اضاعه در فقه سیاسی

مقدمه

اضاعه: مهمل گذاشتن (اهمال)^[۱]، ضایع‌ کردن^[۲]، بی‌اجر و پاداش گذاشتن. اصل آن "ضیع" به معنای فوت، ازبین‌ رفتن و هلاکت چیزی^[۳] یا محو شدن صورت نظم در چیزی و بی‌تأثیر شدن آن^[۴]. گفته شده، ضایع‌ کردن از لحاظ مرتبه پایین‌تر از تلف‌ کردن است؛ زیرا بی‌تأثیر گذاشتن یا بی‌اثر کردن چیزی نسبت به هلاک‌ کردن یا نابودی آن مرتبه پایین‌تری دارد.
﴿فَاسْتَجَابَ لَهُمْ رَبُّهُمْ أَنِّي لَا أُضِيعُ عَمَلَ عَامِلٍ مِنْكُمْ﴾^[۵].
طبق این آیه، خداوند در قرآن کریم وعده داده است که هیچ عملی از اعمال صالح، ولو بسیار کوچک (ذرّه)، بی‌پاداش و مهمل نخواهد ماند. تضییع اعمال عبادی بسیار نکوهیده است: ﴿فَخَلَفَ مِنْ بَعْدِهِمْ خَلْفٌ أَضَاعُوا الصَّلَاةَ وَاتَّبَعُوا الشَّهَوَاتِ﴾^[۶].
ضایع‌ کردن عمل افراد مصداق بارز ظلم است و از هیچ‌کس پذیرفته نیست. آیات بسیاری این مسئله را از خداوند کریم نفی کرده است و انسان خداگونه نیز همچون خدای خود، باعث تضییع عمل و حق دیگران نمی‌گردد^[۷].

منابع

نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم

پانویس

↑ ابن‌منظور، لسان العرب، ج۸، ص۲۳۱.
↑ حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۵۱۳.
↑ ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۳، ص‌۳۸۰.
↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۷، ص۵۳.
↑ «آنگاه پروردگارشان به آنان پاسخ داد که: من پاداش انجام‌دهنده هیچ کاری را از شما تباه نمی‌گردانم» سوره آل عمران، آیه ۱۹۵.
↑ «و از پس آنان جانشینانی جایگزین شدند که نماز را تباه کردند و شهوت‌ها را پی گرفتند» سوره مریم، آیه ۵۹.
↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص:۱۰۴.

[1] ابن‌منظور، لسان العرب، ج۸، ص۲۳۱.

[2] حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۵۱۳.

[3] ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۳، ص‌۳۸۰.

[4] حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۷، ص۵۳.

[5] «آنگاه پروردگارشان به آنان پاسخ داد که: من پاداش انجام‌دهنده هیچ کاری را از شما تباه نمی‌گردانم» سوره آل عمران، آیه ۱۹۵.

[6] «و از پس آنان جانشینانی جایگزین شدند که نماز را تباه کردند و شهوت‌ها را پی گرفتند» سوره مریم، آیه ۵۹.

[7] نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص:۱۰۴.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]