دائره
مقدمه
حوادث سخت و ناگوار[۱]، سوء و شکست[۲]، گردش ناگوار روزگار[۳] (دائرةالسوء). اصل آن "دور" به معنای احاطه[۴].
يُسَارِعُونَ فِيهِمْ يَقُولُونَ نَخْشَى أَنْ تُصِيبَنَا دَائِرَةٌ
[۵]
از خرافات فکری مشرکان و منافقان، اعتقاد به گردش روزگار بر ضرر آنها و تأثیر این گردش در ایمان نیاوردن آنان بوده است و در انتظار نازل شدن این "دائره" بر سر مسلمانان بودند تا بازگشت شرک و بت‌پرستی و فرهنگ جاهلی را نظاره کنند[۶].
از آنجا که عالم هستی نخست تحت سلطه و تقدیر مطلقه الهی، یعنی قوانین و سنن الهی است، بدِ روزگار نتیجه اعمال و جزای دنیوی انسان‌هاست: ظَهَرَ الْفَسَادُ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ بِمَا كَسَبَتْ أَيْدِي النَّاسِ لِيُذِيقَهُمْ بَعْضَ الَّذِي عَمِلُوا لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ[۷].
این اصطلاح در فرهنگ سیاسی به مفهوم ناسازگاری با زمان یا نابهنگاهی آمده است. این مفهوم به تطبیق نکردن با مقتضیات زمان، اشتباه در گاه‌شماری و گرایش به عادات و عقاید کینه و منسوخ[۸] تعریف شده است که تطابق مفهومی با بهانه‌تراشی مشرکان برای ایمان نیاوردن دارد.[۹]
منابع
پانویس
- ↑ احمد بن یوسف سمین حلبی، عمدة الحفاظ، ج۲، ص۲۸.
- ↑ ابن‌منظور، لسان العرب، ج۴، ص۲۹۷.
- ↑ بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۵۲.
- ↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۳، ص۲۶۰.
- ↑ «آنگاه بیماردلان را خواهی دید که برای آنان سر و دست می‌شکنند؛ می‌گویند بیم داریم که بلایی به ما رسد ؛ بسا خداوند پیروزی یا امری (دیگر، پیش) آورد تا آنان از آنچه در دل می‌نهفتند پشیمان گردند» سوره مائده، آیه ۵۲.
- ↑ سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۹، ص۳۷۱.
- ↑ «برای کارهایی که مردم کرده‌اند در خشکی و دریا تباهی به چشم می‌خورد، تا (خداوند، کیفر) برخی از آنچه کرده‌اند به آنان بچشاند، باشد که باز گردند» سوره روم، آیه ۴۱.
- ↑ علی‌اکبر آقابخشی و مینو افشاری‌راد، فرهنگ علوم سیاسی، ص۱۵.
- ↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۲۷۵.