لیلی
- اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
مقدمه
لیلی دختر ابو مره ثقفی، همسر امام حسین(ع) و مادر علی اکبر، از زنان فاضل عصر خویش بوده است[۱]. بر خلاف آنچه مشهور است، در کتاب‌های معتبر و مقتل‌ها نامی از ایشان در جریانات کربلا، کوفه و شام نیست[۲][۳].
آیا لیلا مادر علی اکبر در سرزمین کربلا حضور داشته است[۴]؟
درباره لیلا[۵] مادر علی اکبر نیز، هیچ دلیلی بر حضور او در کربلا وجود ندارد. کسانی که از حضور وی در کربلا و گفت وگوی او با علی اکبر در روز عاشورا سخن گفته‌اند، هیچ سند و دلیلی ارائه نکرده‌اند. بسیاری از نویسندگان، حضور لیلا را در کربلا نفی کرده‌اند.
محدث نوری در این باره می‌نویسد: آنچه روضه خوان‌ها میخوانند که بعد از رفتن علی اکبر به میدان، امام حسین به مادرش لیلی فرمود: برخیز و به خلوت برو و برای فرزندت دعا کن. از جدم شنیدم که فرمود: دعای مادر در حق فرزند مستجاب می‌شود تا آخر آن، که همگی دروغ است[۶]. محدث قمی نیز می‌نویسد: ظاهر آن است که لیلا در کربلا نبوده و من در کتاب‌های معتبر ندیده‌ام[۷].
همو در جای دیگر می‌نویسد: در کتاب‌های معتبر، ذکری از بودن لیلا در کربلا یا در کوفه و شام نیست[۸]. مقرم نیز سخن محدث قمی را تأیید می‌کند و یادآور می‌شود فقط دربندی در اسرار الشهاده به نقل از مجموعه‌هایی که صاحبان آن معلوم نیست حضور لیلی را در کربلا آورده است و همه مورخان این موضوع را ترک کرده و یادی از او در کربلا نکرده‌اند. شاید هم او پیش از حادثه کربلا از دنیا رفته بود[۹]. استاد شهید مرتضی مطهری این مسئله و در نتیجه قصه‌ها و افسانه‌هایی که درباره ایشان گفته شده، از موارد تحریف رویداد کربلا می‌داند و آن را با استدلال نقد و رد می‌کند[۱۰].
دکتر آیتی نیز در این باره می‌نویسد: در جریان کربلا از او سخنی به میان نیامده است. هیچ روشن نیست که ایشان در این تاریخ زنده بوده است یا نه؟... از همسران امام تنها کسی که به یقین می‌‌توان گفت که در این سفر همراه امام بوده، رباب است[۱۱].[۱۲]
منابع
پانویس
- ↑ لغت‌نامه، دهخدا.
- ↑ منتهی الآمال، ج۱، ص۳۳۵.
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، ص ۴۲۴.
- ↑ او دختر مرة بن عروة بن مسعود بن معبد الثقفی از اشراف زنان روزگار خود به شمار می‌آمد. پدرش از قبیله ثقیف و مادرش میمونه دختر ابوسفیان بن حرب بود (اعیان الشیعه، ج۸، ص۲۰۶).
- ↑ تاریخ‌نگارانی چون طبری، شیخ مفید، طبرسی و...نام این بانو را لیلا ذکر کرده‌اند. بنابراین کسانی که از او به عنوان ام لیلا یاد می‌کنند درست نیست. ر.ک: مقرم، علی الاکبر، ص۱۴.
- ↑ لوءلوء و مرجان، ص۹۰.
- ↑ منتهی الامال، ص۳۷۵.
- ↑ منتهی الامال، ص۵۴۱.
- ↑ مقرم، علی الاکبر، ص۱۱.
- ↑ حماسه حسینی، ج۱، ص۲۶- ۲۷.
- ↑ بررسی تاریخ عاشورا، ص۱۲۳. با توجه به سخنان یاد شده لیلا در کربلا نبوده است. در نتیجه آنچه به او در گفت‌و‌گو او و فرزندش یا نذر او پای سلامتی علی اکبر همه افسانه و بی‌اساس است.
- ↑ مزینانی، محمد صادق، نقش زنان در حماسه عاشورا، ص:۲۵۵-۲۵۶.