سوره قیامت
این مدخل زیرشاخهٔ بحث سوره است. سوره قیامت از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: سوره قیامت در علوم قرآنی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
«قیامت» نام رستاخیز عمومی (معاد) است؛ روزی که همه از گورها برخاسته، به سوی محشر و سرنوشت ابدی خویش در بهشت یا دوزخ رهسپار می‌شوند. در نخستین آیه این سوره به قیامت سوگند یاد شده است و آن روز را به بشر یادآوری می‌کند. نام سوره نیز از همین آیه گرفته شده است.
همانگونه که بیان شد، مطالب این سوره پیرامون مسأله قیامت کبری دور می‌زند، نخست از وقوع روز قیامت خبر می‌دهد، و در مرحله دوم آن روز را یک بار با ذکر چند نشانه، و بار دیگر با اجمالی از سرگذشت انسان در آن روز توصیف می‌کند، و خبر می‌دهد که اولین قدم در سیر به سوی قیامت مرگ است، و در مرحله سوم سوره را با استدلال بر قدرت خدای تعالی بر اعاده عالم ختم نموده، اثبات می‌کند همانطور که خدای تعالی بر خلقت نخستین عالم قادر بود، همچنین بر خلقت بار دوم آن، که همان قیامت است قادر است. گفته شده: این سوره به شهادت سیاق آیاتش در مکه نازل شده است.
ویژگی‌های سوره قیامت
- چهل آیه به عدد کوفی، ۳۹ آیه به عدد دیگر مکتب‌ها، ۱۶۴ یا ۱۹۹ کلمه و ۶۵۲ یا ۶۷۵ حرف دارد.
- در ترتیب نزول، سی و یکمین و در قرآن کریم هفتاد و پنجمین سوره است.
- پس از سوره قارعه و پیش از سوره هُمَزه، پیش از هجرت در مکه نازل شد و هیچ آیه مدنی ندارد.
- از نظر حجم، از سوره‌های مفصّل و از گروه طوال آن به شمار می‌آید که بخشی از یک حزب قرآن را در برگرفته است.
- یازدهمین سوره دارای سوگند است.
- گفته شده آیه ﴿لَا تُحَرِّكْ بِهِ لِسَانَكَ لِتَعْجَلَ بِهِ﴾[۱] با آیه ﴿سَنُقْرِئُكَ فَلَا تَنْسَى﴾[۲] نسخ شده است.
موضوعات سوره
- بیان حوادث پایان این جهان (اشراط الساعة)؛
- حال نیکوکاران و بدکاران در قیامت؛
- لحظات پراضطراب مرگ؛
- هدف از آفرینش و رابطه آن با معاد؛
- زنده شدن مردگان در قیامت[۳].[۴]
فضیلت سوره قیامت
رسول خدا (ص) در فضیلت این سوره فرمودند: «هر کس سوره قیامت را قرائت کند در روز قیامت من و جبرئیل شهادت می‌دهیم که اوبه قیامت ایمان داشته است و در حالی وارد محشر می‌شود که چهره‌اش درخشان‌تر از دیگر آفریدگان خداست».
امام باقر (ع) نیز فرمودند: «هر کس در قرائت سوره قیامت مداومت ورزد و به آیات آن عمل کند خداوند عزیز و جلیل او را به بهترین شکل با رسول خدا (ص) محشور می‌کند در حالی که چهره‌اش شاد و خندان است تا اینکه از پل صراط و میزان بگذرد».
برای این سوره در روایات، آثار و برکاتی ذکر شده است، مثل: افزایش روزی، امنیت، محبوبیت میان مردم، تقویت کننده عفاف و پاکدامنی، خشوع، رفع ضعف و ناتوانی[۵].[۶]
منابع
پانویس
- ↑ «زبانت را به (خواندن) آن مگردان تا در (کار) آن شتاب کنی» سوره قیامه، آیه ۱۶.
- ↑ «زودا که تو را خواندن (قرآن) آموزیم و دیگر از یاد نمی‌بری،» سوره اعلی، آیه ۶.
- ↑ طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، جلد۲۰،صفحه ۱۰۳؛ سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، جلد۱،صفحه (۴۱-۴۲)؛ رامیار، محمود، تاریخ قرآن، صفحه ۵۸۹؛ زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن(باحاشیه)، جلد۱،صفحه ۱۹۳؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، جلد۲۵،صفحه ۲۶۹؛ فیروز آبادی، محمد بن یعقوب، بصائرذوی التمییزفی لطائف الکتاب العزیز، جلد۱،صفحه ۴۹۰؛ جمعی از محققان، علوم القرآن عندالمفسرین، جلد۱،صفحه ۳۱۵؛ هاشم زاده هریسی، هاشم، شناخت سوره‌های قرآن، صفحه ۴۸۸
- ↑ فرهنگ نامه علوم قرآنی، ص:۳۰۳۳.
- ↑ ابن بابویه، محمد بن علی، ثواب الاعمال، صفحه ۱۲۱؛ طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القران، جلد۱۰،صفحه ۱۹۰؛ نوری، حسین بن محمد تقی، مستدرک الوسائل ومستنبط المسائل، جلد۴،صفحه ۳۵۵.
- ↑ فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|فرهنگ نامه علوم قرآنی، ص:۳۵۹۰.