ابن جریج: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
(←مقدمه) |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
[[ابوولید عبدالملک بن عبدالعزیز بن جریج مکّی اموی قرشی رومی]]، معروف به [[ابن | [[ابوولید عبدالملک بن عبدالعزیز بن جریج مکّی اموی قرشی رومی]]، معروف به [[ابن جریج]] [[محدث]]، [[فقیه]]، [[حافظ]]، [[قاری]] و [[مفسر]] مکی بود. در سال ۸۰ هـ در سال سیل [[مکه]] عام جحاف،<ref>الطبقات الکبری ۵/۴۹۲.</ref> در [[شهر مکه]] به [[دنیا]] آمد و همان جا [[رشد]] کرد.<ref>معجم المؤلفین ۶/۱۸۳.</ref> گویند که جد وی جریج، در اصل برده‌ای رومی از آنِ [[ام حبیب]] دختر جُبیر و [[همسر]] [[عبدالعزیز بن عبدالله بن خالد بن اسید اموی]] بود و از این رو، او را به عبدالعزیز نسبت داده‌اند.<ref>تاریخ بغداد ۱۰/۴۰۰ و ۴۰۱.</ref> | ||
[[ابن جریج]] [[دانش]] خویش را از بزرگانی چون [[عطاء بن ابی رباح]]، [[عمرو بن دینار]]، [[زهری]]،<ref>تاریخ بغداد ۱۰/۴۰۰.</ref> [[مجاهد]] و [[امام صادق]]{{ع}} فرا گرفت<ref>سیر اعلام النبلاء ۶/۳۲۶.</ref> و به گفته خویش مدت هیجده یا بیست سال ملازم عطاء بود و پس از آن هفت سال در حلقه درس [[عمرو بن دینار]] دانش آموخته است.<ref>تاریخ بغداد ۶/۴۰۲ و ۴۰۳.</ref> به گفته [[احمد حنبل]]، او انبان [[علم]] بود.<ref>تاریخ الاسلام ۹/۲۱۱.</ref> ایشان خود از [[تابعین]] است، ولی [[صحابه]] خردسال [[رسول خدا]]{{صل}} را [[درک]] کرده است.<ref>معجم المفسرین ۱/۲۵۸.</ref> | [[ابن جریج]] [[دانش]] خویش را از بزرگانی چون [[عطاء بن ابی رباح]]، [[عمرو بن دینار]]، [[زهری]]،<ref>تاریخ بغداد ۱۰/۴۰۰.</ref> [[مجاهد]] و [[امام صادق]]{{ع}} فرا گرفت<ref>سیر اعلام النبلاء ۶/۳۲۶.</ref> و به گفته خویش مدت هیجده یا بیست سال ملازم عطاء بود و پس از آن هفت سال در حلقه درس [[عمرو بن دینار]] دانش آموخته است.<ref>تاریخ بغداد ۶/۴۰۲ و ۴۰۳.</ref> به گفته [[احمد حنبل]]، او انبان [[علم]] بود.<ref>تاریخ الاسلام ۹/۲۱۱.</ref> ایشان خود از [[تابعین]] است، ولی [[صحابه]] خردسال [[رسول خدا]]{{صل}} را [[درک]] کرده است.<ref>معجم المفسرین ۱/۲۵۸.</ref> | ||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
[[ابن خلکان]] می‌‌نویسد که ایشان نخستین کسی بود که در [[اسلام]] به تدوین کتاب پرداخته است.<ref>وفیات الاعیان ۳/۱۶۴.</ref> [[عطاء]] سفارش می‌‌کرد که پس از او پرسش‌های خود را از [[ابن جریج]] بپرسند.<ref>المنتظم ۸/۱۲۴.</ref> [[ابن سعد]] به نقل از [[واقدی]]، او را [[ثقه]] و کثیرالحدیث دانسته است.<ref>الطبقات الکبری ۵/۴۹۲.</ref> بعضی او را در عین ثقه بودن، مُدلّس دانسته‌اند،<ref>الثقات ۷/۹۴.</ref> شاید از آن جهت که او [[متعه]] را جایز می‌‌دانسته یا وی را به آن متهم کرده باشند. گویند که وی شصت یا نود [[زن]] را متعه کرده است.<ref>تاریخ الاسلام ۹/۲۱۱.</ref> وی از آموخته‌های خود آثاری با عنوان «السنن»، «مناسک الحج» و [[تفسیر]] القرآن پدید آورد.<ref>معجم المؤلفین ۶/۱۸۴.</ref> [[تاریخ]] درگذشت او به [[اختلاف]] نقل شده،<ref>سیر اعلام النبلاء ۶/۳۳۴ وفیات الاعیان ۳/۱۶۴.</ref> اما ابن سعد آن را در دهه اول [[ذی حجه]] [[سال]] ۱۵۰ در ۷۶ سالگی دانسته است<ref>الطبقات الکبری ۵/۴۹۲.</ref>.<ref> [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]]، ج۱ ص ۴۹۹-۵۰۰.</ref> | [[ابن خلکان]] می‌‌نویسد که ایشان نخستین کسی بود که در [[اسلام]] به تدوین کتاب پرداخته است.<ref>وفیات الاعیان ۳/۱۶۴.</ref> [[عطاء]] سفارش می‌‌کرد که پس از او پرسش‌های خود را از [[ابن جریج]] بپرسند.<ref>المنتظم ۸/۱۲۴.</ref> [[ابن سعد]] به نقل از [[واقدی]]، او را [[ثقه]] و کثیرالحدیث دانسته است.<ref>الطبقات الکبری ۵/۴۹۲.</ref> بعضی او را در عین ثقه بودن، مُدلّس دانسته‌اند،<ref>الثقات ۷/۹۴.</ref> شاید از آن جهت که او [[متعه]] را جایز می‌‌دانسته یا وی را به آن متهم کرده باشند. گویند که وی شصت یا نود [[زن]] را متعه کرده است.<ref>تاریخ الاسلام ۹/۲۱۱.</ref> وی از آموخته‌های خود آثاری با عنوان «السنن»، «مناسک الحج» و [[تفسیر]] القرآن پدید آورد.<ref>معجم المؤلفین ۶/۱۸۴.</ref> [[تاریخ]] درگذشت او به [[اختلاف]] نقل شده،<ref>سیر اعلام النبلاء ۶/۳۳۴ وفیات الاعیان ۳/۱۶۴.</ref> اما ابن سعد آن را در دهه اول [[ذی حجه]] [[سال]] ۱۵۰ در ۷۶ سالگی دانسته است<ref>الطبقات الکبری ۵/۴۹۲.</ref>.<ref> [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]]، ج۱ ص ۴۹۹-۵۰۰.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
نسخهٔ ۲۴ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۴:۴۱
مقدمه
ابوولید عبدالملک بن عبدالعزیز بن جریج مکّی اموی قرشی رومی، معروف به ابن جریج محدث، فقیه، حافظ، قاری و مفسر مکی بود. در سال ۸۰ هـ در سال سیل مکه عام جحاف،[۱] در شهر مکه به دنیا آمد و همان جا رشد کرد.[۲] گویند که جد وی جریج، در اصل برده‌ای رومی از آنِ ام حبیب دختر جُبیر و همسر عبدالعزیز بن عبدالله بن خالد بن اسید اموی بود و از این رو، او را به عبدالعزیز نسبت داده‌اند.[۳]
ابن جریج دانش خویش را از بزرگانی چون عطاء بن ابی رباح، عمرو بن دینار، زهری،[۴] مجاهد و امام صادق(ع) فرا گرفت[۵] و به گفته خویش مدت هیجده یا بیست سال ملازم عطاء بود و پس از آن هفت سال در حلقه درس عمرو بن دینار دانش آموخته است.[۶] به گفته احمد حنبل، او انبان علم بود.[۷] ایشان خود از تابعین است، ولی صحابه خردسال رسول خدا(ص) را درک کرده است.[۸]
ابن جریج برای نشر دانش خود نخست به یمن مسافرت کرد و در زمان حکومت سفیان بن معاویه به بصره رفت[۹] و سپس به بغداد نزد منصور دوانیقی شتافت و کتاب تألیفی خود را که حاوی احادیث ابن عباس بود، به منصور عرضه داشت و مدعی شد که هیچ کسی چون او آنها را جمع نکرده است، اما منصور صله و انعامی به وی نداد.[۱۰]
ابن جریج شاگردان بسیاری تربیت کرد که برجسته‌ترین آنها کسانی چون أوزاعی، سفیان ثوری، سفیان بن عیینه، حماد بن سلمه، وکیع و بسیاری دیگر بوده‌اند.[۱۱] گویند که وی یکی از پنج محدث بزرگ مکه و از جمله شش تدوین کننده نخست حدیث بود.[۱۲]
ابن خلکان می‌‌نویسد که ایشان نخستین کسی بود که در اسلام به تدوین کتاب پرداخته است.[۱۳] عطاء سفارش می‌‌کرد که پس از او پرسش‌های خود را از ابن جریج بپرسند.[۱۴] ابن سعد به نقل از واقدی، او را ثقه و کثیرالحدیث دانسته است.[۱۵] بعضی او را در عین ثقه بودن، مُدلّس دانسته‌اند،[۱۶] شاید از آن جهت که او متعه را جایز می‌‌دانسته یا وی را به آن متهم کرده باشند. گویند که وی شصت یا نود زن را متعه کرده است.[۱۷] وی از آموخته‌های خود آثاری با عنوان «السنن»، «مناسک الحج» و تفسیر القرآن پدید آورد.[۱۸] تاریخ درگذشت او به اختلاف نقل شده،[۱۹] اما ابن سعد آن را در دهه اول ذی حجه سال ۱۵۰ در ۷۶ سالگی دانسته است[۲۰].[۲۱]
منابع
پانویس
- ↑ الطبقات الکبری ۵/۴۹۲.
- ↑ معجم المؤلفین ۶/۱۸۳.
- ↑ تاریخ بغداد ۱۰/۴۰۰ و ۴۰۱.
- ↑ تاریخ بغداد ۱۰/۴۰۰.
- ↑ سیر اعلام النبلاء ۶/۳۲۶.
- ↑ تاریخ بغداد ۶/۴۰۲ و ۴۰۳.
- ↑ تاریخ الاسلام ۹/۲۱۱.
- ↑ معجم المفسرین ۱/۲۵۸.
- ↑ الطبقات الکبری ۵/۴۹۲.
- ↑ تاریخ بغداد ۱۰/۴۰۰.
- ↑ تهذیب الکمال ۱۸/۳۴۴ و ۳۴۶.
- ↑ سیر اعلام النبلاء ۶/۳۲۶ و ۳۲۷.
- ↑ وفیات الاعیان ۳/۱۶۴.
- ↑ المنتظم ۸/۱۲۴.
- ↑ الطبقات الکبری ۵/۴۹۲.
- ↑ الثقات ۷/۹۴.
- ↑ تاریخ الاسلام ۹/۲۱۱.
- ↑ معجم المؤلفین ۶/۱۸۴.
- ↑ سیر اعلام النبلاء ۶/۳۳۴ وفیات الاعیان ۳/۱۶۴.
- ↑ الطبقات الکبری ۵/۴۹۲.
- ↑ فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی، ج۱ ص ۴۹۹-۵۰۰.