تمکین در فقه سیاسی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۱۵ ژوئیهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۵:۱۵

متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث تمکین است. "تمکین" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

تمکین در قرآن | تمکین در حدیث | تمکین در فقه سیاسی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل تمکین (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

تمکین: موضع دربرگیرنده شیء^[۱]، امکان و اقتدار دادن، تمکن‌ بخشیدن و جای‌ دادن^[۲]. اصل آن "مکن" به معنای "استقرار با اقتدار"^[۳].
﴿وَلَقَدْ مَكَّنَّاكُمْ فِي الْأَرْضِ وَجَعَلْنَا لَكُمْ فِيهَا مَعَايِشَ﴾^[۴].
استقرار بخشیدن گاهی به حاکمیت‌ دادن و اقتدار بخشی الهی است که به برخی اقوام یا اشخاص تعلق گرفته است: ﴿وَكَذَلِكَ مَكَّنَّا لِيُوسُفَ فِي الْأَرْضِ يَتَبَوَّأُ مِنْهَا حَيْثُ يَشَاءُ﴾^[۵] و گاهی برای عموم و افراد غیر معیّن است: ﴿وَلَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضَى لَهُمْ﴾^[۶]. درباره این آیه شریفه اختلافات بسیاری در میان مفسران رخ داده است. برخی مفسران از این آیه شریفه چنین برداشت کرده‌اند که خداوند به کسانی که ایمان آورده، عمل صالح انجام می‌دهند، وعده استقرار جامعه‌ای صالح و خالص از پلیدی‌های کفر و نفاق و فسق را داده است که بر عقاید و اعمال مردم آن، دین حق حاکم باشد، مردم در امنیت به سر برند و از دشمن داخلی و خارجی ترسی نداشته باشند و از ظلم ظالمان و زورگویی جبّاران و توطئه توطئه گران آزاد باشند و چنین جامعه پاکیزه‌ای از زمان بعثت پیامبر(ص) تاکنون تشکیل نشده است و ویژگی‌هایی که از اخبار متواتر از پیامبر(ص) و ائمه معصومین(ع) درباره زمان ظهور حضرت مهدی(ع) برداشت می‌شود، بر چنین جامعه‌ای انطباق دارد^[۷]^[۸].

منابع

نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم

پانویس

با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:

↑ حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۷۷۳.
↑ بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۳۹.
↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۱۱، ص۱۵۰.
↑ «و بی‌گمان شما را در زمین توانمند گرداندیم و در آن برایتان توشه‌ها نهادیم» سوره اعراف، آیه ۱۰.
↑ «و بدین گونه ما یوسف را در آن سرزمین توانایی بخشیدیم تا هرجا خواهد در آن جای گیرد» سوره یوسف، آیه ۵۶.
↑ «و بی‌گمان دینی را که برای آنان پسندیده است برای آنها استوار می‌دارد» سوره نور، آیه ۵۵.
↑ سیدمحمدحسین طباطبایی، المیزان، ج۱۵، ص۱۵۵.
↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص:۱۹۴.

[1] حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۷۷۳.

[2] بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۳۹.

[3] حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۱۱، ص۱۵۰.

[4] «و بی‌گمان شما را در زمین توانمند گرداندیم و در آن برایتان توشه‌ها نهادیم» سوره اعراف، آیه ۱۰.

[5] «و بدین گونه ما یوسف را در آن سرزمین توانایی بخشیدیم تا هرجا خواهد در آن جای گیرد» سوره یوسف، آیه ۵۶.

[6] «و بی‌گمان دینی را که برای آنان پسندیده است برای آنها استوار می‌دارد» سوره نور، آیه ۵۵.

[7] سیدمحمدحسین طباطبایی، المیزان، ج۱۵، ص۱۵۵.

[8] نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص:۱۹۴.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

@@ خط ۱۲: / خط ۱۲: @@
 *[[تمکین]]: موضع دربرگیرنده شیء<ref>حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۷۷۳.</ref>، امکان و اقتدار دادن، تمکن‌ بخشیدن و جای‌ دادن<ref>بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۳۹.</ref>. اصل آن "مکن" به معنای "استقرار با اقتدار"<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۱۱، ص۱۵۰.</ref>.
 *{{متن قرآن|وَلَقَدْ مَكَّنَّاكُمْ فِي الْأَرْضِ وَجَعَلْنَا لَكُمْ فِيهَا مَعَايِشَ}}<ref>«و بی‌گمان شما را در زمین توانمند گرداندیم و در آن برایتان توشه‌ها نهادیم» سوره اعراف، آیه ۱۰.</ref>.
-*استقرار بخشیدن گاهی به حاکمیت‌ دادن و اقتدار بخشی [[الهی]] است که به برخی [[اقوام]] یا اشخاص تعلق گرفته است: {{متن قرآن|وَكَذَلِكَ مَكَّنَّا لِيُوسُفَ فِي الْأَرْضِ يَتَبَوَّأُ مِنْهَا حَيْثُ يَشَاءُ}}<ref>«و بدین گونه ما یوسف را در آن سرزمین توانایی بخشیدیم تا هرجا خواهد در آن جای گیرد» سوره یوسف، آیه ۵۶.</ref> و گاهی برای عموم و افراد غیر معیّن است: {{متن قرآن|وَلَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضَى لَهُمْ}}<ref>«و بی‌گمان دینی را که برای آنان پسندیده است برای آنها استوار می‌دارد» سوره نور، آیه ۵۵.</ref>. درباره این [[آیه شریفه]] [[اختلافات]] بسیاری در میان [[مفسران]] رخ داده است. برخی [[مفسران]] از این [[آیه شریفه]] چنین برداشت کرده‌اند که [[خداوند]] به کسانی که [[ایمان]] آورده، [[عمل صالح]] انجام می‌دهند، [[وعده]] استقرار جامعه‌ای [[صالح]] و [[خالص]] از پلیدی‌های [[کفر]] و [[نفاق]] و [[فسق]] را داده است که بر [[عقاید]] و [[اعمال]] [[مردم]] آن، [[دین]] [[حق حاکم]] باشد، [[مردم]] در [[امنیت]] به سر برند و از [[دشمن]] داخلی و [[خارجی]] ترسی نداشته باشند و از [[ظلم]] [[ظالمان]] و زورگویی [[جبّاران]] و [[توطئه]] توطئه گران [[آزاد]] باشند و چنین [[جامعه]] پاکیزه‌ای از زمان [[بعثت پیامبر]]{{صل}} تاکنون تشکیل نشده است و ویژگی‌هایی که از [[اخبار متواتر]] از [[پیامبر]]{{صل}} و [[ائمه]] [[معصومین]]{{عم}} درباره [[زمان ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} برداشت می‌شود، بر چنین جامعه‌ای انطباق دارد<ref>سیدمحمدحسین طباطبایی، المیزان، ج۱۵، ص۱۵۵.</ref><ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص:۱۹۴.</ref>.
+*استقرار بخشیدن گاهی به حاکمیت‌ دادن و اقتدار بخشی [[الهی]] است که به برخی [[اقوام]] یا اشخاص تعلق گرفته است: {{متن قرآن|وَكَذَلِكَ مَكَّنَّا لِيُوسُفَ فِي الْأَرْضِ يَتَبَوَّأُ مِنْهَا حَيْثُ يَشَاءُ}}<ref>«و بدین گونه ما یوسف را در آن سرزمین توانایی بخشیدیم تا هرجا خواهد در آن جای گیرد» سوره یوسف، آیه ۵۶.</ref> و گاهی برای عموم و افراد غیر معیّن است: {{متن قرآن|وَلَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضَى لَهُمْ}}<ref>«و بی‌گمان دینی را که برای آنان پسندیده است برای آنها استوار می‌دارد» سوره نور، آیه ۵۵.</ref>. درباره این [[آیه شریفه]] [[اختلافات]] بسیاری در میان [[مفسران]] رخ داده است. برخی [[مفسران]] از این [[آیه شریفه]] چنین برداشت کرده‌اند که [[خداوند]] به کسانی که [[ایمان]] آورده، [[عمل صالح]] انجام می‌دهند، [[وعده]] استقرار جامعه‌ای [[صالح]] و [[خالص]] از پلیدی‌های [[کفر]] و [[نفاق]] و [[فسق]] را داده است که بر [[عقاید]] و [[اعمال]] [[مردم]] آن، [[دین]] [[حق حاکم]] باشد، [[مردم]] در [[امنیت]] به سر برند و از [[دشمن]] داخلی و خارجی ترسی نداشته باشند و از [[ظلم]] [[ظالمان]] و زورگویی [[جبّاران]] و [[توطئه]] توطئه گران [[آزاد]] باشند و چنین [[جامعه]] پاکیزه‌ای از زمان [[بعثت پیامبر]]{{صل}} تاکنون تشکیل نشده است و ویژگی‌هایی که از [[اخبار متواتر]] از [[پیامبر]]{{صل}} و [[ائمه]] [[معصومین]]{{عم}} درباره [[زمان ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} برداشت می‌شود، بر چنین جامعه‌ای انطباق دارد<ref>سیدمحمدحسین طباطبایی، المیزان، ج۱۵، ص۱۵۵.</ref><ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص:۱۹۴.</ref>.
 ==منابع==