توحید عبادی در کلام اسلامی

مقدمه

توحید عبادی به معنای یکتاپرستی است؛ تنها خدا را بندگی کردن و فقط او را شایسته عبادت دانستن. عبادت به‌ معنای خضوع و تذلل و خشوعی است که از باور به شایستگی معبود برخیزد. از این رو سجود ملائکه در برابر آدم (ع) و سجود برادران یوسف در برابر یوسف (ع) عبادت آدم (ع) و یوسف (ع)، به شمار نیامده است. قرآن کریم علت وجود عبادت و پرستش خداوند را شایستگی می‌داند و اینکه او تنها معبودی است که شایسته عبادت است^[۱].^[۲]

وهابیان توحید را دارای دو مرتبت می‌دانند:

آنان معتقدند که توحید در خالقیت به تنهایی کافی نیست؛ بلکه باید در پی آن، خدای یگانه را پرستید. توحید عبادی، ویژه وهابیان نیست و همه مسلمانان بدان معتقدند؛ اما ویژگی وهابیان این است که تعظیم پیامبران و اولیای الهی و زیارت و توسل و شفاعت را عبادت خلق می‌انگارند و نوعی شرک. آنان از این حقیقت غافل‌اند که نمی‌توان هر تعظیم و خضوعی را عبادت شمرد و از مصادیق شرک محسوب کرد^[۳].^[۴]

↑ ﴿قَالاَ رَبَّنَا ظَلَمْنَا أَنفُسَنَا وَإِن لَّمْ تَغْفِرْ لَنَا وَتَرْحَمْنَا لَنَكُونَنَّ مِنَ الْخَاسِرِينَ ﴾؛ سوره اعراف، آیه ۲۳ و ﴿قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِينَةَ اللَّهِ الَّتِيَ أَخْرَجَ لِعِبَادِهِ وَالطَّيِّبَاتِ مِنَ الرِّزْقِ قُلْ هِي لِلَّذِينَ آمَنُواْ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا خَالِصَةً يَوْمَ الْقِيَامَةِ كَذَلِكَ نُفَصِّلُ الآيَاتِ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ﴾؛ آیه ۳۲؛ ﴿إِنَّنِي أَنَا اللَّهُ لا إِلَهَ إِلاَّ أَنَا فَاعْبُدْنِي وَأَقِمِ الصَّلاةَ لِذِكْرِي ﴾؛ سوره طه، آیه۱۴؛ مفاهیم القرآن‌، ۱/ ۴۰۷؛ البیان فی تفسیر القرآن، ۱/ ۳۲۳.
↑ فرهنگ شیعه، ص ۲۰۳.
↑ التوحید و الشرک فی القرآن الکریم‌، ۵۰- ۴۳.
↑ فرهنگ شیعه، ص ۲۰۴.