احمد (پیامبر خاتم)
احمد (پیامبر خاتم) از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: احمد (پیامبر خاتم) در قرآن - احمد (پیامبر خاتم) در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
واژه احمد در قرآن کریم فقط یک بار و به‌صورت یکی از نام‌های پیامبر اسلام(ص) به‌کار رفته است: ﴿وَإِذْ قَالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ إِنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُمْ مُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيَّ مِنَ التَّوْرَاةِ وَمُبَشِّرًا بِرَسُولٍ يَأْتِي مِنْ بَعْدِي اسْمُهُ أَحْمَدُ فَلَمَّا جَاءَهُمْ بِالْبَيِّنَاتِ قَالُوا هَذَا سِحْرٌ مُبِينٌ﴾[۱] واژه‌پژوهان، در ریشه‌یابی این نام، آن را برگرفته از ریشه "ح م د" به‌معنای ستایش دانسته [۲] و گفته‌اند: وجه نام‌گذاری پیامبراکرم(ص) به احمد که صفتی تفضیلی است، فراوانی ستایش خداوند به‌وسیله حضرت [۳] یا ستوده‌تر بودن او بیش از همه نزد خداوند سبحان است.[۴] برخی، حمد را ثناگویی شخص به اوصاف نیکویی می‌دانند که فقط با زبان انجام گیرد.[۵] برخی از واژه‌پژوهان نیز با افعل تفضیل دانستن این واژه، آن را مبالغه در حمد و برگرفته از محمود یا حامد بودن نزد خدا دانسته‌اند که بنابر وجه دوم، باید مضافی در تقدیر باشد.[۶] درباره اینکه آیا این واژه، نام پیامبر یا از اوصاف او است، برخی با تأیید افعل تفضیل بودن احمد، آن را از نام‌های پیامبر دانسته‌اند که به محمود بودن او در فعل و اخلاق دلالت دارد.[۷] راغب، مورد بشارت بودن این نام از زبان عیسی(ع) را دلیل برجستگی و پسندیده‌تر بودن او از عیسی(ع) و همه پیامبران پیشین می‌داند.[۸] برخی نیز گفته‌اند: پیامبر، دارای نام عام (محمّد) و نام خاص (احمد) بوده و عیسی(ع) با این بشارت، از پیامبر با نام خاص او یاد کرده است.[۹] در برابر دیدگاه مشهور درباره ساختار ادبی این واژه که آن را افعل تفضیل شمرده‌اند، عدّه‌ای بر صفت مشبهه بودن آن اشاره دارند.[۱۰] این دیدگاه، با شرایط دستور زبان برای چنین اشتقاقی سازگاری ندارد.
براساس قرآن کریم، شکّی نیست که یکی از نام‌های پیامبراکرم(ص) احمد است، و این نام، پس از محمّد، از شناخته شده‌ترین نام‌های حضرت شمرده می‌شود. شهرت و کاربرد گسترده این نام میان مسلمانان به‌اندازه‌ای است که از صدر اسلام تاکنون، همواره برای یاد کردن از پیامبر(ص) استفاده از این نام پس از "محمّد" در رتبه نخست قرار داشته است.[۱۱]
چگونگی نام گذاری
پیشینه نام احمد
بشارت به احمد
منابع
پانویس
- ↑ «و (یاد کن) آنگاه را که عیسی پسر مریم گفت: ای بنی اسرائیل! من فرستاده خداوند به سوی شمایم، توراتی را که پیش از من بوده است راست می‌شمارم و نویددهنده به پیامبری هستم که پس از من خواهد آمد، نام او احمد است؛ امّا چون برای آنان برهان‌ها (ی روشن) آورد، گفتند: این جادویی آشکار است» سوره صف، آیه ۶.
- ↑ مفردات، ص۲۵۶؛ الکلیات، ص۵۸.
- ↑ روح‌المعانی، مج۱۵، ج۲۸، ص۱۲۷؛ جمع‌الوسائل ج۲، ص۱۸۱ـ۱۸۲.
- ↑ مفردات، ص۲۵۶؛ بصائر ذوی‌التمییز، ج۲، ص۴۹۹؛ عمدة‌الحفاظ، ج۱، ص۴۵۲.
- ↑ عمدة الحفاظ، ج۱، ص۴۵۰.
- ↑ الکلیات، ص۵۸.
- ↑ بصائر ذوی التمییز، ج۲، ص۴۹۹؛ ترتیب العین، ص۴۲۳.
- ↑ مفردات، ص۲۵۶.
- ↑ عمدة الحفاظ، ج۱، ص۴۵۲.
- ↑ کشف الغمه، ج۱، ص۷.
- ↑ شریفی و روحی، مقاله «احمد»، دائرة المعارف قرآن کریم، ج۲.