همسران پیامبر خاتم
| همسران پیامبر (ص) |
|---|
 |
|
خدیجه بنت خویلد (ازدواج: ۲۵ عام الفیل) |
- اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل همسران پیامبر خاتم (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
همسران پیامبر
یکی از مسائل حوزه فردی پیامبر موضوع همسران پیامبر است. اولین همسر پیامبر اکرم(ص)، حضرت خدیجه(س) بوده است و حضرت پس از ایشان همسران متعددی داشته است و این از ویژگی‌های خاص رسول خدا(ص) بوده که می‌توانسته بر خلاف دیگر مسلمانان، بیش از چهار زن دائم داشته باشد[۱] و علت این کار بیشتر پیامبر برای تألیف قلوب قبایل مختلف، بوده است[۲].
در کتاب روایی کافی به نقل از ابو بصیر و دیگران اسامی زنان پیامبر(ص) را با نسبت قبیله‌ای آنان چنین نقل کرده است:
- خدیجه دختر خویلد: خدیجه از بانوان نامور و ثروتمند حجاز بود، بانویی خردمند و شریف که مردان با ثروت او تجارت می‌کردند. نخستین زنی بود که مسلمان شد و به تعبیر پیامبر اکرم(ص) یکی از چهار زن برگزیدۀ خداست. حضرت زهرا(س) ثمرۀ ازدواج پیامبر با اوست. خدیجه سه سال پیش از هجرت در سن ۶۵ سالگی، در مکه درگذشت و در قبرستان ابوطالب مدفون شد.
- عایشه دختر ابی بکر از تیم: عایشه دختر ابوبکر در سال قبل از هجرت متولد شد و سال دوم هجری به ازدواج پیامبر اکرم(ص) درآمد و ۹ سال در خدمت ایشان بود. او گرچه از مخالفین سرسخت خلیفه سوم بود، تا آنجا که به کفر او شهادت می‌داد، اما هنگامی‌که از بیعت مردم با امام علی(ع) با خبر شد، با تغییر موضع و بهانه‌ای واهی، دم از خون‌خواهی عثمان زد و علیه امام به‌پا خاست. وفات عایشه را روز ۱۷ رمضان و بین سال‌های ۵۶ تا ۵۸ هجری ثبت کرده‌اند[۳].
- حفصه دختر عمر از بنی عدی؛
- ام سلمه دختر ابو امیه از بنی مخزوم؛
- ام حبیب (یا حبیبه) دختر ابوسفیان از بنی امیه؛
- زینب دختر جحش از بنی اسد؛
- میمونه دختر حارث از بنی هلال؛
- سوده دختر زمعه از بنی اسد؛
- صفیه دختر حی بن اخطب از بنی اسرائیل و یهود؛
- جویریه دختر حارث؛
- ام ولد[۴] یا کنیز آزاد شده (ماریه قبطیه)[۵]؛
- زینب دختر ابو جون که فریب خورد. او از بنی عامر بود؛
- زنی از کنده و برخی که خود را به پیامبر(ص) هبه می‌کردند.
نه تن از آنان پس از پیامبر زنده ماندند[۶].[۷]
همسران پیامبر در قرآن
آیات قرآن کریم درباره همسران پیامبر بر چند گونه است:
- آیاتی که محتوای آنها مشترک با زنان دیگر است مانند برخی آیات سوره نساء و ممتحنه؛
- آیاتی که اختصاص به زنان پیامبر دارد مانند: ﴿يَا نِسَاءَ النَّبِيِّ لَسْتُنَّ كَأَحَدٍ مِنَ النِّسَاءِ﴾[۸] یا زنان او امّ المُؤمنین هستند: ﴿وَأَزْوَاجُهُ أُمَّهَاتُهُمْ﴾[۹] و ...؛
- آیاتی که دربارۀ روش برخورد مؤمنان با زنان و وابستگان به پیامبر است، مثل سر نزدن و بدون اذن وارد نشدن: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَدْخُلُوا بُيُوتَ النَّبِيِّ إِلَّا أَنْ يُؤْذَنَ لَكُمْ﴾[۱۰] یا رعایت شئون زنان پیامبر: ﴿وَإِذَا سَأَلْتُمُوهُنَّ مَتَاعًا فَاسْأَلُوهُنَّ مِنْ وَرَاءِ حِجَابٍ﴾[۱۱].[۱۲]
نکاتی دربارۀ همسران پیامبر
سرگذشت بد شماری از زنان پیامبر
جریان فریب خوردن زنی به نام سنیَ یا سناه[۱۳] از قبیله عامر بن صعصه که پیامبر(ص) با او ازدواج کرده بود و بسیار زیبا بود. عایشه و حفصه به جهت زیبایی برای او نقشه کشیدند و در دام آن دو گرفتار شد. پیامبر(ص) او را رها کرد و به او دستور داد به خانه‌اش باز گردد و او را طلاق داد[۱۴]. زن کندی، زینب دختر ابی جون بعد از مرگ ابراهیم فرزند رسول خدا(ص) که مادرش ماریه قبطیه بود، گفت: او اگر پیامبر بود، پسرش نمی‌مرد. پیامبر(ص) او را به خانه‌اش فرستاد. وقتی ابوبکر به خلافت رسید، این دو (سنی و زینب) خواستگار داشتند. ابوبکر پیشنهاد کرد یا همسر پیامبر باقی بمانند و در حجاب قرار گیرند یا با دیگری ازدواج کنند. آنان ازدواج را پذیرفتند. شوهر یکی به جزام و دیگری به جنون مبتلا شد[۱۵].[۱۶]
ولیمه ازدواج
دادن ولیمه در عروسی مستحب است. هنگامی که پیامبر(ص) با میمونه دختر حارث ازدواج کرد، غذایی از نوع سویق ولیمه داد[۱۷]. پیامبر(ص) با او در عمرةالقضاء ازدواج کرد و مراسم زفاف بعد از عمره در سرَف زیر قبه‌ای برگزار شد. میمونه در سال ۵۱ در سرف درگذشت و همانجا دفن شد[۱۸].[۱۹].[۲۰]
منابع
اکبر ذاکری، علی، درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه
سعیدیان‌فر و ایازی، فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم
پانویس
- ↑ شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج۳، ص۴۳۰؛ ابونضر محمد بن مسعود عیاشی سمرقندی، تفسیر العیاشی، ج۱، ص۲۱۸: «وَ قَالَ الصَّادِقُ(ع): لَا يَحِلُّ لِمَاءِ الرَّجُلِ أَنْ يَجْرِيَ فِي أَكْثَرَ مِنْ أَرْبَعَةِ أَرْحَامٍ مِنَ الْحَرَائِرِ».
- ↑ شیخ طوسی، تهذیب الأحکام، ج۷، ص۴۷۵.
- ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 537-538؛ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۳۷۸.
- ↑ در کافی ام ولد پس از نام خدیجه دختر خویلد آمده است و همان‌گونه که در برخی نسخه‌های کتاب کافی آمده، ام ولد صحیح است که منظور ماریه قبطیه است؛ امّا در نسخه جدید کتاب کافی دراین باره دقت نشده است؛ یعنی باید با ذکر واو ام ولد بیاید (محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱۰، ص۷۴۶، چ دارالحدیث).
- ↑ محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۵، ص۴۲۱.
- ↑ محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۵، ص۳۹۰.
- ↑ اکبر ذاکری، علی، درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه، ص ؟؟؟.
- ↑ «ای زنان پیامبر! اگر پرهیزگاری ورزید همانند هیچ یک از زنان نیستید (بلکه برترید)» سوره احزاب، آیه ۳۲.
- ↑ «و همسران او، مادران ایشانند» سوره احزاب، آیه ۶.
- ↑ «ای مؤمنان! به خانه‌های پیامبر وارد نشوید مگر به شما برای (خوردن) خوراک، اجازه دهند» سوره احزاب، آیه ۵۳.
- ↑ «و چون از آنان چیزی خواستید از پشت پرده‌ای بخواهید» سوره احزاب، آیه ۵۳.
- ↑ سعیدیان‌فر و ایازی، فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم، ج۲، ص ۹۷۱.
- ↑ احمد بن محمد اشعری قمی، النوادر، ص۱۰۳؛ محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۵، ص۴۲۱.
- ↑ محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۵، ص۴۲۱. از این گزارش استفاده می‌شود نام زن فریب خورده سناه بود و زینب دختر ابی جون به سبب اظهاراتش که نشانه عدم ایمان به رسالت است او را بازگردانده است. علامه مجلسی او را اسماء دختر نعمان دانسته (مرآة العقول، ج۲۰، ص۱۲۴). ابن عبدالبر (الاستیعاب، ج۴، ص۱۷۸۳) اختلاف اقوال را دراین باره نقل کرده است و اسماء را به نقلی از قبیله بنی جون دانسته است.
- ↑ محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۵، ص۴۲۱.
- ↑ اکبر ذاکری، علی، درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه، ص ؟؟؟.
- ↑ محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۵، ص۳۶۸: «إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صحِينَ تَزَوَّجَ مَيْمُونَةَ بِنْتَ الْحَارِثِ أَوْلَمَ عَلَيْهَا وَ أَطْعَمَ النَّاسَ الْحَيْسَ».
- ↑ ابن عبدالبر، الإستیعاب، ج۴، ص۱۹۱۵-۱۹۱۸؛ ابن حجر، الإصابه، ج۸، ص۳۲۴.
- ↑ علی اکبر ذاکری|اکبر ذاکری، علی، درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه (کتاب)|درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه، ص ؟؟؟.
- ↑ اکبر ذاکری، علی، درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه، ص ؟؟؟.