غزوه در قرآن
مقدمه
وقتی سخن از غزوات پیامبر می‌شود، اصطلاحی در مقابل سریه است. غزوه آن دسته از جنگ‌هایی است که خود پیامبر در آن حضور داشته برخلاف سریه و سرایا که پیامبر کسانی را فرستاده و یا کسانی درگیر با جنگ شده که پیامبر فرماندهی آن را به عهده نداشته است. این کلمه یکبار در قرآن به همین معنای لغوی به کار رفته است: 
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ كَفَرُوا وَقَالُوا لِإِخْوَانِهِمْ إِذَا ضَرَبُوا فِي الْأَرْضِ أَوْ كَانُوا غُزًّى لَوْ كَانُوا عِنْدَنَا مَا مَاتُوا وَمَا قُتِلُوا...
[۱]. و کتاب‌هایی به عنوان مغازی نوشته شده است و این آیه در خصوص جنگ احد نازل شده، که پیامبر در آن جنگ حضور داشته و متعرض مسأله تأسف و حسرتی شده که از کشته شدن جنگجویانشان و بزرگانشان در دلشان پر شده بود، و افراد بسیاری از انصار بود، چون از مهاجرین - به‌طوری که گفته شده - به جز چهار نفر کشته نشدند، و این حدس انسان را قوی می‌کند که بیشتر مقاومت از ناحیه انصار، و بیشتر ترس و وحشت از ناحیه مهاجرین بوده، و مهاجرین قبل از انصار گریختند. گویا برای کسانی سوء ظنی نسبت به رسول خدا(ص)، که از مهاجران بوده پیدا شده و از سوی کسانی از منافقان تبلیغ شده که ایشان باعث گرفتار و کشته شدن مسلمانان گردید تا در آن مهلکه بیفتند، و این معنا از گفتار آنان استفاده می‌شود: لَوْ كَانُوا عِنْدَنَا مَا مَاتُوا وَمَا قُتِلُوا...، و گفتار منافقین در آیات بعدی یعنی آیه: لَوْ أَطَاعُونَا مَا قُتِلُوا[۲] بر آن اشاره دارد. اگر اطاعت از ما می‌کردند، و از رسول خدا(ص) اطاعت نمی‌کردند، نه می‌مردند و نه کشته می‌شدند. به هرحال بحث آیات جهاد و جنگ در شکل کلی آن در ذیل آن مداخل آمده و مباحث خاص غزوات به مناسب هر یک از غزوات و پیامبر ذکر شده است[۳].
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ «ای مؤمنان! مانند کسانی مباشید که کفر پیشه کردند و در مورد همگنان خویش- هنگامی که سفر رفتند یا جهادگر شدند- گفتند: اینان اگر نزد ما می‌ماندند نمی‌مردند یا کشته نمی‌شدند.».. سوره آل عمران، آیه ۱۵۶.
- ↑ «اگر (آنها هم) از ما پیروی می‌کردند کشته نمی‌شدند» سوره آل عمران، آیه ۱۶۸.
- ↑ سعیدیان‌فر و ایازی، فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم، ج۲، ص ۳۳۴.