شمایل امام مهدی

این مدخل زیرشاخهٔ بحث امام مهدی است. شمایل امام مهدی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: شمایل امام مهدی پس از ولادت و دوران کودکی - شمایل امام مهدی در دوران غیبت - شمایل امام مهدی هنگام ظهور - پرسش‌های مرتبط

مقدمه

صفات و مشخصات حضرت مهدی(ع) که در احادیث و روایات آمده بسیار است. مرحوم مجلسی در کتاب "غیبت" شیخ طوسی از امام باقر(ع) نقل می‌کند که امیر المؤمنین(ع) در منبر فرمود: "مردی از دودمان من، در آخر الزمان ظهور می‌کند که رنگش سفید مایل به سرخی و شکمش عریض، ران‌هایش پهن، استخوان شانه‌هایش درشت و در پشت وی دو خال است: یکی به رنگ پوست بدنش و دیگری شبیه خال پیامبر(ص) است. دو نام دارد: یکی مخفی و دیگری ظاهر، نامی که مخفی است "احمد" و نامی که ظاهر است "محمّد" می‌باشد...".

روزی امیر المؤمنین(ع) نگاهی به امام حسین(ع) کرد و فرمود: این پسر من آقاست، چنان‌که پیغمبر نیز او را آقا نامید، خداوند از دودمان او مردی همنام پیغمبر(ص) به وجود آورد که در خوی و سیرت مانند خود آن حضرت است... پیشانی‌اش باز، بینی‌اش کشیده، میان برآمده، شکمش فربه، ران‌هایش پرگوشت و در ران راستش خالی است و میان دندان‌های ثنایایش باز است...". در کتاب فصول المهمّه آمده است: مهدی موعود جوانی متوسط‍‌ القامه، نیکورو و خوش‌موی است. موی سرش بر روی دوش‌هایش ریخته است. بینی‌اش باریک و پیشانی‌اش باز است...".

از جمله خصایص حضرت آن است که گذشت زمان باعث پیری او نمی‌شود؛ لذا وقتی ظهور می‌کند با آن‌که سن مبارک او سال‌ها از هزار گذشته، به صورت مردی چهل ساله ظاهر می‌شود. به‌هرحال اوصافی و خصوصیاتی که برای آن حضرت بیان شده، مشخصاتی است که جز بر آن شخص خاص (امام دوازدهم، یگانه فرزند امام حسن عسکری(ع)) بر احدی قابل انطباق نیست؛ لذا بطلان دعاوی مدّعیان مهدویت با توجه به این نشانه‌ها آشکار است.

شمایل امام مهدی

مجموع روایات پیامبر اکرم(ص) و امامان(ع)، که شمایل و اوصاف حضرت مهدی(ع)‏ را بیان کرده است می‏‌توان به سه دسته تقسیم کرد:

شمایل امام مهدی پس از ولادت و دوران کودکی

ضوء بن علی از مردی از اهل فارس، حکایتی نقل و در ضمن آن، برخی از اوصاف حضرت را در نوزادی بیان کرده است: ... پسر‌بچه‌‏ای سفید و زیباروی بود ... مویی از بالای سینه او تا ناف، به رنگ سبز- نه سیاه- روییده بود....

یعقوب منقوش گوید: خدمت امام حسن عسکری (ع) وارد شدم. داخل حیاط بر سکویی نشسته بود. سمت راستش اتاقی قرار داشت و بر آن پرده‌‏ای آویخته بود. گفتم: ای سید من! صاحب امر امامت، بعد از شما کیست؟ فرمود: این پرده را بالا بزن. آن را بالا زدم؛ پسر‌بچّه‌‏ای به قامت پنج وجب که به نظر می‏‌آمد هشت الی ده ‏سال داشت، بیرون آمد؛ با پیشانی درخشان، روی سفید، دو چشم براق، دو کتف ستبر و دو زانوی برگشته؛ در گونه راستش خالی و در سرش گیسوانی بود. بر زانوی پدر خود ابو محمد (ع) نشست؛ پس به من فرمود: این است صاحب الامر شما".

شمایل امام مهدی در دوران غیبت

این دسته حکایات را می‌‏توان به دو گروه تقسیم کرد:

1. حکایت‌‏هایی که شمایل آن حضرت را در دوران غیبت صغرا توصیف کرده است. در این گروه، گاهی ویژگی‌‏های جسمانی آن حضرت، مانند پدر بزرگوارشان دانسته شده‏ و در برخی موارد نیز به صورت جزئی‌‏تر، مورد اشاره قرار گرفته است. از اوصاف آن حضرت در این دوران می‌‏توان به موارد ذیل اشاره کرد: صورتی گندمگون، گردنی بسیار زیبا، دارای قامتی نه بسیار بلند و نه چندان کوتاه، پیشانی بلند، چهارشانه، بینی کشیده، بر روی گونه راستش خالی زیبا و...
2. حکایاتی که سخن از شمایل آن حضرت در دوران غیبت کبرا به میان آورده است.

پرسش مستقیم

• مشخصات و اوصاف ظاهری امام مهدی چیست؟ (پرسش)

پرسش‌های وابسته

1. ویژگی‌های جسمانی امام مهدی چیست؟ (پرسش)
2. ویژگی‌های جسمانی امام مهدی در دوران ظهور چیست؟ (پرسش)
3. مشخصات و اوصاف ظاهری امام مهدی چیست؟ (پرسش)
4. حضرت مهدی شبیه کدام امام یا پیامبران الهی می‏‌باشند؟ (پرسش)
5. چرا با وجود تصویرهایی از امامان سیمایی از امام مهدی وجود ندارد با آن‏که افرادی در غیبت صغرا با ایشان ارتباط مستقیم داشته‏‌اند؟ (پرسش)
6. با وجود طولانی شدن غیبت آیا سن و چهره حضرت مهدی تاکنون تغییر کرده و آثار کهولت در سیمای حضرت مشخص است یا خیر؟ (پرسش)

منابع

1. سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت
2. مجتبی تونه‌ای، موعودنامه
3. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۱