خانواده در فقه اسلامی

مقدمه

کوچک‏ترین واحد اجتماعی، شامل پدر، مادر و فرزندان را خانواده گویند.

هریک از اعضای خانواده نسبت به یکدیگر حقوق و تکالیفی دارند. سرپرستی خانواده بر عهده پدر است؛ از این‌رو، تأمین نفقه همسر و فرزندان با شرایطی بر عهده او است؛ چنان که تنظیم امور و ساماندهی روابط اعضای خانواده با پدر است. بر این اساس وی می‏تواند فرزندان و نیز همسرش را در صورت نشوز تأدیب کند.

توسعه دادن بر خانواده در مسکن و نیز هزینه‌‏های جاری زندگی، به‌ویژه در روز جمعه و دیگر عیدها، همچنین تلاش برای گشایش دادن به خانواده مستحب است^[۱].

از شرایط تحقق استطاعت داشتن مخارج خانواده تا بازگشت از حج^[۲]، بلکه بنابر قول بیشتر فقها، دارا بودن مخارج زندگی پس از بازگشت به مقدار کفایت است^[۳].

بردن یا فرستادن اعضای خانواده به حج، هرچند با صرفه جویی در هزینه جاری زندگی یا قرض کردن، مستحب است^[۴]؛ چنان که مستحب است پدر خانواده هنگام سفر دو رکعت نماز بخواند و برای خانواده خود دعا کند و آنان را به خدا بسپارد^[۵].

خوردن گوشت عقیقه بر اعضای خانواده مکروه است^[۶].

اعضای خانواده نمی‏‌توانند یکدیگر را به بردگی بگیرند^[۷].^[۸]

منابع

هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت

پانویس

↑ الکافی فی ‏الفقه، ص۱۵۳ و ۱۵۵؛ جامع المقاصد، ج۴، ص۷؛ جواهر الکلام، ج۲۲، ص۴۴۹.
↑ الحدائق الناضرة، ج۱۴، ص۱۲۳.
↑ العروة الوثقی، ج۴، ص۴۱۳؛ مستمسک العروة، ج۱۰، ص۱۶۱.
↑ جواهر الکلام، ج۱۷، ص۲۱۶.
↑ الحدائق الناضرة، ج۱۴، ص۴۲.
↑ جواهر الکلام، ج۳۱، ص۲۷۰.
↑ جواهر الکلام، ج۲۴، ص۱۴۱ و ۱۴۵ ـ ۱۴۷.
↑ هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت ج۳، ص۴۲۱-۴۲۲.

[1] الکافی فی ‏الفقه، ص۱۵۳ و ۱۵۵؛ جامع المقاصد، ج۴، ص۷؛ جواهر الکلام، ج۲۲، ص۴۴۹.

[2] الحدائق الناضرة، ج۱۴، ص۱۲۳.

[3] العروة الوثقی، ج۴، ص۴۱۳؛ مستمسک العروة، ج۱۰، ص۱۶۱.

[4] جواهر الکلام، ج۱۷، ص۲۱۶.

[5] الحدائق الناضرة، ج۱۴، ص۴۲.

[6] جواهر الکلام، ج۳۱، ص۲۷۰.

[7] جواهر الکلام، ج۲۴، ص۱۴۱ و ۱۴۵ ـ ۱۴۷.

[8] هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت ج۳، ص۴۲۱-۴۲۲.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]