مصحف علی

مصحف علی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: مصحف علی در حدیث - مصحف علی در تاریخ اسلامی - مصحف علی در کلام اسلامی - مصحف علی در گفتگوهای بین‌المذاهب - پرسش‌های مرتبط

مقدمه

• علی (ع) برجسته‌ترین کاتب وحی و نخستین گردآورنده و حافظ آیات قرآن در زمان رسول خدا (ص) بود. آن حضرت پس از رحلت پیامبر، سوگند یاد کرد که جامه از تن برنگیرد و ردای خویش بر زمین ننهد مگر پس از جمع قرآن، و در خانه نشست و به تدوین قرآن پرداخت نسخه‌ای که علی (ع) از قرآن فراهم آورد و به "مصحف علی" معروف گشت، بی‌آنکه در محتوا و متن قرآن، تفاوتی با قرآن موجود داشته باشد، مشتمل بر بیان شأن نزول‌ها، تأویل‌ها، ناسخ و منسوخ و محکم و متشابه و تفسیر آیات بود که در حاشیه نوشته شده بود و با قرائت پیامبر منطبق بود. پس از آنکه حضرت، مصحف نگاشتۀ خویش را به مسجد آورد و عرضه کرد، با آن برخورد سیاسی کردند و عمر برخاست و گفت: اگر نزد تو قرآن است، همانند آن نزد ما هم هست و ما به قرآن شما نیازی نداریم. حضرت پس از این اتمام حجت آن را به خانه برد علّت نپذیرفتن قرآن آن حضرت را آن می‌دانند که مشتمل بر برخی تفسیرها و تبیین‌ها بود که با منافع خلفا و منافقان ناسازگار بود. مصحف علی (ع) را از آن پس کسی ندید و در خاندان پیامبر محفوظ بود و از امامی به امام دیگر می‌رسید و اکنون نزد دوازدهمین امام است و چون ظهور کند، آن قرآن را برای مردم ظاهر می‌سازد و مردم را در اطراف آن گرد می‌آورد و سنت الهی را براساس آن جاری می‌کند از جهت دیگر، امام علی (ع) که خودش یک مصحف مبین و کلام اللّه ناطق است، برترین مفسّر قرآن کریم بود و آنچه ابن عباس در تفسیر دارد، آموخته‌هایی از آن حضرت است. از امیر المؤمنین، احادیث تفسیری بسیاری برجای مانده است که نشانگر علم بی‌پایان اوست. آیات متعددی هم مستقیم یا غیرمستقیم دربارۀ آن امام معصوم و فضایل اوست

منابع

• محدثی، جواد، فرهنگ غدیر