زید بن اسلم عجلانی
مقدمه
نسب زید بن اسلم بن ثعلبة عَجلانی، به طایفه بَلّی از قبیله قُضاعَه می‌رسد؛[۱] ولی پدرانش با پیمان به طایفه اوسی بنی عُبید بن زید بن مالک پیوسته بودند، از این‌رو او را انصاری نیز دانسته‌اند.[۲]
زید در غزوه بدر و اُحُد حضور داشت [۳] و در اعزام تبوک و تأمین تدارک سپاه در سال ۹ هجری صدقه اندکی به پیامبر پیشکش کرد.[۴] از این گزارش می‌توان دریافت که زید بن اسلم جزو طبقات فرو دست جامعه بوده و مِلْک و باغی از خود نداشته، بلکه کارگری بوده که برای دیگران کار می‌کرده است. برخی از منافقان اوسی، مانند معتب بن قشیر و عبداللّه بن نبتل، زید را به جهت انفاق اندکش سرزنش کردند که آیه ﴿الَّذِينَ يَلْمِزُونَ الْمُطَّوِّعِينَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ فِي الصَّدَقَاتِ وَالَّذِينَ لَا يَجِدُونَ إِلَّا جُهْدَهُمْ فَيَسْخَرُونَ مِنْهُمْ سَخِرَ اللَّهُ مِنْهُمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ﴾[۵] نازل شد[۶]. در این آیه اشاره شده که برخی مؤمنان صدقه دهنده، در انفاق خود به اندازه توانشان عمل می‌کنند (صدقه آنان اندک است) و کسانی که بر صدقه این مؤمنان عیب گرفته و آنان را ریشخند می‌کنند، عذاب دردناکی در انتظارشان است.
به نقلِ عبیداللّه بن ابی رافع، وی در سال ۳۶ هجری در نبرد صفّین کنار حضرت علی(ع) بوده است.[۷].[۸]
منابع
پانویس
- ↑ الطبقات، ج ۳، ص ۳۵۴؛ النسب، ص ۳۷۱ - ۳۷۲؛ جمهرة انساب العرب، ص ۴۴۳.
- ↑ الطبقات، ج ۳، ص ۳۵۶؛ معرفة الصحابه، ج ۳، ص ۱۱۶۳ - ۱۱۶۴؛ الاستیعاب، ج ۲، ص ۵۳۶.
- ↑ السیرة النبویه، ج ۲، ص ۶۸۹؛ المغازی، ج ۱، ص ۱۶۰؛ الطبقات، ج ۳، ص ۳۵۶.
- ↑ المغازی، ج ۳، ص ۹۹۱، ۱۰۶۹؛ السیرة النبویه، ج ۲، ص ۵۱۵.
- ↑ «آنان که به مؤمنان داوطلب دادن صدقه‌ها و به کسانی که جز توان (اندک) خود چیزی (برای دادن صدقه) نمی‌یابند طعنه می‌زنند و آنان را به ریشخند می‌گیرند، خداوند به ریشخندشان می‌گیرد و عذابی دردناک خواهند داشت» سوره توبه، آیه ۷۹.
- ↑ مجمع‌البیان، ج ۵، ص ۸۴.
- ↑ اسدالغابه، ج ۲، ص ۱۲۵؛ الاصابه، ج ۲، ص ۴۸۹.
- ↑ مرادی‌نسب، حسین، مقاله «زید بن اسلم عجلانی»، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۱۴.