سوره قیامت در علوم قرآنی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-==پانویس== +== پانویس ==)) |
جز (جایگزینی متن - '</div> <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">' به '</div>') |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل از زیرشاخه‌های '''[[سوره قیامت]]''' است. "'''[[سوره قیامت]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div> | <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل از زیرشاخه‌های '''[[سوره قیامت]]''' است. "'''[[سوره قیامت]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div> | ||
<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[سوره قیامت در علوم قرآنی]]</div> | <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[سوره قیامت در علوم قرآنی]]</div> | ||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
نسخهٔ ۲۱ ژانویهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۶:۳۶
مقدمه
هفتاد و پنجمین سوره قرآن و سی و یکمین آن به ترتیب نزول، نازل شده در مکه با موضوع محوری رستاخیز و برخی از شرایط و ویژگی‌های آن.
این سوره را به این مناسبت «قیامت» می‌نامند که با سوگند خداوند به روز قیامت آغاز می‌گردد: ﴿لَا أُقْسِمُ بِيَوْمِ الْقِيَامَةِ﴾[۱]. همچنین یازدهمین سوره از سوره‌های دارای قسم است که با دو قسم آغاز می‌گردد: قسم به روز قیامت در آیه ﴿لَا أُقْسِمُ بِيَوْمِ الْقِيَامَةِ﴾[۲]، قسم به نفس ملامت‌گر در آیه ﴿وَلَا أُقْسِمُ بِالنَّفْسِ اللَّوَّامَةِ﴾[۳]. دارای ۴۰ آیه، ۱۶۴ کلمه و ۶۷۶ حرف است. از نظر حجم از سوره‌های «مفصلات» است که در آغاز حزب چهارم جزء ۲۹ قرار دارد.
سوره قیامت، اوضاع و احوال روز قیامت را بیان می‌کند و انسان‌ها را در جهان آخرت به دو گروه توصیف می‌نماید: گروهی تازه رو و نورانی و گروهی با قیافه‌های غمگین و ترش‌رو و یادآور می‌شود که آدمی، دنیای نقد را می‌گیرد و آخرت را فراموش می‌کند و آن روز حسرت می‌خورد؛ و به این نکته اشاره می‌کند که انسان بر نفس خود بصیر و برکردارش دانا است اگرچه عذر بتراشد و انکار پیشه کند[۴].
بیان این سوره پیرامون مسئله قیامت کبری است؛ به گونه‌ای که نخست از وقوع روز قیامت خبر می‌دهد و در مرحله دوم، آن روز را یک بار با ذکر چند نشانه و بار دیگر با اجمالی از سرگذشت انسان در آن روز توصیف می‌کند و خبر می‌دهد که اولین قدم در سیر به سوی قیامت مرگ است و در مرحله سوم، سوره را با استدلال بر قدرت خدای تعالی بر بازگشت دادن جهان و موجودات آن به پایان می‌برد و استدلال می‌کند همان طور که خدای تعالی بر خلقت نخستین عالم قادر بود همچنین بر خلقت بار دوم آنکه همان قیامت است قادر است[۵] و نیز این سوره ارتباط هدف از خلقت انسان را با معاد بیان می‌کند.
«نفس» دارای انواع و اصناف بسیار است و هر فردی دارای مراتب و درجه‌های متعددی از نفس است و در مرحله‌ای از آن قرار دارد. مرتبه نازل و پایین این مراتب، نفس اماره نامیده می‌شود که خادم خوی شیطنت انسان و غضب و شهوت او است و انسان را به سوی بدی می‌کشاند و به آن امر می‌کند. مرتبه دیگر را نفس لوامه می‌گویند که نفس سرزنشگر است. این نفس، انسان را در همه کارهای بدی که انجام می‌دهد به خاطر بدی و زشتی آنان سرزنش می‌کند، در کارهای خوب نیز به جهت قصور و تقصیر و نسبت به کار خودش [و این که می‌توانست بهتر از آن انجام دهد و نداده است باز هم انسان را] سرزنش می‌کند. نفس مطمئنه، مرتبه‌ای از نفس است که خوبی‌های وجودیش از قوه به فعل در آمده است[۶].[۷]
منابع
پانویس
- ↑ «نه، سوگند به روز رستخیز،» سوره قیامه، آیه ۱.
- ↑ «نه، سوگند به روز رستخیز،» سوره قیامه، آیه ۱.
- ↑ «نه، و سوگند به روان سرزنشگر،» سوره قیامه، آیه ۲.
- ↑ دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ص۱۲۶۰.
- ↑ المیزان.
- ↑ بیان السعاده. ذیل آیه ۲.
- ↑ صفوی، سید سلمان، مقاله «سوره قیامت»، دانشنامه معاصر قرآن کریم.