احمد بن ابی‌عبدالله برقی

این مدخل زیرشاخهٔ بحث اصحاب امام جواد است. احمد بن ابی‌عبدالله برقی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: احمد بن ابی‌عبدالله برقی در معارف و سیره رضوی - احمد بن ابی‌عبدالله برقی در رجال و تراجم - احمد بن ابی‌عبدالله برقی در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط ندارد

آشنایی اجمالی

ابوجعفر احمد بن محمد بن خالد برقی کوفی. در اصل کوفی بود. جد اعلای او «محمد بن علی» یکی از طرفداران زید بن علی (ع) بود که پس از قتل زید به وسیله یوسف بن عمر ثقفی، والی عراق زندانی و کشته شد و خالد که کودکی بیش نبود، به همراه پدرش عبدالرحمن به برقرود، از روستاهای قم گریخته و در آنجا سکنی گزید، از این رو به برقی شهرت یافتند.

تاریخ دقیق ولادت احمد برقی معلوم نیست، ولی بعضی بر اساس روایات او از برخی استادانش چون ابن ابی عمیر، بزنطی، ابن فضال و ابن محبوب، ولادت برقی را پس از ۲۰۰ه‍ دانسته‌اند.

ابوجعفر مهم‌ترین و مشهورترین کس در میان خاندان برقی بود و او را از اصحاب امام جواد و امام هادی (ع) برشمرده‌اند، ولی روایتی به نقل از این بزرگان از او ثبت نشده است. محدثانی مانند سعد بن عبدالله، محمد بن جعفر بن بطه و محمد بن بندار قمی از وی روایت کرده‌اند.

ابوجعفر برقی از سران محدثان و علمای امامیه و فردی موثق بود، هر چند روایت وی از ضعفا و اعتمادش بر احادیث مرسل موجب شد که علمای معاصرش در قم بر وی خرده گیرند. احمد بن محمد بن عیسی، رئیس قمیون به علت نامعلومی وی را از قم تبعید کرد، ولی پس از مدتی او را به قم بازگرداند و از وی پوزش خواست و حتی در تشییع جنازه برقی پابرهنه و بدون عمامه حاضر شد تا رفتار پیشین را جبران کند. ابوجعفر سرانجام در سال ۲۸۰ه‍ درگذشت.

آثار او عبارت‌اند از: المحاسن، التبلیغ و الرساله، التراحم و التعاطف، التبصره، الرفاهیه الزّی الزینة، المرافق، المراشد، الصیانه، التحابه، الفراسه، الحقائق الاخوان، الخصائص المآکل، مصابیح الظلم، المحبوبات، المکروهات، العویص، الثواب، العقاب، المعیشه، النساء، الطیب، العقوبات، المشارب، الشعر أدب النفس، الطب، الطبقات، افاضل الاعمال اخص الاعمال، المساجد الاربعه، الرجال الهدایه، المواعظ التحذیر، التهذیب، التحریف، التسلیه، ادب المعاشره، مکارم الاخلاق، مکارم الافعال، [مذام الاخلاق و مذام الافعال]، المواهب، الحبوه، الصفوه علل الحدیث، معانی الحدیث و التحریف، تفسیر الحدیث، الفروق، الاحتجاج، الغرائب، العجائب، اللطائف، المصالح، المنافع فی الدواجن و الرواجن، الشعر و الشعراء، النجوم، تعبیر الرؤیا، الزجر و الفال، صوم الأیام، السماء، الأرضین، البلدان و المساحه، الدعاء، ذکر الکعبه، الاجناس و الحیوان، احادیث الجن و أبلیس، فضل القرآن، الازاهیر، الأوامر و الزواجر، ما خاطب الله به خلقه، احکام الانبیا و الرسل، الجمل، حدّ اوّل الحکمة، الاشکال و القرائن، الریاضة، الامثال، الاوائل، التاریخ الانساب، النحو الاصفیة، الافانین، المغازی، الروایه، النوادر التهانی، التعازی، اخبار الأصم الابلاغ، المکاسب، السفر، الشواهد من کتاب الله ، المعاریض، الشؤم، الارکان، اختلاف الحدیث، الفهم الثواب، العقل التخویف، غریب کتب، المحاسن، المآثر و الاحساب، الزهد و الموعظه، النور و الرحمه، التعیین و التأویل، الامتحان، العین، العیافة و القیافه، الطیره المنتجات، الترغیب الدعابة و المزاح، خلق السموات و الارض، بدء خلق، ابلیس و الجن، بنات النبی (ص) و أزواجه التبیان و جداول الحکمه

جستارهای وابسته

• فضل بن خالد برقی (عمو)
• حسن بن خالد برقی (عمو)
• محمد بن خالد برقی (پدر)
• عبدالله بن احمد برقی (فرزند)
• احمد بن عبدالله بن احمد برقی (نواده)

منابع

1. جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱