شکو

اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

شکو در قرآن - شکو در حدیث - شکو در فقه سیاسی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل شکو (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

شکایت ‌کردن، اظهار اندوهِ سخت^[۱]. اصل آن به معنای دردمندی از چیزی^[۲]، اظهار تألّم (از مواجهه با ناملایمات)^[۳].

﴿قَالَ إِنَّمَا أَشْكُو بَثِّي وَحُزْنِي إِلَى اللَّهِ﴾^[۴].

شکایت به معنای اظهار، ابزار و اقامه دعوا علیه کسی است که امر مکروه و ناپسندی را در حقّ او انجام داده است؛ امّا "اشتکاء" اظهار بلایی است که بر سر انسان آمده است^[۵]؛ به عبارت دیگر اشتکاء، شکایت از فرد خاصی نیست؛ بلکه اعلام نارضایتی از وضع موجود است.

آیه شریفه ﴿قَدْ سَمِعَ اللَّهُ قَوْلَ الَّتِي تُجَادِلُكَ فِي زَوْجِهَا وَتَشْتَكِي إِلَى اللَّهِ﴾^[۶] درباره اعلام نارضایتی از طلاق ظهار که در جاهلیت از انواع طلاق‌ها به شمار می‌آمد، نازل شده است. خدای تعالی در پی اظهار این شکایت و اعلام نارضایتی و فراهم بودن زمینه‌های اجتماعی، این طلاق را باطل کرده و برای مرتکب آن کفّاره معیّن می‌کند.

اشتکاء یا اعلام نارضایتی از وضع موجود در موضوعات و موارد مختلف آداب جاهلی منشأ وضع احکام جدیدی در قرآن کریم شده است و مثال‌های بسیاری از این قبیل در قرآن کریم وجود دارد؛ از جمله این آیه شریفه: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لِيَسْتَأْذِنْكُمُ الَّذِينَ مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ وَالَّذِينَ لَمْ يَبْلُغُوا الْحُلُمَ مِنْكُمْ﴾^[۷].

در علم سیاست اعلام نارضایتی از وضع موجود می‌تواند، موجب تحولات سیاسی و اجتماعی بسیاری در نظام سیاسی یا دولت و همچنین در قانونگذاری و فرهنگ عمومی و رفتار اجتماعی گردد.^[۸]

منابع

نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم

پانویس

با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:

↑ حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۴۶۳.
↑ ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۳، ص۲۰۷.
↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۶، ص۱۱۰.
↑ «گفت: پریشانی و اندوهگینی خود را تنها به خداوند شکوه می‌برم و از خداوند چیزی می‌دانم که شما نمی‌دانید» سوره یوسف، آیه ۸۶.
↑ سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۱۹، ص۱۷۶.
↑ «خداوند، سخن زنی را که با تو درباره همسرش چالش داشت و به خداوند شکوه می‌کرد شنیده است و خداوند گفت و گوی شما را می‌شنود که خداوند، شنوایی بیناست» سوره مجادله، آیه ۱.
↑ «ای مؤمنان! باید کسانی که بردگان شمایند و نابالغان شما سه بار از شما رخصت بخواهند: پیش از نماز بامداد و هنگامی که نیمروز لباس خود را در می‌آورید و پس از نماز عشاء که سه هنگام برهنگی و تنهایی شماست پس از آن بر شما و ایشان گناهی نیست (اگر از شما رخصت نگیر» سوره نور، آیه ۵۸.
↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۳۷۰-۳۷۱.

[1] حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۴۶۳.

[2] ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۳، ص۲۰۷.

[3] حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۶، ص۱۱۰.

[4] «گفت: پریشانی و اندوهگینی خود را تنها به خداوند شکوه می‌برم و از خداوند چیزی می‌دانم که شما نمی‌دانید» سوره یوسف، آیه ۸۶.

[5] سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۱۹، ص۱۷۶.

[6] «خداوند، سخن زنی را که با تو درباره همسرش چالش داشت و به خداوند شکوه می‌کرد شنیده است و خداوند گفت و گوی شما را می‌شنود که خداوند، شنوایی بیناست» سوره مجادله، آیه ۱.

[7] «ای مؤمنان! باید کسانی که بردگان شمایند و نابالغان شما سه بار از شما رخصت بخواهند: پیش از نماز بامداد و هنگامی که نیمروز لباس خود را در می‌آورید و پس از نماز عشاء که سه هنگام برهنگی و تنهایی شماست پس از آن بر شما و ایشان گناهی نیست (اگر از شما رخصت نگیر» سوره نور، آیه ۵۸.

[8] نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۳۷۰-۳۷۱.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]