عبدالرحمن بن موسی هواری
مقدمه
ابوموسی عبدالرحمان بن موسی هواری مغربی اندلسی اهل استجه،[۱] از نواحی قرطبه اندلس[۲] و مالکی مذهب بود.[۳]
در ایام حکومت عبدالرحمان بن معاویه جهت تحصیل علم به مسافرت رفت و از سفیان بن عیینه[۴] و مالک بن انس اخذ علم نمود و ادبیات عرب را در عراق نزد اصمعی و ابوزید انصاری آموخت.[۵] در راه بازگشت به وطن، کتاب‌هایش در دریا ریخته شدند و از بین رفتند، از این رو مردم به خاطر بازگشت وی تبریک، و به خاطر از بین رفتن کتبش به وی تعزیت می‌‌گفتند و او پاسخ می‌‌داد که "ذهب الخرج و بقى الدرج" آنچه در خارج بود، از بین رفت و آنچه در سینه‌ام بود، حفظ شد. هوارّی پس از مراجعت، از طرف عبدالرحمان بن حکم در حدود ۲۲۸ هـ قاضی استجه شد.
رجال‌نویسان وی را فصیح از نظر اعراب، حافظ در فقه و تفسیر و قرائات دانسته‌اند.[۶] ابوموسی اولین کسی بود که فقه و علم عربیت را در اندلس جمع کرد.[۷] تفسیر القرآن اثر اوست که محمد بن احمد عتبی آن را گزارش کرده است[۸].[۹]
