بحث:ندای آسمانی (نشانه ظهور)

از علائم حتمی ظهور صیحه و ندای آسمانی است که در آن جبرئیل امین، به معرفی و شناساندن حضرت مهدی (ع) با بردن نام ایشان و پدرانشان می‌پردازد. سپس اعلام می‌کند که ایشان امیر شماست و باید از او اطاعت کنید.

ندای آسمانی و محتوای آن

• از جمله علائم حتمیۀ پیش از ظهور صیحه و ندای آسمانی است. صیحه به صدا و ندا اطلاق می‌شود که شب‌ بیست و سوم ماه رمضان از آسمان شنیده می‌شود و هر جمعیتی آن را به زبان خویش می‌شنود. این ندا از جبرئیل امین است، که به زبانی رسا چنین اعلام می‌کند: «صبح نزدیک شد، بدانید که حق با مهدی‌(ع) و شیعیان اوست». دلیل برخاستن این صیحه آسمانی برای توجه دادن مردم به نزدیکی ظهور و به وجود آوردن آمادگی درونی در میان مؤمنان مخلص است. محتوای ندای آسمانی، معرفی حضرت مهدی (ع) و نیز حقانیت حضرت علی (ع) و رستگاری شیعیان او است.
• مضمون ندای آسمانی را می‌توان به دو قسمت إخباری و انشائی تقسیم کرد:

1. مراد از محتوای إخباری، مطالبی است که قالب دستوری ندارد و برای آگاهی مخاطبان است. بیشترین مطالبی که به عنوان محتوای اخباری در ندای آسمانی مطرح شده، معرفی حضرت مهدی (ع) به نام و نسب است و پس از آن، در ندای دوّم، برحق بودن حضرت علی (ع) و پیروانشان مطرح می‌شود تا کسانی که حضرت مهدی (ع) را با نام و نسب نشناخته اند، به وسیله شیعیان حضرت علی (ع) که در جهان شناخته شده‌اند، ایشان را بشناسند. و ... .
2. و مراد از محتوای انشایی، مطالبی است که قالب دستوری دارد و شنونده را به انجام اموری فرا می‌خواند. در محتوای انشایی دستور پیروی از حضرت مهدی (ع) است.

روایات و نکات آن

• چند روایت وجود دارد که در آن از مضمون و محتویات ندای آسمانی خبر داده شده است:

1. امام رضا (ع) فرمود: «بدنی با قرص خورشید پدیدار شده بانگ می‌زند: آگاه باشید که خداوند فلانی را برای هلاک کردن ستمگران برانگیخت. در آن هنگام فرج مؤمنان فرا می‌رسد، خداوند سینه‌های آنان را شفا می‌دهد و خشم دل هایشان را می‌زداید.»
2. امام صادق (ع) فرمود: «منادی آسمانی به نام حضرت مهدی (ع) بانگ زده می‌گوید: آگاه باشید که فرمان از آنِ فلان پسر فلان است، دیگر پیکار برای چیست؟»
3. امام رضا (ع) درباره امام مهدی (ع) می‌فرمایند: «او کسی است که منادی از آسمان برای او ندا می‌دهد که همه مردم می‌شنوند: «آگاه باشید که حجت خدا در خانه خدا ظهور کرد، او را اطاعت کنید، به راستی که حق با او و در اوست».

• از جمع‌بندی روایات این گونه فهمیده می‌شود که هم‌زمان با ظهور خجسته حضرت بقیة الله منادی آسمانی حضرت مهدی (ع) را با نام خود و نام پدر بزرگوارش معرفی می‌کند و به جهانیان اعلام می‌کند که هان‌ ای اهل عالم: حجت خدا ظاهر شد است و حق با او و با آل محمد (ص) است که دیگر دوران ستمگران سپری گردید او امیر شماست و فرمان به دست اوست، از او اطاعت کنید.

واژه‌شناسی لغوی

این نشانه، در منابع شیعه و اهل سنت با واژه‌هایی چند، بیان شده است؛ از جمله:

1. نداء: در لغت به معنای بلند کردن و آشکار ساختن صدا است و گاهی فقط به صدا اطلاق می‌شود این واژه در قرآن در موارد مختلفی به کار رفته است ﴿ وَإِذَا نَادَيْتُمْ إِلَى الصَّلاةِ اتَّخَذُوهَا هُزُوًا وَلَعِبًا ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لاَّ يَعْقِلُونَ ﴾. عموم روایات مربوط به ندای آسمانی، از این واژه بهره برده‌اند.
2. صیحه: در لغت به معنای فریاد و صدای بلند بوده و در قرآن نیز به کار رفته است. اگر چه در روایات فراوانی صیحه در معنای «ندا» به کار رفته است؛ اما در بعضی، صیحه و ندا دو پدیده دانسته شده است
3. صوت: در لغت به معنای صدای سخن است. این واژه در آیاتی از قرآن به کار رفته است ﴿ وَأَخَذَ الَّذِينَ ظَلَمُواْ الصَّيْحَةُ فَأَصْبَحُواْ فِي دِيَارِهِمْ جَاثِمِينَ﴾ و اینجا منظور از ندای آسمانی، صدایی است که در آستانۀ ظهور حضرت مهدی (ع) همۀ مردم، آن را از آسمان می‌شنوند.