]] یازیدند و [[هتک حرمت]] [[حرم]] و [[ماه‌های حرام]] را مرتکب شدند<ref>وهبة بن مصطفی زحیلی، التفسیر المنیر، ج۲۶، ص۱۹۸.</ref>. [[خداوند متعال]] در مقابل این [[تعصب]] [[کور]] و متکبرانه، سکینه و [[آرامش]] [[ایمانی]] را در [[دل]] [[مؤمنان]] جای داد و به آنان [[وعده]] [[فتح]] و [[پیروزی]] داد: {{متن قرآن|فَأَنْزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلَى رَسُولِهِ وَعَلَى الْمُؤْمِنِينَ}}<ref>«خداوند، آرامش خود را بر پیامبرش و بر مؤمنان فرو فرستاد» سوره فتح، آیه ۲۶.</ref>.
 *"[[حمیت جاهلی]]" در [[قرآن]] به عنوان مانع [[هدایت]] و [[دعوت الهی]] مذّمت شده است؛ ولی در [[فرهنگ]] [[سیاسی]] [[حمیّت]] و [[عصبیت]] مثبت به عنوان منشأ [[قدرت]] و تشکیل [[دولت]]، در نظریات [[سیاسی]] [[اندیشمندان مسلمان]] به‌خصوص [[ابن خلدون]] مورد بررسی و تأکید قرار گرفته است<ref>آن لمبتون، دولت و حکومت در اسلام، ص۲۷۱.</ref>.<ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص:۲۴۱-۲۴۲.</ref>
 == منابع ==
 {{منابع}}
-#[[پرونده:1379779.jpg|22px]] [[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|'''فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم''']]
+# [[پرونده:1379779.jpg|22px]] [[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|'''فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم''']]
 {{پایان منابع}}