نماز در معارف و سیره نبوی
مقدمه
حضرت محمد(ص) عشق و علاقه بسیار زیادی به نماز داشت. هرگاه اندوهگین می‌شد، به نماز برمی خاست. آن حضرت ساعت‌های طولانی شب زنده‌داری می‌کرد و به نماز و مناجات می‌پرداخت؛ ازاین رو، به رسول گرامی خطاب شد: ﴿يَا أَيُّهَا الْمُزَّمِّلُ * قُمِ اللَّيْلَ إِلَّا قَلِيلًا * نِصْفَهُ أَوِ انْقُصْ مِنْهُ قَلِيلًا * أَوْ زِدْ عَلَيْهِ وَرَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِيلًا﴾[۱].
نماز و دعا و ناله سحر بهترین شاهد برای اخلاص و صفای قلب و صدق ایمان است. پیامبر خدا هرگاه به نماز می‌ایستاد، از خوف خداوند، رنگ چهره مبارکش دگرگون می‌شد[۲]. شیفتگی وی به عبادت و نماز به گونه‌ای بود که هنگام نماز تنها به خداوند توجه می‌کرد و از هر چیزی غافل می‌شد. یکی از همسران رسول الله(ص) می‌گوید: «رسول خدا(ص) هنگامی که سرگرم گفت‌وگو بود، چون وقت نماز می‌رسید، چنان حالش دگرگون می‌شد که گویا نه او ما را می‌شناخت و نه ما او را»[۳].
شوق عبادت و نماز از سیمای آن جناب ظاهر بود. همواره چشم به راه رسیدن وقت نماز و بانگ اذان بود و بخشی از وقت خود را در خانه به عبادت اختصاص می‌داد[۴]. شهید ثانی در این باره نقل می‌کند: پیامبر برای وقت نماز انتظار می‌کشید و شوقش به عبادت افزون می‌شد و چشم به راه رسیدن وقت نماز بود. نماز و عبادت را بسیار دوست می‌داشت و می‌فرمود: «جُعِلَ قُرَّةُ عَيْنِي فِي الصَّلَاةِ وَ الصُّوْمِ»[۵].
پیامبر گرامی اسلام، نماز را محبوب خداوند می‌دانست. روزی در پاسخ به ابن مسعود که از محبوب‌ترین کارها نزد خداوند متعال پرسیده بود، فرمود: نمازِ به وقت. وی می‌گوید: عرض کردم پس از آن چه؟ حضرت فرمود: «نیکی به پدر و مادر»[۶]. ایشان چهره دین‌داری را در نماز می‌جست و می‌فرمود: «لِكُلِّ شَيْ‌ءٍ وَجْهٌ وَ وَجْهُ دِينِكُمُ الصَّلَاةُ»[۷]. ایشان در وصیت خود به ابوذر، تشبیه بسیار زیبایی درباره نماز دارد: «مَا دُمْتَ فِي الصَّلَاةِ فَإِنَّكَ تَقْرَعُ بَابَ الْمَلِكِ الْجَبَّارِ وَ مَنْ يُكْثِرْ قَرْعَ بَابِ الْمَلِكِ يُفْتَحْ لَهُ»[۸].
باید دانست رسول الله(ص)، نمازی را ارزشمند می‌داند که با شرایط زیر همراه باشد:
- «لَا يَقْبَلُ اللَّهُ صَلَاةَ عَبْدٍ لَا يَحْضُرُ قَلْبُهُ مَعَ بَدَنِهِ»[۹].
- «مَنْ لَمْ تَنْهَهُ صَلَاتُهُ عَنِ الْفَحْشَاءِ وَ الْمُنْكَرِ لَمْ يَزْدَدْ مِنَ اللَّهِ إِلَّا بُعْداً»[۱۰].
- «لَا صَلَاةَ لِمَنْ لَا يَتَخَشَّعُ فِي صَلاتِهِ»[۱۱].
- «مَنِ اغْتَابَ مُسْلِماً أَوْ مُسْلِمَةً لَمْ يَقْبَلِ اللَّهُ تَعَالَى صَلَاتَهُ وَ لَا صِيَامَهُ أَرْبَعِينَ يَوْماً وَ لَيْلَةً إِلَّا أَنْ يَغْفِرَ لَهُ صَاحِبُهُ»[۱۲].
- «رَكْعَتَانِ خَفِيفَتَانِ فِي التَّفَكُّرِ خَيْرٌ مِنْ قِيَامِ لَيْلَةٍ»[۱۳].
پیامبر اعظم(ص) به ابوذر غفاری می‌فرمود: ای ابوذر! خداوند، نماز را محبوب من ساخته است هم چنان که غذا را محبوب گرسنه و آب را محبوب شخص تشنه. گرسنه هرگاه غذا بخورد، سیر می‌شود و تشنه با نوشیدن آب سیراب می‌گردد، ولی من از نماز سیر نمی‌شوم[۱۴].[۱۵]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ «ای جامه بر خویش پیچیده * شب را- جز اندکی- بپای خیز * نیمی از آن را یا اندکی از آن (نیمه) را کم کن! * یا (اندکی) بر آن بیفزای و قرآن را آرام و روشن بخوان» سوره مزمل، آیه ۱-۴.
- ↑ سنن النبی، ص۲۵۱.
- ↑ مطلبی، سیره نبوی، ص۱۹۹.
- ↑ المحجة البیضاء، ج۴، ص۱۶۰.
- ↑ «روشنایی چشم من در نماز و روزه قرار داده شده است» سنن النبی، ص۲۶۸.
- ↑ میزان الحکمه، ج۱۴، ص۷۰۹۲.
- ↑ ««هر چیزی چهره‌ای دارد و چهره دین شما نماز است»» میزان الحکمه، ج۷، ص۳۰۹۲.
- ↑ «تا زمانی که در حال نماز هستی، درِ خانه پادشاهی مقتدر را می‌کوبی و هر که در خانه پادشاه را بسیار بکوبد، (سرانجام) آن در به رویش باز می‌شود». مکارم الاخلاق، ج۲، ص۳۶۶.
- ↑ «خداوند، نماز بنده‌ای را که را دلش با بدنش همراه نباشد، نمی‌پذیرد». میزان الحکمه، ج۷، ص۳۱۱۶.
- ↑ «هر که نمازش، او را از کار زشت و ناپسند باز ندارد، جز بر دوری او از خدا افزوده نشود». میزان الحکمه، ج۷، ص۳۰۹۶.
- ↑ «کسی که در نمازش خشوع ندارد، نمازش، نماز نیست». میزان الحکمه، ج۷، ص۳۱۰۶.
- ↑ «هر که از مرد یا زن مسلمانی غیبت کند، خداوند تعالی تا چهل شبانه روز، نه نمازش را می‌پذیرد و نه روزه‌اش را، مگر اینکه غیبت شونده او را ببخشد». میزان الحکمه، ج۷، ص۳۱۱۴.
- ↑ «دو رکعت نماز ساده و سبک، ولی همراه با تفکر، بهتر است از شبی را تا به صبح نماز گزاردن». سنن النبی، ص۲۶۹.
- ↑ میزان الحکمه، ج۷، ص۳۱۱۸.
- ↑ اسحاقی، سید حسین، نگین رسالت ص ۱۳.