مقام عبودیت به چه معناست؟ (پرسش)
| مقام عبودیت به چه معناست؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مقام معصوم |
| مدخل اصلی | مقام معصوم |
مقام عبودیت به چه معناست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط با بحث‌های مقام معصوم، عبودیت و مقام عبودیت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مقام معصوم مراجعه شود.
عبارت‌های دیگری از این پرسش
پاسخ نخست
- آیت‌الله سید علی حسینی میلانی در کتاب «با پیشوایان هدایتگر» در این‌باره گفته است:
- «"المُطیعُونَ لِلّهِ"؛[۱] ائمّه (ع) مطیع خداوند متعال هستند. در توضیح این عبارت می‌گوییم: وقتی کسی را به اطاعت وصف بکنند و بگویند که این فرد (هر که باشد) مطیع خدا است، در حقیقت او را به ایمان وصف کرده‌اند؛ چون اطاعت، فرع ایمان است و آن، فرع معرفت می‌باشد. پس پیش از ایمان، او را به معرفت، وصف می‌کنند. پس اگر گفتند: فلانی مطیع خداوند است؛ یعنی خدا را شناخته، به خدا ایمان آورده و از خدا اطاعت می‌کند. پس اعتراف و اقرار به عبودیت و اطاعت کسی به خدای سبحان؛ یعنی وصف او به ایمان و قبل از ایمان به معرفت. بنابراین "المطیعون لله" یعنی "المعارفون بالله، المؤمنون بالله، المطیعون لله"». امّا چه معرفتی؟ چه یقینی؟ و چه عبودیّتی؟ آنها می‌گویند: ما عبدتک خوفاً من نارک و لا طمعاً فی جنّتک بل وجدتک أهلاً للعبادة فعبدتک[۲] در این جا سخن امیر مؤمنان علی (ع) روشن می‌شود که فرمودند: "لو کشف لِیَ الغطاء ما ازددتُ یقیناً"؛[۳] وقتی آن حضرت چنین بفرمایند، آیا می‌شود ذرّه‌ای نسبت به خداوند متعال شک و جهلی و یا لحظه‌ای غفلت داشته باشد؟ ائمّه (ع) مصداق أتمّ «العلماء» هستند که خداوند متعال در قرآن فرمود: ﴿﴿إِنَّمَا يَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاءُ﴾﴾[۴] بلکه آن بزرگواران "هُم مِّنْ خَشْيَتِهِ مُشْفِقُونَ"؛[۵] هستند. اطاعت از حضرت علی (ع) اطاعت از پیامبر خداست (ص). اکنون در معنای اطاعت تأمّل و آن را درک نماییم، اگر کسی نسبت به خداوند متعال چنین اطاعتی داشته باشند که با وجود مقام "عند الله" بودن، "لا یستکبرون عن عبادته" و "هُم مِّنْ خَشْيَتِهِ مُشْفِقُونَ" هستند، ناگزیر اطاعت از آنها، اطاعت خداوند متعال می‌شود. در حدیثی پیامبر خدا (ص) فرمود: "یا علی! من أطاعک فقد أطاعنی و من أطاعنی فقد أطاع الله و من عصاک فقد عصانی و من عصانی فقد عصی الله"؛[۶] چرا اطاعت چنین فردی لازم است؟ چون تمام حرکات، سکنات، افعال و تروک او، اطاعت از خداوند متعال است. پس کسی که می‌خواهد مطیع خدا باشد باید از او اطاعت داشته باشد. اطاعت کنندگان همان پیروزمندانند با توجّه به آن چه گذشت ذکر این آیۀ شریفه مناسب است که: ﴿﴿وَمَن يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَخْشَ اللَّهَ وَيَتَّقْهِ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الْفَائِزُونَ﴾﴾[۷] در آیۀ دیگری "فوز" را به "عظمت" وصف کرده، می‌فرماید: ﴿﴿وَمَن يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ فَازَ فَوْزًا عَظِيمًا﴾﴾[۸] اطاعت از امام، اطاعت از خدا و رسول است، و هنگامی که اطاعت با خشیت باشد، فوز خواهد بود. آن گاه این پرسش مطرح می‌شود که مراد از فوز در این آیه چیست؟ در پاسخ این پرسش به قرآن مراجعه می‌کنیم که "فوز" را چگونه معنا می‌کند. قرآن کریم در آیۀ دیگری آن گاه که نعمت‌های بهشتی را می‌شمارد می‌فرماید: ﴿﴿وَرِضْوَانٌ مِّنَ اللَّهِ أَكْبَرُ ۚ ذَٰلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ﴾﴾[۹] چه مقامی بالاتر از این؟! نعمت‌های بهشتی در برابر ﴿﴿رِضْوَانٌ مِّنَ اللَّهِ أَكْبَرُ﴾﴾ چیزی نیست.
- از دیگر آثار اطاعت: از طرف دیگر، اگر کسی این گونه خداوند متعال را عبادت بکند و مطیع او باشد، خداوند متعال تمام کائنات را در خدمت او و مطیع او قرار می‌دهد. البته این معنا را در فرازهایی از زیارت جامعه خواهیم خواند. در روایتی آمده است که امام صادق(ع) فرمود: "من خاف الله أخاف الله من کلّ شیء، و من لم یخف الله أخافه الله من کلّ شیء".[۱۰] به همین جهت، اطاعت اهل بیت (ع) فرض و بر این اطاعت، امر شده است. از این رو در اصول کافی بابی تحت این عنوان آمده است: "باب فرض طاعة الائمّة(ع)". بنابراین، اطاعت مطلقه با عصمت ملازمه دارد و تسلیم مطلق با ولایت تکوینی و تشریعی مساوی است. در قرآن کریم آیه‌ای در فضیلت ائمّه (ع) آمده است که می‌فرماید: ﴿﴿أَمْ يَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلَىٰ مَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ ۖ فَقَدْ آتَيْنَا آلَ إِبْرَاهِيمَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَآتَيْنَاهُم مُّلْكًا عَظِيمًا﴾﴾؛[۱۱] یا این که مردم بر آن چه به آنان (پیامبر و خداندانش) از فضلش بخشیده است حسد می‌ورزند. همانا ما به آل ابراهیم کتاب و حکمت دادیم و حکومتی بزرگ به آنان عطا کردیم. امام باقر(ع) در ذیل آیه فرمودند: "نَحْنُ الْمَحْسُودُونَ"؛[۱۲] البته منظور از ﴿﴿مُّلْكًا عَظِيمًا﴾﴾ ولایت تکوینی است که ما –إن شاء الله- در جای خود در این باره به تفصیل بحث خواهیم کرد» [۱۳].
پاسخ‌های دیگر
با کلیک بر «ادامه مطلب» پاسخ باز و با کلیک بر «نهفتن» بسته می‌شود:
| ۱. آیت الله خاتمی؛ |
|---|
|
| ۲. حجت الاسلام و المسلمین ب‍ح‍ری‍ن‍ی؛ |
|---|
|
| ۳. آقای حسینی؛ |
|---|
|
پرسش‌های وابسته
- مقام محمود به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام اهل حق به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام ابرار به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام نفس مطمئنه به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام محسنین به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام فائزین به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام موقنین به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام مؤمنین به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام مسلمین به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام صادقین به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام صابرین به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام متقین به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام مقربین به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام مکرمین به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام مهدیین به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام مطیعین به چه معناست؟ (پرسش)
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ «گواهی می‌دهم که شما فرمانبران از خدا هستید»
- ↑ (خدایا!) عبادت کردن من برای تو نه به خاطر ترس از آتش دوزخ توست و نه به خاطر رغبت به بهشت تو؛ بلکه تو را عبادت می‌کنم به خاطر این که تو را شایستۀ عبادت یافتم. روض الجنان: ۲۷، مشارق الشموس: ۱ / ۸۸، شرح اصول کافی: ۱ / ۲۵۷، عوالی اللآلی: ۱ / ۲۰، بحار الأنوار: ۶۷ / ۱۸۶ و ۱۹۷، مرآة العقول: ۲ / ۱۰۱
- ↑ «اگر پرده‌های حجاب بالا رود یقین من بیشتر نمی‌شود.» المناقب، ابن شهرآشوب: ۱ / ۳۱۷، تفسیر ابی السعود: ۱ / ۵۶، کشف الغمه: ۱ / ۱۶۹، الصراط المستقیم: ۱ / ۲۳۰، بحار الأنوار: ۴۰ / ۱۵۳ و ۴۶ / ۱۳۵، ینابیع الموده: ۱ / ۲۰۳، حدیث ۸، مناقب خوارزمی: ۳۷۵.
- ↑ «از میان تمام بندگان خدا، تنها عالمان از خدا می‌ترسند».
- ↑ «آنها تنها از خداوند می‌ترسند و تنها ترس او را به دل راه می‌دهند»
- ↑ «ای علی! آن کس که تو را اطاعت کند مرا اطاعت نموده است؛ و آن کس که مرا اطاعت کند همانا خداوند را اطاعت کرده است. و آن کس که از تو سرپیچی نماید از من سرپیچی نموده است و هر کس از من سرپیچی نماید همانا از خداوند سرپیچی کرده است»؛ الأمالی، شیخ طوسی: ۵۵۲، المناقب، ابن شهر آشوب: ۳ / ۶، بحار الأنوار: ۳۸ / ۲۹، بشارة المصطفی: ۴۲۰، حدیث ۲۸ و ر.ک: المستدرک علی الصحیحین: ۳ / ۱۲۸.
- ↑ و هر کس از خدا و رسولش اطاعت کند و از خدا بترسد و از مخالفت با او پرهیز نماید چنین کسانی همان پیروزمندان واقعی هستند.
- ↑ و هر کس از خدا و رسولش اطاعت نماید، به رستگاری بزرگی دست یافته است.
- ↑ خشنودی و رضای خداوند (از همه چیز برتر است) و پیروزی و رستگاری بزرگ همین است.
- ↑ الکافی: ۲ / ۶۸، حدیث ۳، بحار الأنوار: ۶۷ / ۳۸۱، حدیث ۳۲.
- ↑ «یا اینکه به مردم برای آنچه خداوند به آنان از بخشش خود داده است رشک می‌برند؟ بی‌گمان ما به خاندان ابراهیم کتاب (آسمانی) و فرزانگی «۲» دادیم و به آنان فرمانروایی سترگی بخشیدیم»؛ سوره نسا، آیه ۵۴.
- ↑ «ما همان کسانی هستیم که بر ما حسد می‌ورزند»؛ بصائر الدرجات: ۵۵ / حدیث ۳، الکافی: ۱ / ۲۰۶، حدیث ۲. در این منبع از ابا الحسن (ع) نقل شده است، بحار الأنوار: ۲۳ / ۲۸۶، حدیث
- ↑ ر. ک. حسینی میلانی، سید علی، با پیشوایان هدایتگر؛ ج۲، ص:۶۰ تا ۶۵.
- ↑ " وَ كَانَ قَدْ عَبَدَ اللَّهَ سِتَّةَ آلَافِ سَنَةٍ لَا يُدْرَى أَ مِنْ سِنِي الدُّنْيَا أَمْ مِنْ سِنِي الْآخِرَةِ"؛ نهج البلاغه، خطبه ۱۹۲.
- ↑ "أُمِرَ إِبْلِيسُ بِالسُّجُودِ لآِدَمَ فَقَالَ يَا رَبِّ وَ عِزَّتِكَ إِنْ أَعْفَيْتَنِي مِنَ السُّجُودِ لآِدَمَ لَأَعْبُدَنَّكَ عِبَادَةً مَا عَبَدَكَ أَحَدٌ قَطُّ مِثْلَهَا قَالَ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ إِنِّي أُحِبُّ أَنْ أُطَاعَ مِنْ حَيْثُ أُرِيدُ"؛بحارالأنوار، ج۲، ۲۶۲.
- ↑ خاتمی سید احمد، در آستان امامان معصوم؛ ج۲، ص: ۱۶۵
- ↑ ای پدر! آنچه فرمان می‌یابی انجام ده که- اگر خداوند بخواهد- مرا از شکیبایان خواهی یافت؛ سوره صافات، آیه:۱۰۲.
- ↑ خاتمی سید احمد، در آستان امامان معصوم؛ ج۲، ص: ۵۶۰
- ↑ روضة المتّقین 5 / 469.
- ↑ و الله، ما سالت ربی ولدا نضیر الوجه و لا ولدا حسن القامه، و لکن سألت ربی ولدا مطیعین لله خائفین و جلین منه حتی اذا نظرت الیه و هو مطیع لله قرت به عینی بحار الانوار 24 / 133.
- ↑ ر. ک. ب‍ح‍ری‍ن‍ی، سید مجتبی، جامعه در حرم؛ ص:۳۰۷.
- ↑ ر. ک. ب‍ح‍ری‍ن‍ی، سید مجتبی، جامعه در حرم؛ ص:۴۸۱.
- ↑ «آگاه باشید که آفرینش و فرمان او راست»؛ سوره اعراف، آیه ۵۴
- ↑ توضیح مفصل‌تر در مورد عالم امر، در ابتدای همین مجموعه آمده است.
- ↑ « و آنان را پیشوایانی کردیم که به فرمان ما راهبری می‌کردند»؛ سوره انبیا، آیه ۷۳
- ↑ حسینی، سید مجتبی، مقامات اولیاء؛ ج۱ ص: ۳۱۲.
- ↑ ارشادالقلوب، ج۲، ص۲۷
- ↑ « بندگانی ارجمندند؛ در گفتار بر او پیشی نمی‌جویند و آنان به فرمان وی کار می‌کنند»؛ سوره انبیا، آیات ۲۶ و ۲۷.
- ↑ تحف العقول، ص ۲۸۴
- ↑ حسینی، سید مجتبی، مقامات اولیاء؛ ج۲ ص: ۳۲۱.