شأن نزول آیه شهادت چیست؟ (پرسش)
شأن نزول آیه شهادت چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث امامت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی امامت مراجعه شود.
| شأن نزول آیه شهادت چیست؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جمع پرسش و پاسخ امامت |
| مدخل اصلی | ؟ |
پاسخ نخست
آقایان محمد تقی فیاض‌بخش و دکتر فرید محسنی در کتاب «ولایت و امامت از منظر عقل و نقل» در این‌باره گفته‌‌اند:
«پیامبر اکرم(ص) طی مدت سیزده سالۀ تبلیغ در مکه و تا چند ماه بعد از هجرت به مدینه، به امر خداوند به سوی "بیت المقدس" نماز می‌خواندند؛ تا آنکه قبله تغییر یافت و مسلمانان مأمور شدند به سوی "کعبه" نماز بگذارند. آنها در این مدت مورد سرزنش و طعن یهود بودند؛ زیرا بیت المقدس، در اصل قبله یهود بود. آنان به مسلمانان می‌گفتند: "شما از خود استقلال ندارید و به سوی قبله ما نماز می‌خوانید". و این را دستاویزی بر حقّانیت دین خود می‌گرفتند.
این سخنان برای پیامبر اسلام(ص) و مسلمانان ناگوار بود. آنها از یک‌سو مطیع فرمان خدا بودند و از سوی دیگر طعنه‌های یهود برایشان گران می‌آمد. به همین جهت پیامبر(ص) در انتظار وحی الهی برای تعیین تکلیف بودند. تا اینکه فرمان تغییر قبله صادر شد: در حالی که پیامبر(ص) در مسجد "بنی سالم[۱]" در حال اقامه نماز ظهر بودند، و دو رکعت نماز را به سوی بیت المقدس خوانده بودند، جبرئیل بازوی مبارک حضرتش(ص) را گرفته و به سوی کعبه برگرداند.
یهودیان از این ماجرا سخت ناراحت شدند و مثل همیشه شروع به بهانه‌جویی و ایراد گرفتن کردند. آنها قبلاً می‌گفتند: ما بهتر از مسلمانان هستیم؛ چون آنها از نظر قبله استقلال ندارند و پیرو ما هستند. اما همین که دستور تغییر قبله از سوی خداوند صادر شد، زبان به اعتراض گشودند[۲] که چرا اینها از قبله پیامبران الهی(ع) اعراض نموده‌اند؟ اگر قبله اول صحیح بود، این تغییر چه معنی دارد؟ و اگر دومی صحیح است، چرا سیزده سال و چند ماه به سوی بیت المقدس نماز خواندند؟! این سخنان در قلوب برخی از مسلمانان ضعیف‌الایمان مؤثر افتاد؛ لذا خداوند به پیامبرش(ص) دستور داد: "به آنها بگو شرق و غرب عالم از آن خداست، هرکس را بخواهد به راه راست هدایت می‌کند".
﴿قُلْ لِلَّهِ الْمَشْرِقُ وَالْمَغْرِبُ يَهْدِي مَنْ يَشَاءُ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ﴾[۳].
ولی در هر صورت، تغییر قبله آزمایشی بود تا روشن شود چه کسانی تبعیت بی‌چون و چرا از رسول اکرم(ص) می‌نمایند و چه کسانی تابع هوای نفس خویشند[۴]»[۵]
منبع‌شناسی جامع امامت
پانویس
- ↑ این مسجد بعدها به نام مسجد «ذو قبلتین» تغییر نام یافت.
- ↑ ﴿سَيَقُولُ السُّفَهَاءُ مِنَ النَّاسِ مَا وَلَّاهُمْ عَنْ قِبْلَتِهِمُ الَّتِي كَانُوا عَلَيْهَا قُلْ لِلَّهِ الْمَشْرِقُ وَالْمَغْرِبُ يَهْدِي مَنْ يَشَاءُ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ﴾ «به زودی کم‌خردان از مردم خواهند گفت: چه چیز آنان را از قبله‌ای که بر آن بودند بازگردانید؟ بگو: خاور و باختر از آن خداوند است، هر که را بخواهد به راهی راست رهنمون خواهد شد» سوره بقره، آیه ۱۴۲.
- ↑ «بگو: خاور و باختر از آن خداوند است، هر که را بخواهد به راهی راست رهنمون خواهد شد» سوره بقره، آیه ۱۴۲.
- ↑ مجمع البیان فی تفسیر القرآن (ط. ناصر خسرو، ۱۳۷۲ ه.ش)، ج۱، ص۴۱۵.
- ↑ فیاض‌بخش و محسنی، ولایت و امامت از منظر عقل و نقل، ج۴ ص ۶۱۸.