بسیج در فقه سیاسی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۵ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۵۱

مقدمه

بسیج نیروهای رزمنده یکی از موثرترین راه‌های پشتیبانی نظامی و تقویت جبهه‌های جهاد، بسیج کلیه نیروهایی است که توان بالقوه و بالفعل رزم با دشمن را دارند و می‌توانند به هنگام نیاز، با حضور در جبهه‌ها سرنوشت جنگ را به نفع اسلام تعیین کنند. در تعالیم سیاسی و فرامین جهادی اسلام، لزوم بسیج نیروهای رزمنده به سه صورت دیده می‌شود: پشتیبانی از راه تحکیم الفت، اخوت و پیوندهای اجتماعی؛

﴿إِذْ كُنْتُمْ أَعْدَاءً فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا﴾^[۱]. در این آیه تألیف قلوب به عنوان خصیصه نبوت و از وظایف و نیز از جمله نتایج درخشان رسالت و از آثار و برکات وجودی نبی اکرم(ص) به شمار رفته و از آن تعبیر به نعمت خداوندی شده است. ناگفته پیداست برای یک جامعه فضیلت، امتیاز، نیروی معنوی و قدرتی برتر از آن نیست که افراد آن جامعه یکدل و یک هدف و از نظر فکری و اعتقادی و راه و رسم زندگی، دارای ایده واحد بوده و برای ساختن یک جامعه متشکل بزرگ با یکدیگر بجوشند و برادرانه قانون و نظم را با عاطفه و محبت یکجا تحقق بخشند.
﴿لَوْ أَنْفَقْتَ مَا فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا مَا أَلَّفْتَ بَيْنَ قُلُوبِهِمْ وَلَكِنَّ اللَّهَ أَلَّفَ بَيْنَهُمْ﴾^[۲]. هرگاه تو آنچه را که از ارزش‌های مادی در زمین وجود دارد برای ایجاد تألیف، نزدیکی، ارتباط و همبستگی قلبی میان آنان انفاق می‌کردی، هرگز قادر به تحقق آن نمی‌شدی، این قدرت الهی است که میان آنان چنان الفت و ارتباط قلبی را بوجود آورده و نیز می‌توان آیه مذکور را بدین ترتیب توضیح داد: نفاق و تشتت آراء و اهواء و تضاد فکری و قلبی آنان به حدی بود که هرگز با انفاق و صرف مال قادر نبودی که بین آنان وحدت و همبستگی ایجاد کنی و دل‌ها و خواست‌های آنان را به یکدیگر نزدیک گردانی ولی خداوند با قدرت خویش چنین واقعیت دشواری را تحقق بخشید.
﴿أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يُزْجِي سَحَابًا ثُمَّ يُؤَلِّفُ بَيْنَهُ ثُمَّ يَجْعَلُهُ رُكَامًا فَتَرَى الْوَدْقَ يَخْرُجُ مِنْ خِلَالِهِ﴾^[۳]^[۴].

بر حسب محاسبات دقیق نسبت به هر صد متری که از جو زمین بالا رویم حرارت هوا یک درجه پایین می‌آید، بنابراین به جایی خواهیم رسید که بخار آب در آنجا به حالت اشباع می‌رسد و چون اندکی از این حد بر تکاثف بخار آب بیفزاید به طوری که تراکم و تکاثف آن در این ناحیه از سایر بخارات موجوده در هوا بیشتر شود، فورا ریزش باران از لابه‌لای ابرها شروع می‌شود. در پاره‌ای موارد به هنگام ریزش باران رعد و برق نیز حادث می‌شود که خود معلول فعل و انفعالات دیگری است که به‎موقع برخورد ابرها و تألیف آنها به وجود می‌آید^[۵]. در حقیقت رعد و برق اثر برخورد و تخلیه بار دو نوع الکتریسته منفی و مثبت است که ابرها حامل آن می‌باشد. بنابراین فعل و انفعالاتی که میان ابرها به هنگام ریزش باران پدید می‌آید، می‌تواند روشنگر ارتباط و همبستگی اجزا و امتزاج منظمی باشد که قرآن برای افهام آن کلمه تألیف را به کار برده است؛ گویی باران اثر همان تألیف و ترکیب خاصی است که بین ابرها در شرایط خاصی بوجود می‌آید^[۶].^[۷]

منابع

عمید زنجانی، عباس علی، دانشنامه فقه سیاسی ج۱

پانویس

↑ «یاد آورید که دشمنان (همدیگر) بودید و خداوند دل‌های شما را الفت داد و به نعمت او با هم برادر شدید» سوره آل عمران، آیه ۱۰۳.
↑ «اگر همه آنچه را در زمین است می‌بخشیدی میان دل‌های آنها پیوستگی نمی‌دادی اما خداوند ایشان را با هم پیوستگی داد» سوره انفال، آیه ۶۳.
↑ «آیا در نیافته‌ای که خداوند ابری را (پیش) می‌راند سپس میان آن را به هم می‌پیوندد سپس آن را بر هم می‌نشاند آنگاه دانه‌های باران را می‌نگری که از میان آن بیرون می‌آید» سوره نور، آیه ۴۳.
↑ هیأت در مکتب اسلام، ص۱۵۳.
↑ هیأت در مکتب اسلام، ص۱۵۳.
↑ فقه سیاسی، ج۶، ص۶۵-۶۶.
↑ عمید زنجانی، عباس علی، دانشنامه فقه سیاسی، ص ۴۰۹.

[1] «یاد آورید که دشمنان (همدیگر) بودید و خداوند دل‌های شما را الفت داد و به نعمت او با هم برادر شدید» سوره آل عمران، آیه ۱۰۳.

[2] «اگر همه آنچه را در زمین است می‌بخشیدی میان دل‌های آنها پیوستگی نمی‌دادی اما خداوند ایشان را با هم پیوستگی داد» سوره انفال، آیه ۶۳.

[3] «آیا در نیافته‌ای که خداوند ابری را (پیش) می‌راند سپس میان آن را به هم می‌پیوندد سپس آن را بر هم می‌نشاند آنگاه دانه‌های باران را می‌نگری که از میان آن بیرون می‌آید» سوره نور، آیه ۴۳.

[4] هیأت در مکتب اسلام، ص۱۵۳.

[5] هیأت در مکتب اسلام، ص۱۵۳.

[6] فقه سیاسی، ج۶، ص۶۵-۶۶.

[7] عمید زنجانی، عباس علی، دانشنامه فقه سیاسی، ص ۴۰۹.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

@@ خط ۹: / خط ۹: @@
 [[بسیج نیروهای رزمنده]] یکی از موثرترین راه‌های [[پشتیبانی]] نظامی و تقویت جبهه‌های [[جهاد]]، [[بسیج]] کلیه نیروهایی است که توان بالقوه و بالفعل رزم با [[دشمن]] را دارند و می‌توانند به هنگام نیاز، با حضور در [[جبهه‌ها]] [[سرنوشت]] [[جنگ]] را به نفع [[اسلام]] تعیین کنند.
 در [[تعالیم]] [[سیاسی]] و [[فرامین]] [[جهادی]] اسلام، [[لزوم]] بسیج نیروهای رزمنده به سه صورت دیده می‌شود: پشتیبانی از راه [[تحکیم]] [[الفت]]، [[اخوت]] و [[پیوندهای اجتماعی]]؛
-#{متن قرآن|إِذْ كُنْتُمْ أَعْدَاءً فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا}}<ref>«یاد آورید که دشمنان (همدیگر) بودید و خداوند دل‌های شما را الفت داد و به نعمت او با هم برادر شدید» سوره آل عمران، آیه ۱۰۳.</ref>. در این [[آیه]] [[تألیف قلوب]] به عنوان خصیصه [[نبوت]] و از [[وظایف]] و نیز از جمله نتایج درخشان [[رسالت]] و از آثار و [[برکات]] وجودی [[نبی اکرم]]{{صل}} به شمار رفته و از آن تعبیر به [[نعمت]] خداوندی شده است. ناگفته پیداست برای یک [[جامعه]] [[فضیلت]]، [[امتیاز]]، [[نیروی معنوی]] و قدرتی [[برتر]] از آن نیست که افراد آن جامعه یکدل و یک [[هدف]] و از نظر [[فکری]] و [[اعتقادی]] و [[راه و رسم]] [[زندگی]]، دارای ایده واحد بوده و برای ساختن یک جامعه متشکل بزرگ با یکدیگر بجوشند و برادرانه [[قانون]] و [[نظم]] را با [[عاطفه]] و [[محبت]] یکجا تحقق بخشند.
+#{{متن قرآن|إِذْ كُنْتُمْ أَعْدَاءً فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا}}<ref>«یاد آورید که دشمنان (همدیگر) بودید و خداوند دل‌های شما را الفت داد و به نعمت او با هم برادر شدید» سوره آل عمران، آیه ۱۰۳.</ref>. در این [[آیه]] [[تألیف قلوب]] به عنوان خصیصه [[نبوت]] و از [[وظایف]] و نیز از جمله نتایج درخشان [[رسالت]] و از آثار و [[برکات]] وجودی [[نبی اکرم]]{{صل}} به شمار رفته و از آن تعبیر به [[نعمت]] خداوندی شده است. ناگفته پیداست برای یک [[جامعه]] [[فضیلت]]، [[امتیاز]]، [[نیروی معنوی]] و قدرتی [[برتر]] از آن نیست که افراد آن جامعه یکدل و یک [[هدف]] و از نظر [[فکری]] و [[اعتقادی]] و [[راه و رسم]] [[زندگی]]، دارای ایده واحد بوده و برای ساختن یک جامعه متشکل بزرگ با یکدیگر بجوشند و برادرانه [[قانون]] و [[نظم]] را با [[عاطفه]] و [[محبت]] یکجا تحقق بخشند.
 #{{متن قرآن|لَوْ أَنْفَقْتَ مَا فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا مَا أَلَّفْتَ بَيْنَ قُلُوبِهِمْ وَلَكِنَّ اللَّهَ أَلَّفَ بَيْنَهُمْ}}<ref>«اگر همه آنچه را در زمین است می‌بخشیدی میان دل‌های آنها پیوستگی نمی‌دادی اما خداوند ایشان را با هم پیوستگی داد» سوره انفال، آیه ۶۳.</ref>. هرگاه تو آنچه را که از ارزش‌های مادی در [[زمین]] وجود دارد برای ایجاد تألیف، نزدیکی، [[ارتباط]] و [[همبستگی]] [[قلبی]] میان آنان [[انفاق]] می‌کردی، هرگز [[قادر]] به تحقق آن نمی‌شدی، این [[قدرت الهی]] است که میان آنان چنان الفت و [[ارتباط قلبی]] را بوجود آورده و نیز می‌توان آیه مذکور را بدین ترتیب توضیح داد: [[نفاق]] و تشتت آراء و [[اهواء]] و تضاد [[فکری]] و [[قلبی]] آنان به حدی بود که هرگز با [[انفاق]] و صرف [[مال]] [[قادر]] نبودی که بین آنان [[وحدت]] و [[همبستگی]] ایجاد کنی و [[دل‌ها]] و خواست‌های آنان را به یکدیگر نزدیک گردانی ولی [[خداوند]] با [[قدرت]] خویش چنین [[واقعیت]] [[دشواری]] را تحقق بخشید.
 #{{متن قرآن|أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يُزْجِي سَحَابًا ثُمَّ يُؤَلِّفُ بَيْنَهُ ثُمَّ يَجْعَلُهُ رُكَامًا فَتَرَى الْوَدْقَ يَخْرُجُ مِنْ خِلَالِهِ}}<ref>«آیا در نیافته‌ای که خداوند ابری را (پیش) می‌راند سپس میان آن را به هم می‌پیوندد سپس آن را بر هم می‌نشاند آنگاه دانه‌های باران را می‌نگری که از میان آن بیرون می‌آید» سوره نور، آیه ۴۳.</ref><ref>هیأت در مکتب اسلام، ص۱۵۳.</ref>.