سفر

سفر از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: سفر در قرآن - سفر در علوم قرآنی - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

در آیین اسلام به سفر، بسیار توجه و در قرآن و احادیث، فوائد بسیاری برای آن بیان شده است. در سیره نبوی (ص) نیز بر این امر تأکید شده است و مسلمانان به انجام سفر فراخوانده شده‌اند.

سفر در کلام نبوی (ص)

سفر در کلام پیامبر اکرم (ص) جایگاه خاصی دارد و سخنان و روایات نقل شده از ایشان نشان می‌دهد که آن حضرت یک سفر در راه خدا را بهتر از پنجاه حج و مسافران را مشمول لطف ویژه خداوند می‌‌دانست و می‌‌فرمود: "اگر مردم از رحمت خداوند به مسافر آگاه بودند، برای مسافرت می‌‌شتافتند؛ به درستی که خداوند با مسافر، مهربان است".

همچنین آن حضرت با توجه به تأثیر مثبت سفر در آسایش جسم و شادابی روح، آن را مایه سلامتی فرد دانسته، می‌‌فرمود: "مسافرت کنید تا تندرست بمانید". رسول خدا (ص) در حدیثی دیگر، سفر را باعث اندوختن تجربه دانسته و فرموده است: "مسافرت کنید که اگر ثروتی به دست نیاورید، لااقل اندیشه و تجربه می‌‌اندوزید".

دعای سفر

دعا انسان را متوجه به خدا و مبدأ غیبی می‌کند و به ایمان واقعی می‌رساند. دعاهایی که در سفر خوانده می‌شود بسیار است. این اذکار و ادعیه را حتی الأمکان بخوانید.

1. هرگاه خواستید بر مرکبی سوار شوید، ﴿بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ﴾ و «اللَّهُ أَكْبَرُ» بگوئید.
2. دعای «اللَّهُمَّ اجْعَلْ مَسِيرِي عَبَراً» و دعای «بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ‌» را در حال سفر بخوانید. روایات بسیاری رسیده که در حال سفر، آیه الکرسی و ﴿إِنَّا أَنْزَلْنَا﴾ را زیاد بخوانید.
3. امام ششم(ع) فرمود: رسول خدا(ص) عادت داشت که در حال سفر، چون سرازیر می‌رفت، ﴿سُبْحَانَ اللَّهِ﴾ می‌گفت، و چون بر بلندی بالا می‌رفت «اللَّهُ أَكْبَرُ» می‌گفت. حذیقه بن منصور گوید: با امام ششم(ع) در راه مکه همسفر بودم، چون نماز می‌گذاشت می‌گفت: «اللَّهُمَّ خَلِّ سَبِيلَنَا وَ أَحْسِنْ تَسْيِيرَنَا وَ أَحْسِنْ عَافِيَتَنَا» و چون به بلندی بالا می‌رفت می‌گفت: «اللَّهُمَّ لَكَ الشَّرَفُ عَلَى كُلِّ شَرَفٍ».
4. چون منازل و قریه‌ها را مشاهده نمائید بگوئید: «اللَّهُمَّ رَبَّ السَّمَاءِ وَ مَا أَظَلَّتْ وَ رَبَّ الْأَرْضِ وَ مَا أَقَلَّتْ وَ رَبَّ الرِّيَاحِ وَ مَا ذَرَتْ وَ رَبَّ الْأَنْهَارِ وَ مَا جَرَتْ عَرِّفْنَا خَيْرَ هَذِهِ الْقَرْيَةِ وَ خَيْرَ أَهْلِهَا وَ أَعِذْنَا مِنْ شَرِّهَا وَ شَرِّ أَهْلِهَا إِنَّكَ عَلى كُلِّ شَيْ‌ءٍ قَدِيرٌ». رسول خدا(ص) در وصیت خود به علی(ع) فرمود: چون قصد شهری یا دهی کردی، وقتی در دیدرس تو آمد بگو: «اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ خَيْرَهَا وَ أَعُوذُ بِكَ مِنْ شَرِّهَا اللَّهُمَّ حَبِّبْنَا إِلَى أَهْلِهَا وَ حَبِّبْ صَالِحِي أَهْلِهَا إِلَيْنَا». ناگفته نماند هر گاه به شهر مکه یا مدینه نزدیک شدی، دعاهای دیگری وارد شده که باید آنها را خواند و آنها در مقام خود خواهد آمد.
5. امام هفتم(ع) فرمود: هر که تنها به سفر می‌رود بگوید: «مَا شَاءَ اللَّهُ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ اللَّهُمَّ آنِسْ وَحْشَتِي وَ أَعِنِّي عَلَى وَحْدَتِي وَ أَدِّ غَيْبَتِي».
6. امام پنجم(ع) فرمود: اگر سفر دریا کردی، چون سوار کشتی شدی این آیه را بخوان: ﴿بِسْمِ اللَّهِ مَجْرَاهَا وَمُرْسَاهَا إِنَّ رَبِّي لَغَفُورٌ رَحِيمٌ﴾. و اگر دریا مضطرب و طوفانی شد به پهلوی راست تکیه بده و بگو: «بِسْمِ اللَّهِ اسْكُنْ بِسَكِينَةِ اللَّهِ و قِرْ بِوَقَارِ اللَّهِ وَ اهْدَأْ بِإِذْنِ اللَّهِ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ».

منابع

1. موسوی بردکشکی، سید جواد و حسینی ایمنی، سید علی اکبر، فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم