|
|
| خط ۳: |
خط ۳: |
|
| |
|
| [[اصول تشیع]]: [[توحید]]، [[نبوت]]، [[معاد]]، [[عدل]] و امامت | | [[اصول تشیع]]: [[توحید]]، [[نبوت]]، [[معاد]]، [[عدل]] و امامت |
|
| |
| شیعیان با استناد به حدیث نبوی: «من مات و لم یعرف امام زمانه، مات میتة جاهلیّة» (هر کس بمیرد درحالیکه امام زمانش را نشناسد، به مرگ جاهلیت مرده‌است) شناخت امام را شرط قبول اسلام نزد پروردگار می‌دانند.
| |
|
| |
| == امامان ==
| |
|
| |
| برخی شیعیان با استناد به [[حدیث جابر]] و برخی احادیث دیگر معتقدند ائمه ۱۲ فرد کاملاً مشخص هستند، که از جانب خدا و از زمان پیامبر با اسم معرفی شده‌اند. این افراد عبارت‌اند از:
| |
| # [[علی بن ابی‌طالب]] المرتضی ملقب به [[امیرالمؤمنین]]، مرتضی و حیدر کرار
| |
| # [[حسن بن علی (مجتبی)|حسن بن علی]] المجتبی
| |
| # [[حسین بن علی]] سیدالشهداء
| |
| # [[علی بن حسین]] السجاد ملقب به زین العابدین
| |
| # [[محمد بن علی (باقر)|محمد بن علی]] الباقر
| |
| # [[جعفر بن محمد]] الصادق
| |
| # [[موسی بن جعفر]] الکاظم
| |
| # [[علی بن موسی]] الرضا
| |
| # [[محمد بن علی (جواد)|محمد بن علی]] الجواد
| |
| # [[علی بن محمد]] الهادی
| |
| # [[حسن بن علی (عسکری)|حسن بن علی]] العسکری
| |
| # [[حجت بن حسن]] المهدی ملقب به قائم، به اعتقاد شیعیان او زنده و حاضر است ولی در [[دوران غیبت]] ظاهر نیست.
| |
|
| |
| [[شیعه]] دارای شاخه‌های دیگری نیز هست؛ مانند [[اسماعیلیه]] و [[زیدیه]] و [[فاطمیه]] که امامان آنان با [[شیعیان اثنی عشری]] تفاوت‌هایی دارد.
| |
|
| |
| === ویژگی‌ها ===
| |
| * ۱- '''عصمت''': امامان به همراه [[پیامبر اسلام]] و [[فاطمه زهرا]] ۱۴ نفر هستندکه به چهارده معصوم معروف است، که طبق برداشت ویژه‌ای از [[آیه تطهیر]] (آیه ۳۳ [[سوره احزاب]]) هیچ گناه شرعی اعم از کبیره و صغیره را مرتکب نمی‌شوند. چرا که پیشوا و الگو در صورتی گفتار و رفتارش [[حجیّت]] دارد و لازم به [[تبعیت]] است، که یقین به صحت آن وجود داشته باشد. البته در مورد خطا و اشتباه اختلاف نظرهایی وجود دارد.
| |
| * ۲- '''عدالت''': امامان هیچ حقی را از خود، دیگران و خدا -چنانکه در دین این حقوق تعریف شده و مطابق عقل محض باشد- پایمال نمی‌کنند.
| |
| * ۳- '''علم''': امامان کاملاً به دین آگاهند و جواب تمام سؤالات دینی را می‌دانند؛ لذا در دوره بعد از پیامبر تفسیر دین بر عهده آنهاست. در خصوص نحوه تحصیل علم و حدود آن اختلافاتی وجود دارد.
| |
| * ۴- '''حجت''': امامان [[حجت خدا]] در هر عصری هستند. بدین معنا که حیات دینی تماماً و کاملاً در وجود آنها محقق شده‌است؛ لذا رفتار و کردار آنها بر سایرین [[حجت]] محسوب میشود. به عبارت دیگر مردم با مشاهده رفتار و گفتار آنها به آنچه در اسلام پسندیده و توصیه شده‌است، آگاه می‌شوند.
| |
| * ۵- '''ولایت''': این مفهوم با مفهوم [[ولی]] و [[قطب]] نزد برخی گروه‌های متصوفه و تا حدودی امام [[اسماعیلیه]] مشترک است و تنها اختلاف در مورد شخص ولی است. این مفهوم هیچ گونه ارتباط ظاهری و باطنی با ولایت فقیه ندارد. همچنین بسیاری از اهل سنت ظاهری به علت همین مفهوم بسیاری اتهامات را به شیعیان نسبت می‌دهند. با توجه به باطنی بودن معنای آن توضیحی دشوار دارد.<ref>تاریخ فلسفه اسلامی، هانری کربن، بخش نخست، فصل دوم</ref>
| |
|
| |
| از دید شیعیان پیامبر تمام ویژگی‌ها و وظایف امام را دارد و علاوه‌برآن وظیفه تشریع و تبلیغ دین و ویژگی ارتباط با خدا از طریق [[وحی]] را نیز دارد. همچنین [[فاطمه]] دختر پیامبر تمام ویژگی‌های بالا را دارد و فقط مسئولیت‌های زیر را ندارد.
| |
|
| |
| === مسئولیت‌ها ===
| |
| * ۱- '''مرجعیت دینی''': در دیدگاه [[شیعیان]] بعد از تکمیل [[تشریع]] [[دین]] توسط پیامبر، تفسیر آن و پاسخ به مسائل جدید پیش آمده نیازمند ویژگی‌های خاصی است، که شامل علم کامل به دین و [[عصمت]] از گناه میشود. با توجه مجموعه صفات فوق تنها [[ائمه]] این ویژگی را دارند. آنها از جانب خدا مکلف هستند آموزه‌های دین را برای مردم تبیین کنند و مردم باید سؤالات خود را نزد آنها ببرند([[سوره نساء]]، آیه ۸۳). این مرجعیت با مرجعیت مصطلح نزد شیعیان در حال حاضر در ظاهر شبیه و در باطن متفاوت است. اهل سنت اصلاً به چنین جایگاهی در دین اعتقاد ندارند و بر اشخاصی جائزالخطا بر اساس درک خود در امور دین فتوا می‌دهند.
| |
| * ۲- '''رهبری اجتماع (ولایت امر)''': این مفهوم بین شیعه و سنی مشترک است. بدین معنا که هر دو ضرورت وجود چنین جایگاهی در جامعه مسلمانان اتفاق نظر دارند. اهل سنت آن را اصطلاحاً «خلیفه» می‌خوانند. آنها برای شخص خلیفه صفت و ویژگی خاصی قائل نیستند و راه انتخاب او را «شورا»، «اهل حل و عقد»، «وصایت» و برخی «غلبه» می‌دانند. در طول تاریخ بسیاری خلفا با شمشیر این مقام را تصاحب کرده‌اند. بسیاری از خلفا را کشته و بسیاری را عزل کرده‌اند. اما نزد شیعه ولی باید عالم، عادل، معصوم و حجت باشد، تا بر طبق دین حکم کند و بر هیچ‌کس ظلمی روا نکند و مردم مکلف به اطاعت از او هستند.([[سوره نساء]] آیه ۵۹) این مفهوم با [[ولایت فقیه]] تشابه ظاهری و تفاوت باطنی دارد. شیعیان معتقدند که شخص ولی امر توسط خدا برگزیده شده و توسط نبی و یا امام قبلی به مردم معرفی میشود. خلافت حق اوست و سایرین که این مسند را گرفته‌اند، غاصب هستند. استناد آنها به آیه «انما ولیکم الله و رسوله و الذین ءامنوا الذین یقیمون الصلوة و یؤتون الزکوةوهم راکعون» است.(جز این نیست که سرپرست شمافقط خداست و پیامبرش و کسانی که ایمان آورده و در حال رکوع نماز زکات می‌دهند)([[سوره مائده]] آیه ۵۵) شیعیان مصداق این آیه را [[علی]] می‌دانند، که در حال رکوع نماز به فقیری انگشتری خود را بخشید. ضمن آنکه این آیه سیاست اقتصادی- اجتماعی ولایت شیعی را نیز مشخص می‌سازد و بین اصلاح امور مسلمین و دستگیری آنان با عبادت خدا جمع می‌کند.
| |
| * ۳- '''ولایت باطنی''': این مسئولیت به مفهوم باطنی ولایت مرتبط میشود و اموری نظیر [[شفاعت]] را شامل میشود.
| |
| '''تفاوت عمده مرجعیت وولایت''': مرجعیت دینی که همان [[امامت]] است نقش هدایت مردم راداراست درحالیکه [[ولایت]] که همان [[خلافت]] تلقی میشود مدیریت سیاسی جامعه اسلامی است اولی مبتنی بر علم مرجع دینی ودومی منوط به پذیرش عموم است ولذا طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی ولی فقیه تنها رهبری سیاسی مردم رابرعهده دارد ونقش مرجعیت کماکان باقی است<ref>(اصل پنجم قانون اساسی)</ref>
| |
|
| |
| === دوران امامت ===
| |
| دوران امامت ازآغاز تا پایان برچهاردوره تقسیم می شود.
| |
|
| |
| ۱-دوره [[حضور]]:ازآغاز امامت [[امام علی]] تاغیبت [[امام مهدی]] <ref>مطهری، مرتضی؛ امامت و رهبری</ref>
| |
|
| |
| ۲-دوره [[غیبت]]: [[غیبت صغری]] [[غیبت کبری]] ازآغاز غیبت امام مهدی تاآغاز[[ظهور]] ایشان <ref>شهر آشوب، محمد، مناقب</ref>
| |
|
| |
| ۳-دوره [[ظهور]]:ازآغازحکومت [[امام مهدی]] تاپایان حکومت ایشان <ref>(کتاب الغیبة), محمدبن ابراهیم نعمانی</ref>
| |
|
| |
| ۴-دوره [[رجعت]]: ازآغاز بازگشت برخی ازامامان تا پایان [[دنیا]]<ref>بحار الانوار / ج ۵۳،</ref>
| |
|
| |
| ;سال‌شمار امامت امامان دوازده‌گانه شیعه
| |
|
| |
| {{سال‌شمار امامت امامان دوازده‌گانه شیعه}}
| |
|
| |
| == کتاب‌شناسی ==
| |
| * [http://www.al-haqaeq.com/farsi/library/lib-sec.php?secid=1 کتابخانه امامت] [[سید علی حسینی میلانی]]
| |
| * [http://www. امامت.com/library/persian-book/imam-logy امام‌شناسی]، تالیف علامه‌آیت‌الله حاج‌سیّدمحمّدحسین حسینی‌طهرانی مجموعه‌ای است از بحث‌های تفسیری، فلسفی، روائی، تاریخی، اجتماعی دربارهٔ امامت و ولایت بطور کلّی.
| |
| * [http://www. امامت.com/library/persian-book/hayat-ol-gholoob حیات القلوب جلد ۵: امام شناسی] تالیف علامه مجلسی (رحمه الله).
| |
| * [http://www.al-shia.com/html/far/books/hadith/esmat/index.htm عصمت]، جعفر سبحانی
| |
| * [http://www.al-shia.com/html/far/books/motahar/siryh_aem/fehrest.htm سیری در سیره ائمه اطهار]، مرتضیٰ مطهری
| |
| * [http://www.al-shia.com/html/far/books/falsafe/eteghad/index.htm اعتقاد ما]، ناصر مکارم شیرازی
| |
| * [http://www.toraath.com/index.php?name=Downloads&req=getit&lid=125 PDF کتاب المراجعات]، ترجمه سردار کابلی، در [http://www.toraath.com پایگاه‌اینترنتی تراث]
| |
| * [http://www.saamentv.ir/fa/index.php?option=com_remository&Itemid=134&func=startdown&id=35 PDF کتاب المراجعات]، ترجمهٔ محمد جعفر امامی، در [http://www.saamentv.ir پایگاه‌اینترنتی شبکه ثامن]
| |
| * [http://www.aqaed.com/book/75 الامامةوالتبصرة من الحیرة] أبی الحسن علی بن الحسین بن بابویه القمی
| |
| * [http://www.aqaed.com/book/125 تصحیح إعتقادات الإمامیة] شیخ المفید
| |
| * [http://www.aqaed.com/book/128 التعجب من أغلاط العامة فی مسألة الإمامة] الشیخ القاضی أبی الفتح محمد بن علی بن عثمان الکراجکی
| |
|
| |
| == پانویس ==
| |
| {{پانویس}}
| |
|
| |
| == جستارهای وابسته ==
| |
| * [[تشیع]]
| |
| * [[امام]]
| |
| * [[مفترض الطاعه]]
| |
| {{درگاه|اسلام}}
| |
|
| |
| == منابع ==
| |
| * حسن‌زاده آملی، حسن؛ انسان کامل از دیدگاه نهج‌البلاغه
| |
| * مطهری، مرتضی؛ [http://www.motahari.org/asaar/books.htm امامت و رهبری]؛ انتشارات صدرا
| |
| * کربن، هانری؛ تاریخ فلسفه اسلامی؛ ترجمه: جواد طباطبایی؛ تهران: کویر، انجمن ایران‌شناسی فرانسه
| |
|
| |
| {{شیعه-افقی}}
| |
| {{موضوعات اسلام}}
| |
| {{بزرگان اسلام}}
| |
|
| |
|
| |
| {{اسلام-خرد}}
| |
|
| |
| [[رده:امامت|امامت]]
| |
| [[رده:اصول دین اسلام]]
| |
| [[رده:اعتقادات در تشیع]]
| |
| [[رده:امامان شیعه]]
| |
| [[رده:تشیع]]
| |
| [[رده:شیعه]]
| |
