ادریس بن یزید

مقدمه

راوی امام رضا (ع). ادریس بن یزید بن عبدالرحمن اودی یا ازدی زعافری کوفی^[۱]، مکنی به ابوعبدالله^[۲]، از فقهای شیعی مذهب^[۳] زمان خود در کوفه بود^[۴] که نزد برخی از علمای عامه نیز ثقه به شمار می‌آمد^[۵]. ابن حجر در تقریب التهذیب، وی را از محدثان طبقه هفتم دانسته است^[۶]. ادریس دارای برادری به نام داوود بود. نیز فرزندی بانام عبدالله و کنیه ابامحمد داشت که در سال ۱۲۵ق به دنیا آمد و در ۱۹۲ق در کوفه در گذشت. عبدالله از جمله محدثان ثقه بود که از پدر خویش روایت کرد^[۷]. منابع موجود، ادریس بن یزید را از اصحاب و راویان امام جعفر صادق (ع) دانسته‌اند^[۸].

برخی منابع شخصیت ادریس بن یزید را با ادریس بن صبیح اودی یکی می‌دانند^[۹] و یکی از دلایلشان این است که در شرح‌حال این دو فرد، دو روایت یکسان به نقل از حماد بن عبدالرحمن نقل گردیده که یکی از آنها مربوط به روایتی از پیامبر (ص) و دیگری مربوط به زمان دفن عمر است. حماد فردی است که بسیار کم روایت نقل می‌کند^[۱۰]. نخستین‌بار در برخی از منابع متأخر روایتی از امام رضا (ع) به نقل از ادریس ذکر شده^[۱۱] و همین امر موجب شده است تا او را از راویان آن حضرت به شمار آورند^[۱۲]. اما عطاردی در مسند الإمام الرضا (ع) نمی‌پذیرد که او راوی امام رضا (ع) بوده است. عطاردی به این مطلب استناد می‌کند که در منابع رجالی نام او در زمرۀ اصحاب امام رضا (ع) نیامده است^[۱۳]. با مراجعه به منابع متقدّم، می‌توان دریافت که در هیچ منبعی ادریس بن یزید از جمله راویان امام رضا (ع) به شمار نیامده است و منابع متأخر به اشتباه، روایت‌هایی را که متعلق به ادریس بن زید است^[۱۴] به ادریس بن یزید نسبت داده‌اند که ناشی از شباهت نام دو شخصیت، یعنی ادریس بن یزید از اصحاب امام صادق (ع)^[۱۵] و ادریس بن زید صحابی امام رضا (ع) است^[۱۶]. از سوی دیگر، یکی‌بودن شخصیت‌های ادریس بن یزید و ادریس بن زید نیز به احتمال زیاد منتفی است، زیرا راویان این دو شخصیت با یکدیگر تفاوت دارند^[۱۷]. ادریس بن یزید سرانجام در کوفه^[۱۸] به سال ۱۸۰ ق درگذشت^[۱۹]^[۲۰]

منابع

شریعت‌جو، منیره، مقاله «ادریس بن یزید»، دانشنامه امام رضا ج۲

پانویس

↑ کتاب الثقات، ج۶، ص۷۸؛ مشاهیر علماء الأمصار، ص۲۶۵.
↑ التاریخ الکبیر، بخاری، ج۲، ص۳۷؛ الجرح و التعدیل، ج۲، ص۲۶۳؛ الأنساب، ج۳، ص۱۵۲.
↑ رجال الشیعة، ص۳۸۸.
↑ الأنساب، ج۱، ص۲۲۷.
↑ تقریب التهذیب، ج۱، ص۷۳.
↑ تقریب التهذیب، ج۱، ص۷۳.
↑ الطبقات الکبری، ج۶، ص۳۸۹؛ التاریخ الکبیر، بخاری، ج۵، ص۴۷؛ أعیان الشیعة، ج۳، ص۲۳۲.
↑ رجال الطوسی، ص۱۶۳؛ ملاذ الأخبار، ج۱۱، ص۲۱۸؛ خاتمة المستدرک، ج۷، ص۱۴۶.
↑ الکامل فی الضعفاء، ج۲، ص۲۴۲؛ تهذیب التهذیب، ج۱، ص۱۷۰۔ ۱۷۱.
↑ الکامل فی الضعفاء، ج۲، ص۲۴۲.
↑ جواهر الکلام، ج۳۸، ص۳۵؛ جامع المدارک، ج۵، ص۲۳۲؛ مهذب الأحکام. ج۲۳، ص۲۲۳ – ۲۲۴.
↑ عوالم العلوم، ج۲۲، ص۵۶۵.
↑ مسند الإمام الرضا (ع)، ج۲، ص۵۱۹.
↑ الکافی، ج۵، ص۲۷۶؛ من لا یحضره الفقیه، ج۳، ۲۴۶ – ۲۴۷.
↑ رجال الطوسی، ص۱۶۲؛ جامع الرواة، ج۱، ص۷۷.
↑ الکافی، ج۴، ص۱۴۳؛ ج۵، ص۲۷۶؛ من لا یحضره الفقیه، ج۳. ص۲۴۶؛ ج۴، ص۴۸۹؛ وسائل الشیعة، ج۱۷، ص۳۷۱؛ ج۳۰، ص۲۸.
↑ تهذیب الکمال، ج۲، ص۲۹۹ - ۳۰۱؛ مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۱، ص۵۲۷؛ تهذیب الأحکام، ج۷، ص۱۴۱.
↑ مشاهیر علماء الأمصار، ص۲۶۵.
↑ الجرح و التعدیل، ج۲، ص۲۶۳.
↑ شریعت‌جو، منیره، مقاله «ادریس بن یزید»، دانشنامه امام رضا ج۲ ص ۴۶.

[1] کتاب الثقات، ج۶، ص۷۸؛ مشاهیر علماء الأمصار، ص۲۶۵.

[2] التاریخ الکبیر، بخاری، ج۲، ص۳۷؛ الجرح و التعدیل، ج۲، ص۲۶۳؛ الأنساب، ج۳، ص۱۵۲.

[3] رجال الشیعة، ص۳۸۸.

[4] الأنساب، ج۱، ص۲۲۷.

[5] تقریب التهذیب، ج۱، ص۷۳.

[6] تقریب التهذیب، ج۱، ص۷۳.

[7] الطبقات الکبری، ج۶، ص۳۸۹؛ التاریخ الکبیر، بخاری، ج۵، ص۴۷؛ أعیان الشیعة، ج۳، ص۲۳۲.

[8] رجال الطوسی، ص۱۶۳؛ ملاذ الأخبار، ج۱۱، ص۲۱۸؛ خاتمة المستدرک، ج۷، ص۱۴۶.

[9] الکامل فی الضعفاء، ج۲، ص۲۴۲؛ تهذیب التهذیب، ج۱، ص۱۷۰۔ ۱۷۱.

[10] الکامل فی الضعفاء، ج۲، ص۲۴۲.

[11] جواهر الکلام، ج۳۸، ص۳۵؛ جامع المدارک، ج۵، ص۲۳۲؛ مهذب الأحکام. ج۲۳، ص۲۲۳ – ۲۲۴.

[12] عوالم العلوم، ج۲۲، ص۵۶۵.

[13] مسند الإمام الرضا (ع)، ج۲، ص۵۱۹.

[14] الکافی، ج۵، ص۲۷۶؛ من لا یحضره الفقیه، ج۳، ۲۴۶ – ۲۴۷.

[15] رجال الطوسی، ص۱۶۲؛ جامع الرواة، ج۱، ص۷۷.

[16] الکافی، ج۴، ص۱۴۳؛ ج۵، ص۲۷۶؛ من لا یحضره الفقیه، ج۳. ص۲۴۶؛ ج۴، ص۴۸۹؛ وسائل الشیعة، ج۱۷، ص۳۷۱؛ ج۳۰، ص۲۸.

[17] تهذیب الکمال، ج۲، ص۲۹۹ - ۳۰۱؛ مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۱، ص۵۲۷؛ تهذیب الأحکام، ج۷، ص۱۴۱.

[18] مشاهیر علماء الأمصار، ص۲۶۵.

[19] الجرح و التعدیل، ج۲، ص۲۶۳.

[20] شریعت‌جو، منیره، مقاله «ادریس بن یزید»، دانشنامه امام رضا ج۲ ص ۴۶.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]