تفقه

تفقه از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: تفقه در قرآن - تفقه در حدیث - تفقه در فقه سیاسی - پرسش‌های مرتبط

تفقّه به‌معنای فهم دقیق و با تأمل به علم دین و علم شریعت اطلاق می‌شود و به عالمِ به حلال و حرام فقیه می‌گویند.

معناشناسی تفقه

تفقّه در لغت به‌معنای طلب فقه و تخصص در آن است. اصل آن از "فقه" به معنای ادراک چیزی و علم به آن، فهم دقیق و با تأمل است. فقه این است که از یک امر ظاهر و آشکار، به یک حقیقت مخفی و پنهان پی‌برده شود و در اصطلاح به "علم دین" و "علم شریعت" اطلاق می‌شود. تفقه معرفت به معارف و احکام و دستورهای دین است از نوع معرفت عمیق است و به "عالمِ به حلال و حرام" فقیه می‌گویند. برخی علم فقه را اشرف علوم می‌دانند .

تفقه در قرآن

در آیه 122 سوره توبه چنین آمده است: ﴿فَلَوْلَا نَفَرَ مِنْ كُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طَائِفَةٌ لِيَتَفَقَّهُوا فِي الدِّينِ﴾. براساس این آیه، کوچ به سوی پیامبر(ص) برای فراگیری دین، مانند کوچ برای جهاد است. باید عده‌ای محدود نزد پیامبر(ص) آمده، دین و شریعت را فراگیرند تا هنگام بازگشت، معارف دین را برای قوم خود تبیین نمایند؛ البته مراد از تفقه در دین، فهم جمیع معارف دینی از اصول و فروع است، نه خصوص احکام عملی و حلام و حرام که فقه مصطلح متکفل بیان آن است.

جستارهای وابسته

• فقه
• استنباط
• علمای دین

منابع

1. نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم
2. زکریایی، محمد علی، فرهنگ مطهر