پلیدی در لغت
مقدمه
معنای اصلی ﴿الرِّجْس﴾ یعنی هر چیزی که نامناسب و نالایق با شیء دیگر است. در امور مادی، این معنا هر آنچه طبیعت انسان از آن متنفر است را در بر می‌گیرد؛ مانند قاذورات، نجاسات، امور متعفن و چندش‌آور. به همین قرینه، در امور معنوی نیز هر آنچه که با فطرت حنیف انسانی ناسازگار باشد را رجس می‌نامند؛ از قبیل شرک، کفر، نفاق، گناه و همه زشتی‌های اخلاقی و اعتقادی. در یک کلام، خروج از عدم تناسب با امری در امور مادی و معنوی رجس نامیده می‌شود[۱]. نتیجه آنکه: اگر رجس درباره انسان و امور معنوی به کار رود، به معنای هر عملی است که انسان را از فطرت انسانی و صراط مستقیم هدایت الهی خارج کند و در نتیجه، ایمان و عمل شخص، مخلوط با شرک و کفر شود.
نکته دیگر آنکه: رجس، خواه در افکار و اعتقادات یا اخلاق و صفات باطنی باشد، یا در اعمال و افعال ظاهری، همگی مصداق خروج از اعتدال فطری است؛ که عناوین گوناگون به آن اطلاق شده[۲]. به بیان دیگر، رجس هیأتی در نفس انسان است که دل را به سوی اعتقادات و اعمال باطل سوق می‌دهد. در امور مادی نیز، رجس یعنی آن پلیدی ظاهری که انسان از آن نفرت دارد. بنابراین، رجس، خواه اعتقاد باطل باشد یا عمل زشت، در هر صورت، امری پلید است که صاحب خود را به سوی اعتقادات باطل و یا اعمال زشت سوق می‌دهد[۳].[۴]
