رکن در فقه سیاسی
مقدمه
تمایل پیدا کردن[۱]، اطمینان کردن، اعتماد کردن، گرایش یافتن[۲]. اصل آن به معنای قوّه، قدرت[۳] یا میل به چیزی با سکون و استقرار[۴].
﴿وَلَا تَرْكَنُوا إِلَى الَّذِينَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّكُمُ النَّارُ﴾[۵].
قرآن کریم از اعتماد به ظالمان به‌شدت نهی می‌کند. مراد از اعتماد به ظالمان، گرایش یافتن به سوی آنهاست که این گرایش یا در اصل دین ظاهر می‌شود یا در حیات دینی و جامعه دینی. گرایش به ظالمان در اصل دین، یا به گزینش برخی از حقایق دین است که ظالمان از آن نفع می‌برند، یا به پرده پوشی برخی حقایق دین است که افشای آنها به ضرر ظالمان است. گرایش به ظالمان در حیات و جامعه دینی، به معنای تساهل و پذیرش مداخله آنان در اداره امور جامعه از طریق سرپرستی بر امور عمومی یا ایجاد مودّت با ظالمان می‌باشد که موجب مخالطه و جامعه پذیری آنان و تأثیرپذیری جامعه از ظالمان در مراتب و شئون فردی و اجتماعی می‌گردد [۶].
مراد از ﴿الَّذِينَ ظَلَمُوا﴾ که گرایش و اعتماد به آنها نهی شده است: ﴿فَتَمَسَّكُمُ النَّارُ﴾، برخی آنها را کفار و مشرکان عصر تنزیل گرفته‌اند و برخی اهل کتاب را نیز به ظالمان افزوده‌اند؛ امّا عموم آیه دلالت بر هر ظالمی دارد، خواه کافر و خواه مسلمان؛ یعنی کسی که اعمال و نیات خود را به ظلم آلوده است.
مراد از گرایش و رکون بر آنان این است که مسلمانان دین حق خود یا شئون حیات دینی خود را بر اساس ظلم آنان بناگذاری کنند و در نتیجه در قول خود و عمل خود، مراعات ظلم و باطل آنها را بنمایند؛ نه اینکه خود به ظلم آنها مبتلا شوند که در این صورت خود از ظالمان خواهند بود [۷].[۸]
منابع
پانویس
- ↑ خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۵، ص۳۵۴.
- ↑ بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۵۸.
- ↑ ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۲، ص۴۳۰.
- ↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۴، ص۲۲۳.
- ↑ «و به ستمگران مگرایید که آتش (دوزخ) به شما رسد در حالی که شما را در برابر خداوند، سروری نباشد، آنگاه یاری نخواهید شد» سوره هود، آیه ۱۱۳.
- ↑ سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۱۱، ص۵۰-۵۱.
- ↑ سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۱۱، ص۵۷.
- ↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۳۱۵-۳۱۷.