سلامتی در معارف و سیره سجادی
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل سلامتی (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
مقدمه
“سلامتی” از بزرگ‌ترین نعمت‌های خداوند و برترین دست‌مایه برای بهر‌ه‌وری از مواهب زندگی است. از امیرالمؤمنین علی(ع) روایت شده که: «لذت زندگی با عافیت (و سلامتی) به دست می‌آید»[۱] و امام سجاد(ع) عرض می‌کند: «[خدایا] امور مرا با سلامتی به سامان آور»[۲]. سلامتی، مایه بهره‌گیری از روزی‌های پاکیزه و گوارا، نشاط برای طلب خشنودی و فضل خدا و نیرو گرفتن برای توفیق طاعت و فرمان‌برداری از خداوند است[۳].
بدون تردید هر کس در برابر حفظ سلامت جسم و جان خویش و دوری از عوامل تهدید کننده آن مسئول است و نادیده گرفتن این مسئولیت در هیچ شرایطی از هیچ‌کس پذیرفته نیست. امام زین‌العابدین(ع) در نیایش‌های خویش در پیشگاه خداوند، به صورت نسبتاً گسترده‌ای موضوع سلامتی و تندرستی را مورد توجه قرار داده است که فهرست‌وار به زوایایی از آن می‌پردازیم.
- سلامتی از خداست و خداوند بهترین نگهبان آن است: «ای خداوند، باران بفرست و خشکی از زمین‌های تشنه ما ببر... فضل و کرم خویش از ما منقطع مفرمای که... تندرست کسی است که تواش از بلا نگه داری»[۴]. «بار خدایا، درود بفرست بر محمد و خاندانش و ما را از خشم خود دور نگه دار و در پناه خود بدار... که هر که را از خشم خود دور نگه داری سلامت به دست آرد»[۵].
- شکر و سپاس خدا به خاطر سلامتی: «ای خداوند، حمد باد تو را، به سبب آن مایه از تندرستی که همچنان از آن برخوردارم... بار خدایا! حلاوت عافیت را در من پدید آور و خنکی سلامت را به من بچشان.»..[۶]. «ای خداوند،... حمد باد تو را که بر حال درون ما آگاهی و ما را عافیت عطا می‌کنی»[۷].
- درخواست سلامتی: «ای خدای من، مرا به اندوه هلاک مکن... و تا زنده‌ام طعم عافیت را به من بچشان و مرا دشمن کام مگردان»[۸]. «بار خدایا، درود بفرست بر محمد و خاندان او و جامه عافیت خویش را بر تن من بپوش و مرا در عافیت خود بی‌نیاز فرمای و عافیت خود را به من بخش و عافیت خود را به من ارزانی دار و عافیت خود برای من بگستران و عافیت خود درخور من گردان و میان من و عافیت خود در دنیا و آخرت جدایی میفکن»[۹]. «بار خدایا... آسایش و بی‌گزندی، و تندرستی و فراخی در روزی و آرامش و عافیت را همه یکجا نصیب من گردان»[۱۰].
- درخواست سلامتی برای فرزندان خویش و رزمندگان اسلام[۱۱]؛
- ابعاد سلامتی: سلامتی در فرهنگ قرآن و حدیث و در نیایش‌های امام زین‌العابدین(ع)، ابعادی فراتر از تندرستی دارد و همه ساحت‌های وجودی انسان را در برمی‌گیرد، اعم از سلامت جسم و جان، روح و روان، عقل و عاطفه، عقیده و انگیزه، گفتار و کردار، و در یک جمله، سلامت دنیا و آخرت: «بار خدایا، درود بفرست بر محمد و خاندان او و مرا عافیت ده، عافیتی کفایت‌کننده و شفابخش و عالی و فزاینده، عافیتی که از آن در تن من تندرستی زاید، عافیت این جهان و آن جهان، ای خداوند، بر من احسان نمای به اعطای تندرستی و امنیت و سلامت در دین من و جسم من»[۱۲].
- سلامتی سینه از حسد: «بار خدایا... سینه مرا از حسد خالی گردان، آن‌سان که بر هیچ یک از بندگان تو که در حق آنان احسان کرده‌ای رشک نبرم»[۱۳].
- سلامتی از گناه: «[بار خدایا]، این توبه‌ام را آن‌گونه قرار ده... که موجب‌زداییدن گناهان گذشته من و سلامت من از ارتکاب گناه در آینده باشد»[۱۴].
- سلامتی از فریب شیطان: «[بار خدایا] به ما سلامتی از فریب شیطان عطا کن»[۱۵].
- سلامتی در عبادت: «[بار خدایا] سلامتی در عبادت را روزی‌ام فرما»[۱۶].
- سلامتی در برابر تهدیدات: «بار خدایا،... در برابر آن‌که تهدیدم می‌کند مرا به سلامت دار»[۱۷].
- سلامتی دل در یادکرد عظمت خدا: «بار خدایا، درود بفرست بر محمد و خاندانش و سلامت دل‌های ما را در یادکردِ بزرگیِ خود قرار ده»[۱۸].
- سلامتی نامطلوب! یکی از جنبه‌های قابل توجه درباره سلامتی از نگاه امام سجاد(ع)، این است که اگر سلامتی منجر به گردن‌فرازی، زورگویی، ستمگری، گناه و تباه کردن حقوق خدا و مردم گردد و فرجام شوم و نکبت‌باری را در بلندمدت برای انسان رقم زند، بهتر است که نباشد!: «ای خداوند، اگر این تندرستی که مرا نصیب کرده‌ای و من شب و روزم را در آن به سر می‌آورم، نشانه بلایی باشد بر دوام یا وبالی پایدار، پس آنچه را که واپس داشته‌ای، پیش افکن و آنچه را که پیش افکنده‌ای واپس دار! زیرا چیزی که پایان‌پذیر است (سلامتی در دنیا) بس ناچیز است، هر چند فراوان باشد، و چیزی که به بقا انجامد (یعنی کیفر کردارهای ناشی از سلامتی) بسیار است هرچند اندک نماید»[۱۹].[۲۰].[۲۱]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ دانشنامه احادیث پزشکی، به نقل از غررالحکم، ح۴۲۰۷.
- ↑ نیایش شانزدهم.
- ↑ نیایش پانزدهم.
- ↑ نیایش سی‌وششم.
- ↑ نیایش پنجم.
- ↑ نیایش پانزدهم.
- ↑ نیایش‌های سی‌وچهارم و چهل‌و‌نهم.
- ↑ نیایش چهل‌و‌هشتم.
- ↑ نیایش بیست‌وسوم.
- ↑ نیایش چهل‌و‌هفتم.
- ↑ نیایش‌های بیست‌و‌پنجم و بیست‌وهفتم.
- ↑ نیایش بیست‌وسوم.
- ↑ نیایش بیست‌ودوم.
- ↑ نیایش سی‌ویکم.
- ↑ نیایش چهلم.
- ↑ نیایش بیستم.
- ↑ نیایش بیستم.
- ↑ نیایش پنجم.
- ↑ نیایش هجدهم.
- ↑ دانشنامه احادیث پزشکی، محمد محمدی ری‌شهری، ترجمه دکتر حسین صابری، سازمان چاپ و نشر، دارالحدیث، چاپ دهم، ۱۳۸۸؛ الصحیفة السجادیة الکاملة مع‌الدلیل الموضوعی و المعجم اللغوی و الفهارس، علی انصاریان، سفارة الجمهوریة الاسلامیة الایرانیة بدمشق، ۱۴۱۹ ه؛ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، انتشارات سروش، تهران، چاپ ششم، ۱۳۸۵ ش؛ فرهنگ‌نامه موضوعی صحیفه سجادیه، سیداحمد سجادی، مرکز تحقیقات رایانه‌ای حوزه علمیه اصفهان چاپ اول، ۱۳۸۵ ش.
- ↑ باقری‌فر، علی، مقاله «سلامتی»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۲۶۹.