احمد بن بشیر برقی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۱ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۹:۲۰

مقدمه

عنوان احمد بن بشیر در اسناد متعدد روایات قرار گرفته و مشترک بین چند راوی است. ایشان را در شمار راویان ضعیف حساب کرده‌اند و احمد بن محمد بن یحیی را تنها راوی روایات وی برشمرده‌اند^[۱]، شیخ طوسی او را در کتاب الرجال به همراه «احمد بن حسین بن سعید» در باب "من لم يرو عن واحد من الأئمة (ع)" ذکر کرده و نوشته است: "روی عنهما محمد بن احمد بن يحيى"^[۲] و به نقل از ابن بابویه آورده که محمد بن احمد بن یحیی از هر دو آنان که افرادی ضعیف بودند، نقل روایت کرده است^[۳].^[۴]

از تاریخ ولادت و وفات احمد بن بشیر اطلاعی در دست نیست و روایت مستقیم از معصوم (ع) نیز نقل نکرده است؛ از این رو، شیخ طوسی نام وی را در باب "من لم یرو عن واحد من الأئمة (ع)" ذکر کرده است^[۵].^[۶]

مذهب راوی

با توجه به عدم ذکر نام راوی در کتب رجالی، درباره مذهب و گرایش فکری وی، اطلاعی نداریم، ولی از روایت محل بحث که درباره ذبایح اهل کتاب، نصارا و ناصبی‌ها از امام صادق (ع) سؤال می‌کند و امام علی در جوابش فرمود: «كُلْهَا إِلَى يَوْمٍ مَا»، استفاده می‌شود که وی بر مذهب امامیه بوده است^[۷].

جایگاه حدیثی راوی

شیخ طوسی در کتاب الرجال، نام وی را به همراه احمد بن الحسین بن سعید ذکر کرده و نوشته است: "روى عنهما محمد بن أحمد بن يحيى، وهما ضعيفان، ذكر ذلك إبن بابويه"^[۸] و از جمله راویانی است که جزو مستثنیات ابن ولید^[۹] به حساب آمده است^[۱۰].

منابع

جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری ج۲

پانویس

↑ نجاشی (رجال، ص۳۴۸.
↑ رجال الطوسی، ص۴۱۲، ش۵۹۷۳ - ۵۹۷۴.
↑ روی عنهما محمد بن احمد بن یحیی و هما ضعیفان، ذکر ذلک ابن بابویه، رجال طوسی، ص۴۱۲.
↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۲ ص ۹۳ – ۹۴؛ ابوالقاسم خویی، معجم رجال الحدیث، ج۲، ص۶۲.
↑ رجال الطوسی، ص۴۱۲، ش۵۹۷۳ - ۵۹۷۴.
↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۲ ص ۹۴.
↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۲ ص۹۵-۹۶.
↑ رجال الطوسی، ص۴۱۲، ش۵۹۷۴.
↑ إبن ولید (محمد بن الحسن بن الولید؛ استاد شیخ صدوق) تعدادی از افرادی را که محمد بن احمد بن یحیی از آنها روایت نموده، استثنا کرده و حکم به تضعیف آنها داده است که از جمله آنها احمد بن بشیر است؛ ر.ک: الفهرست (طوسی)، ص۴۰۹ - ۴۱۰، ش۶۲۳؛ رجال النجاشی، ص۳۴۸، ش۹۳۹.
↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۲ ص ۹۵-۹۶.

[1] نجاشی (رجال، ص۳۴۸.

[2] رجال الطوسی، ص۴۱۲، ش۵۹۷۳ - ۵۹۷۴.

[3] روی عنهما محمد بن احمد بن یحیی و هما ضعیفان، ذکر ذلک ابن بابویه، رجال طوسی، ص۴۱۲.

[4] جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۲ ص ۹۳ – ۹۴؛ ابوالقاسم خویی، معجم رجال الحدیث، ج۲، ص۶۲.

[5] رجال الطوسی، ص۴۱۲، ش۵۹۷۳ - ۵۹۷۴.

[6] جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۲ ص ۹۴.

[7] جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۲ ص۹۵-۹۶.

[8] رجال الطوسی، ص۴۱۲، ش۵۹۷۴.

[9] إبن ولید (محمد بن الحسن بن الولید؛ استاد شیخ صدوق) تعدادی از افرادی را که محمد بن احمد بن یحیی از آنها روایت نموده، استثنا کرده و حکم به تضعیف آنها داده است که از جمله آنها احمد بن بشیر است؛ ر.ک: الفهرست (طوسی)، ص۴۰۹ - ۴۱۰، ش۶۲۳؛ رجال النجاشی، ص۳۴۸، ش۹۳۹.

[10] جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۲ ص ۹۵-۹۶.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

@@ خط ۶: / خط ۶: @@
 }}
-== آشنایی اجمالی ==
+== مقدمه ==
-احمد بن بشیر<ref>ر.ک: رجال الطوسی، ص۴۱۲، ش۵۹۷۳ - ۵۹۷۴؛ الرجال (إبن داود)، ص۴۱۸، ش۲۲ و ۵۳۹؛ خلاصة الأقوال (رجال العلامة الحلی)، ص۲۰۵، ش۱۹؛ نقد الرجال، ج۱، ص۱۰۸، ش۱۹۴؛ جامع الرواة، ج۱، ص۴۳؛ إکلیل المنهج، ص۱۰۵، ش۷۸؛ تعلیقة علی منهج المقال، ص۶۳؛ منتهی المقال، ج۱، ص۲۳۹، ش۱۲۰؛ طرائف المقال، ج۱، ص۲۲۲، ش۱۳۵۰؛ أعیان الشیعة، ج۲، ص۴۸۴، ش۳۶۰۸؛ معجم رجال الحدیث، ج۲، ص۶۰، ش۴۵۰ - ۴۵۱؛ مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۱، ص۲۶۵، ش۷۴۳؛ قاموس الرجال، ج۱، ص۴۰۵، ش۳۰۴.</ref> در سند یک [[روایت]] [[تفسیر کنز الدقائق]] و به نقل از کتاب [[تهذیب الأحکام]] آمده است: {{متن حدیث|مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ يَحْيَى عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ بَشِيرٍ عَنِ ابْنِ أَبِي غُفَيْلَةَ الْحَسَنِ بْنِ أَيُّوبَ عَنْ دَاوُدَ بْنِ كَثِيرٍ الرَّقِّيِّ عَنْ بِشْرِ بْنِ أَبِي غَيْلَانَ الشَّيْبَانِيِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} عَنْ ذَبَائِحِ الْيَهُودِ وَ النَّصَارَى وَ النُّصَّابِ- قَالَ فَلَوَى شِدْقَهُ وَ قَالَ كُلْهَا إِلَى يَوْمٍ مَا}}<ref>تفسیر کنز الدقائق، ج۴، ص۴۳۶، به نقل از: تهذیب الأحکام، ج۹، ص۷۰ - ۷۱، ح۲۹۹.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۲ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۲ ص ۹۳.</ref>
+عنوان احمد بن بشیر در اسناد متعدد [[روایات]] قرار گرفته و مشترک بین چند راوی است. ایشان را در شمار [[راویان]] [[ضعیف]] حساب کرده‌اند و [[احمد بن محمد بن یحیی]] را تنها [[راوی]] [[روایات]] وی برشمرده‌اند<ref>نجاشی ([[رجال]]، ص۳۴۸. </ref>، [[شیخ طوسی]] او را در کتاب الرجال به همراه «[[احمد بن حسین بن سعید]]» در باب {{عربی|"من لم يرو عن واحد من الأئمة {{عم}}"}} ذکر کرده و نوشته است: {{عربی|"روی عنهما محمد بن احمد بن يحيى"}}<ref>رجال الطوسی، ص۴۱۲، ش۵۹۷۳ - ۵۹۷۴.</ref> و به نقل از [[ابن بابویه]] آورده که محمد بن احمد بن یحیی از هر دو آنان که افرادی ضعیف بودند، [[نقل روایت]] کرده است<ref>{{عربی|روی عنهما محمد بن احمد بن یحیی و هما ضعیفان، ذکر ذلک ابن بابویه}}، رجال [[طوسی]]، ص۴۱۲.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۲ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۲ ص ۹۳ – ۹۴؛ ابوالقاسم خویی، معجم رجال الحدیث، ج۲، ص۶۲.</ref>
-== شرح حال راوی ==
+از [[تاریخ]] ولادت و [[وفات]] احمد بن بشیر اطلاعی در دست نیست و روایت مستقیم از [[معصوم]] {{ع}} نیز نقل نکرده است؛ از این رو، شیخ طوسی نام وی را در باب {{عربی|"من لم یرو عن واحد من الأئمة {{ع}}"}} ذکر کرده است<ref>رجال الطوسی، ص۴۱۲، ش۵۹۷۳ - ۵۹۷۴.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۲ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۲ ص ۹۴.</ref>
-عنوان احمد بن بشیر در اسناد متعدد [[روایات]] قرار گرفته و مشترک بین چند راوی است، ولی مراد از آن در سند مزبور، [[احمد بن بشیر البرقی]] (الرقی) است به قرینه روایت [[سهل بن زیاد]] از او<ref>{{متن حدیث|عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدٍ وَ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ بَشِيرٍ الْبَرْقِيِّ قَالَ حَدَّثَنِي عَبَّاسُ بْنُ عَامِرٍ الْقَصَبَانِيُّ...}}؛ الکافی، ج۱، ص۱۰۲، ح۴.</ref>.
-او را در شمار [[راویان]] [[ضعیف]] گفته‌اند و [[احمد بن محمد بن یحیی]] را تنها [[راوی]] [[روایات]] وی برشمرده‌اند<ref>نجاشی ([[رجال]]، ص۳۴۸. </ref>، [[شیخ طوسی]] او را در کتاب الرجال به همراه «[[احمد بن حسین بن سعید]]» در باب {{عربی|"من لم يرو عن واحد من الأئمة {{عم}}"}} ذکر کرده و نوشته است: {{عربی|"روی عنهما محمد بن احمد بن يحيى"}}<ref>رجال الطوسی، ص۴۱۲، ش۵۹۷۳ - ۵۹۷۴.</ref> و به نقل از [[ابن بابویه]] آورده که محمد بن احمد بن یحیی از هر دو آنان که افرادی ضعیف بودند، [[نقل روایت]] کرده است<ref>{{عربی|روی عنهما محمد بن احمد بن یحیی و هما ضعیفان، ذکر ذلک ابن بابویه}}، رجال [[طوسی]]، ص۴۱۲.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۲ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۲ ص ۹۳ – ۹۴؛ ابوالقاسم خویی، معجم رجال الحدیث، ج۲، ص۶۲.</ref>
-== طبقه راوی ==
-از [[تاریخ]] ولادت و [[وفات]] احمد بن بشیر اطلاعی در دست نیست و روایت مستقیم از [[معصوم]] {{ع}} نیز نقل نکرده است؛ از این رو، شیخ طوسی نام وی را در باب {{عربی|"من لم یرو عن واحد من الأئمة {{ع}}"}} ذکر کرده است<ref>رجال الطوسی، ص۴۱۲، ش۵۹۷۳ - ۵۹۷۴.</ref>. [[آیة الله]] [[بروجردی]] او را از طبقه هفتم [[راویان]] به شمار آورده است<ref>الموسوعة الرجالیة، ج۴، ص۴۰.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۲ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۲ ص ۹۴.</ref>
-== استادان و شاگردان راوی ==
-از جمله استادان وی در [[اسناد روایات]] عبارت‌اند از: [[ابن ابی غفیلة حسن بن ایوب]]، [[عباس بن عامر قصبانی]]، [[علی بن اسباط]] و [[یحیی بن المثنی]]<ref>الإستبصار، ج۴، ص۸۷، ح۳۳؛ الکافی، ج۱، ص۱۰۲، ح۴؛ تهذیب الأحکام، ج۷، ص۳۶۴، ح۱۴۷۵؛ معانی الأخبار، ص۳۱۶، ح۱.</ref> و از جمله [[شاگردان]] وی عبارتند از: [[سهل بن زیاد]]، [[موسی بن جعفر بغدادی]] و [[محمد بن احمد بن یحیی]]<ref>تفسیر کنز الدقائق، ج۴، ص۴۳۶؛ تهذیب الأحکام، ج۷، ص۳۶۴، ح۱۴۷۵؛ رجال الطوسی، ص۴۱۲، ش۵۹۷۳.</ref>.
-=== نکته ===
-[[شیخ طوسی]] تصریح کرده است که «[[محمد بن احمد بن یحیی]]» از «احمد بن بشیر» [[روایت]] کرده است، در حالی که در اسناد روایات، [[محمد بن احمد بن یحیی]] با یک واسطه از او روایت کرده است<ref>ر.ک: تهذیب الأحکام، ج۹، ص۷۰، ح۲۹۹؛ الإستبصار، ج۴، ص۸۷، ح۳۳۱.</ref>. از این فهمیده می‌شود که مقصود شیخ طوسی نقل بدون واسطه نیست، بلکه نقل مع‌الواسطه را نیز در بر می‌گیرد؛ مانند روایت محمد بن احمد بن یحیی از [[حسن بن حسین لؤلؤی]]؛ زیرا حسن بن حسین لؤلؤی، از جمله راویانی است که [[محمد بن حسن بن ولید]] [[روایات]] وی را از روایات [[محمد بن احمد بن یحیی]] استثنا کرده است، در حالی که محمد بن احمد بن یحیی، هم بدون واسطه <ref>الأمالی (صدوق)، ص۱۴۱، ح۶؛ ثواب الأعمال، ص۱۰۴ و ۱۳۹؛ و....</ref> و هم با واسطه<ref>التوحید، ص۳۶۳، ح۱۱؛ الخصال، ج۱، ص۱۰۱، ح۵۵.</ref> از لؤلؤی روایت کرده است<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۲ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۲ ص۹۴-۹۵.</ref>.
 == [[مذهب]] راوی ==
-با توجه به عدم ذکر نام راوی در [[کتب رجالی]]، درباره مذهب و [[گرایش]] [[فکری]] وی، اطلاعی نداریم، ولی از روایت محل بحث که درباره ذبایح [[اهل کتاب]]، [[نصارا]] و [[ناصبی‌ها]] از [[امام صادق]] {{ع}} سؤال می‌کند و [[امام علی]] در جوابش فرمود: {{متن حدیث|كُلْهَا إِلَى يَوْمٍ مَا}}، استفاده می‌شود که وی بر [[مذهب امامیه]] بوده است.
+با توجه به عدم ذکر نام راوی در [[کتب رجالی]]، درباره مذهب و [[گرایش]] [[فکری]] وی، اطلاعی نداریم، ولی از روایت محل بحث که درباره ذبایح [[اهل کتاب]]، [[نصارا]] و [[ناصبی‌ها]] از [[امام صادق]] {{ع}} سؤال می‌کند و [[امام علی]] در جوابش فرمود: {{متن حدیث|كُلْهَا إِلَى يَوْمٍ مَا}}، استفاده می‌شود که وی بر [[مذهب امامیه]] بوده است<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۲ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۲ ص۹۵-۹۶.</ref>.
-[[مجلسی]] اول در شرح [[حدیث]] می‌نویسد: {{عربی|"فلوی شدقه - أی أمال جانب فمه. و قال: کلها إلی یوم ما - أی ظهور الحق -"}}<ref>روضة المتقین، ج۷، ص۴۴۰.</ref>.
-[[فیض کاشانی]] نیز تحت عنوان «بیان» می‌نویسد: {{عربی|"الشدق، جانب الفم و لعله أراد {{ع}} بیوم ما یوم رفع التقیة و ظهور دولة الحق"}}<ref>الوافی، ج۱۹، ص۲۶۰، ح۱۹۳۶۴.</ref>.
-[[شیخ طوسی]] بعد از [[نقل روایت]] نوشته است: {{عربی|و المخالف لآل محمد {{عم}} علی ضربین، ضرب یحل أکل ذبائحهم وهم الذین لا یعادون آل محمد {{عم}} و یظهرون مودتهم، و الثانی لا تحل ذبیحتهم و هم الخوارج و من ضارعهم من مبغضی آل محمد {{عم}}"}}<ref>تهذیب الأحکام، ج۹، ص۷۱، ح۲۹۹.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۲ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۲ ص۹۵-۹۶.</ref>
 == جایگاه [[حدیثی]] راوی ==
-چنان‌که گذشت، شیخ طوسی در کتاب الرجال، نام وی را به همراه احمد بن الحسین بن سعید ذکر کرده و نوشته است: {{عربی|"روى عنهما محمد بن أحمد بن يحيى، وهما ضعيفان، ذكر ذلك إبن بابويه"}}<ref>رجال الطوسی، ص۴۱۲، ش۵۹۷۴.</ref> و از جمله راویانی است که جزو مستثنیات [[ابن ولید]]<ref>إبن ولید (محمد بن الحسن بن الولید؛ استاد شیخ صدوق) تعدادی از افرادی را که محمد بن احمد بن یحیی از آنها روایت نموده، استثنا کرده و حکم به تضعیف آنها داده است که از جمله آنها احمد بن بشیر است؛ ر.ک: الفهرست (طوسی)، ص۴۰۹ - ۴۱۰، ش۶۲۳؛ رجال النجاشی، ص۳۴۸، ش۹۳۹.</ref> به حساب آمده است<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۲ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۲ ص ۹۵-۹۶.</ref>.
+شیخ طوسی در کتاب الرجال، نام وی را به همراه احمد بن الحسین بن سعید ذکر کرده و نوشته است: {{عربی|"روى عنهما محمد بن أحمد بن يحيى، وهما ضعيفان، ذكر ذلك إبن بابويه"}}<ref>رجال الطوسی، ص۴۱۲، ش۵۹۷۴.</ref> و از جمله راویانی است که جزو مستثنیات [[ابن ولید]]<ref>إبن ولید (محمد بن الحسن بن الولید؛ استاد شیخ صدوق) تعدادی از افرادی را که محمد بن احمد بن یحیی از آنها روایت نموده، استثنا کرده و حکم به تضعیف آنها داده است که از جمله آنها احمد بن بشیر است؛ ر.ک: الفهرست (طوسی)، ص۴۰۹ - ۴۱۰، ش۶۲۳؛ رجال النجاشی، ص۳۴۸، ش۹۳۹.</ref> به حساب آمده است<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۲ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۲ ص ۹۵-۹۶.</ref>.
 == منابع ==