کتابت قرآن

مقدمه

«کاتب» به معنای نویسنده است و به کسی گویند که کارش نگارش است، ادیب باشد یا کارمند و به فارسی دبیر نامیده می‌شود.

در قرآن واژه کاتب آمده است: ﴿وَلْيَكْتُبْ بَيْنَكُمْ كَاتِبٌ بِالْعَدْلِ﴾.

جمع کاتب «کُتّاب» است که به معنای جایگاه آموزش نیز آمده و بر کتائب جمع بسته می‌شود. در صدر اسلام، نویسندگان آیات قرآن «کاتب وحی» نامیده می‌شدند. در آن هنگام افراد باسواد، اندک بودند و تنها عده‌ای خاص از عهده نگارش آیات قرآن و دستورات و نامه‌های حضرت رسول الله(ص) بر می‌آمدند.

منظور از اصطلاح «کتابت قرآن» یا «کتابت وحی»، نگارش آیات قرآن کریم بر نوشت‏ افزارهای مختلف عصر نزول مانند سنگ، استخوان، لیف خرما، پوست و... است که عاملان و مباشران آن، گروهی از برجستگان اصحاب رسول خدا (ص) و تحت نظارت و اشراف آن حضرت بودند.

به طور کلی یکی از امتیازات قرآن کریم بر دیگر کتاب‏‌های آسمانی آن است که با وجود اینکه عرب‏‌ها چندان با نگارش آشنا نبودند و با توجه به حافظه قوی خود تمایلی به ‏این کار نداشتند، قرآن کریم به سفارش رسول گرامی (ص) هم‏زمان با نزول، نگارش یافت و این روند تا پایان دوران رسالت ادامه یافت؛ به ‏گونه‌‏ای که با پایان‏ یافتن دوره نزول، تمام آیات قرآن مکتوب شده بود.

منابع

1. ذاکری، علی اکبر، سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین ج۳
2. فرهنگ‌نامه علوم قرآنی