راویان امام رضا

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

مقدمه

گروهی از یاران و راویان امام رضا (ع) از ایرانیان و از خاندان بزرگ و شیعه بودند که به عشق امام علی (ع) و هوادارای از ایشان، همراه امام (ع) به مرو آمدند، در تاریخ از ایشان به یاران ایرانی امام رضا (ع) یاد می‌شود که می‌توان به خاندان بزرگ اشعری قم، چون ادریس بن عبداللّه اشعری قمی و ادریس بن حسین اشعری قمی و افرادی از قبیل ابراهیم بن محمد همدانی، ابراهیم بن ابی‌محمود خراسانی، ابراهیم بن سلام نیشابوری، ابوخالد سجستانی، ابوطاهر بن حمزة بن الیسع قمی، احمد بن عامر و ادریس بن یقطین اشاره کرد[۱].

بسیاری از یاران امام (ع) از بزرگان و علما و دانشمندان طراز اول بودند و دارای تألیفات و کتب بی‌شماری بودند که می‌توان به حسین بن محمد بن الفضل اشاره کرد که ۲۰ کتاب حدیثی تألیف کرده است. همچنین می‌توان به افرادی چون حسین بن سعید ۳۰کتاب، صفوان بن یحیی ۱۶ کتاب و محمد بن عمر واقدی ۲۸ کتاب و موسی بن القاسم ۱۵ کتاب اشاره کرد[۲].

شیخ طوسی، شیخ کشی، شیخ کلینی، برقی، ابن داود، آیت الله خویی و... در کتاب‌های رجال‌شناسی خویش به معرفی یاران و اصحاب امام رضا (ع) مبادرت ورزیده‌اند[۳]..[۴].

اصحاب امام رضا (ع)

  1. آدم بن علی
  2. ابراهیم اوسی
  3. ابراهیم بن ابی‌اسرائیل
  4. ابراهیم بن اسحاق نهاوندی
  5. ابراهیم بن اسماعیل بن داود
  6. ابراهیم بن بسطام
  7. ابراهیم بن سفیان
  8. ابراهیم بن شعیب عقرقوفی
  9. ابراهیم بن صالح انماطی
  10. ابراهیم بن عبدالحمید صنعانی
  11. ابراهیم بن عبداللّه
  12. ابراهیم بن عبداللّه بن معبد
  13. ابراهیم بن علی
  14. ابراهیم بن محمد
  15. ابراهیم بن محمد اشعری قمی
  16. ابراهیم بن محمد خزار
  17. ابراهیم بن موسی انصاری
  18. ابن ابی‌نصر
  19. ابن اسباط
  20. ابن بنت الیاس
  21. ابن جهم
  22. ابو الحسن خراسانی
  23. ابوالحسین رازی
  24. ابوالحمزة مولاه
  25. ابوالفضل خراسانی
  26. ابوالمفضّل خراسانی
  27. ابو بکار
  28. ابو حارث
  29. ابو خالد کوفی
  30. ابو زید مکی
  31. ابو سجاح
  32. ابو سعید خراسانی
  33. ابو طاهر بن حمزة بن الیسع قمی
  34. ابو علی قطان
  35. ابوعمرو حذاء
  36. ابو محمد ذریری دینوری
  37. ابو محمد کوفی
  38. ابو محمد مشهدی بجلی
  39. ابو معمر
  40. ابوهشام بصری
  41. ابو همام
  42. ابو یحیی صنعانی
  43. ابو یزید قسمی
  44. ابو یزید مکی
  45. احمد بن ابی عبدالله برقی
  46. احمد بن ابی نصر
  47. احمد بن اسحاق بن عبدالله سعد اشعری
  48. احمد بن اسحاق ابهری
  49. احمد بن اشیم
  50. احمد بن حارث زاهد
  51. أحمد بن عبدالله بن مهران کرخی
  52. احمد بن علی بن عبید جعفی
  53. احمد بن عمر
  54. احمد بن عمر بن ابی شعبه حلبی
  55. احمد بن عمر حلال
  56. احمد بن عمر کنجد فروش
  57. احمد بن فیض
  58. احمد بن محمد بن عبدالله بن مروان انباری
  59. احمد بن محمد بن حنبل بن هلال بن اسد شیبانی مروزی
  60. احمد بن محمد بن خالد برقی
  61. احمد بن محمد بن عیسی اشعری قمی
  62. احمد بن محمد معروف بالزیدی
  63. احمد بن یوسف
  64. ادریس بن حسین اشعری قمی
  65. ادریس بن زید قمی
  66. اسحاق بن آدم بن عبدالله بن سعد اشعری قمی
  67. اسحاق بن ابراهیم حضینی
  68. اسحاق بن موسی
  69. اسحاق صاحب الحیتان
  70. اسماعیل بن سعد احوص
  71. اسماعیل بن عباد قصری
  72. اسماعیل بن عیسی
  73. اسماعیل بن قتیبه
  74. اسماعیل بن مهران سکونی
  75. اسماعیل بن همام بصری
  76. اصرم بن مطر
  77. افلح بن یزید
  78. البائس
  79. امیر بن علی
  80. بکر بن صالح رازی
  81. بکیر بن صالح
  82. ثلج بن ابی ثلج یعقوبی
  83. جعفر بن ابراهیم
  84. جعفر بن ابراهیم حضرمی
  85. جعفر بن عیسی بن عبید
  86. جعفر بن مثنی خطیب
  87. جعفر بن محمد علوی
  88. جعفر بن محمد بن موسی
  89. حارث بن مغیره
  90. حبیب بن معلل خثعمی مدائنی
  91. حسن بن ابراهیم کوفی
  92. حسن بن اسباط کندی
  93. حسن بن اسد
  94. حسن بن بشیر
  95. حسن بن جهم رازی
  96. حسن بن حسین انباری
  97. حسن بن حسین بن صالح
  98. حسن بن حسین علوی
  99. حسن بن راشد طفاوی
  100. حسن بن زیاد
  101. حسن بن سعید همدانی
  102. حسن بن شعیب مدائنی
  103. حسن بن عباد
  104. حسن بن عباس معروفی
  105. حسن بن عدیس
  106. حسن بن علی دیلمی
  107. حسن بن علی ربعی
  108. حسن بن عمرو
  109. حسن بن قارن
  110. حسن بن محمد بن ابی طلحه
  111. حسن بن محمد بن سهل نوفلی
  112. حسن بن محمد قمی
  113. حسن بن محمد نوفلی هاشمی
  114. حسن بن منصور
  115. حسن بن نضر ارمنی
  116. حسن بن یزید
  117. حسن بن یونس
  118. حسن تفلیسی
  119. حسن دریوی (یا دینوری)
  120. حسین بن ابراهیم بن موسی بن جعفر
  121. حسین بن اسلم
  122. حسین بن بشر
  123. حسین بن جهم
  124. حسین بن جهم رازی
  125. حسین بن رئاب
  126. حسین بن زیاد
  127. حسین بن شعیب مدائنی
  128. حسین بن صالح خثعمی
  129. حسین بن عبدربه
  130. حسین بن علی بن ربیع
  131. حسین بن علی بن یقطین
  132. حسین بن عمر بن یزید
  133. حسین بن محمد اشعری قمی
  134. حسین بن محمد بن ابی طلحه
  135. حسین بن موسی
  136. حسین بن مباح
  137. حسین بن یسار مدائنی
  138. حماد بن بکر بن محمد از دی
  139. حماد بن عثمان بن عمرو بن خالد فزاری کوفی
  140. حماد بن عثمان رواسی الناب
  141. حمدان بن ابراهیم اهوازی
  142. حمدان دیوانی
  143. حمزة بن بزیع
  144. خلف بن سلمة بصری
  145. خیران
  146. شعیب بن حماد
  147. دارم بن قبیصه بن نشهل بن مجمع
  148. داود بن ابی داود
  149. داود بن سلیمان
  150. داود بن علی یعقوبی
  151. داود بن قاسم بن اسحاق بن عبدالله بن جعفر بن ابی طالب
  152. داود بن نعمان
  153. رحیم عبدوس خنجی
  154. زکریا بن ابو یحیی
  155. زکریا بن عبدالصمد قمی
  156. زکریا بن یحیی
  157. سعید بن جناح از دی بغدادی
  158. سعد بن حماد
  159. سعد خادم ابی دلفی سعید بن سعید قمی
  160. سلیمان بن جعفر هاشمی
  161. سلیمان بن داوود خفاف
  162. سلیمان بن رشید
  163. سلیمان بن مقبل
  164. سندی بن ربیع بغدادی
  165. سوادة القطان
  166. سهل بن حارث
  167. سهل بن سعد
  168. سهل بن یسع قمی
  169. صالح بن عبدالله خثعمی
  170. صالح بن علی بن عطیه
  171. صالح خباز کوفی
  172. صباح نصر هندی
  173. صادقة الخراسانی
  174. عباد بن محمد بن سلیمان نوفلی
  175. عباد بن یزید
  176. عباس بن محمد وراق یونسی
  177. عباس بن معروف قمی
  178. عباس بن موسی ناس اسدی
  179. عباس بن هشام
  180. عباس بن هلال شامی
  181. عباس نجاشی
  182. عباس وراق
  183. عبدالجبار بن مبارک نهاوندی
  184. عبدالحمید بن سعید
  185. عبدالرحمن بن ابی نجران کوفی
  186. عبداللّه بن ابان
  187. عبداللّه بن ابراهیم انصاری
  188. عبداللّه بن ابی الحسین علوی
  189. عبداللّه بن احمد بن عامر
  190. عبداللّه بن طاووس
  191. عبداللّه بن علی بن حسین بن زید بن علی بن الحسین (ع)
  192. عبداللّه بن محمد اسدی حال کوفی
  193. عبداللّه بن مسکان
  194. عبد الوهاب (معروف به ابن کثیر)
  195. عبد الوهاب بن معروف بن قنبر نهاوندی
  196. عبیداللّه بن ابی‌عبداللّه
  197. عبید اللّه بن اسحاق مدائنی
  198. عبیداللّه بن عبداللّه دهقان
  199. عبیداللّه بن علی بن سواره
  200. عبید نصری
  201. عثمان بن رشید
  202. عطیة بن رستم
  203. عقبة بن رستم
  204. علی بن ابی ثور
  205. علی بن احمد
  206. علی بن احمد بن رستم
  207. علی بن ادریس
  208. علی بن اسماعیل بن شعیب بن میثم بن یحیی
  209. علی بن بلال بغدادی
  210. علی بن حدید بن حکیم مدائنی از دی ساباطی
  211. علی بن حسان واسطی
  212. علی بن حسن بن عبدربه
  213. علی بن حسین بن یحیی
  214. علی بن رئاب
  215. علی بن سعید مدائنی
  216. علی سوید السائی
  217. علی بن سیف بن عمیره نخعی
  218. علی بن صاعد بربری
  219. علی بن عبدالله بن عمران
  220. علی بن فضل واسطی
  221. علی بن مهدی بن صدقة بن هشام بن غالب بن محمد بن علی رقی
  222. علی بن نعمان
  223. علی بن هلال
  224. علی بن یحیی
  225. علی بن یونس بن بهمن
  226. عمر بن زهیر جزری
  227. عمر بن فرات
  228. عمرو بن سعید مدائنی
  229. عیسی بن عثمان
  230. فضالة بن ایوب از دی
  231. فضل بن سنان
  232. قاسم بن اسباط
  233. قاسم بن فضیل
  234. قاسم بن یحیی بن حسن بن راشد
  235. محسن بن أحمد قیسی
  236. محمد بن أحمد سنایی
  237. محمد بن احمد بن عبداللّه
  238. محمد بن احمد بن عبداللّه بن مهران بن خانبة الکرخی
  239. محمد بن أحمد بن غیلان
  240. محمد بن اسلم طبری جبلی
  241. محمد بن اورمه قمی
  242. محمد بن بحر
  243. محمد بن جذاعه فارسی
  244. محمد بن جعفر عتبی
  245. محمد بن جعفر مقنائی
  246. محمد بن جمهور
  247. محمد بن حسن اشعری
  248. محمد بن حسن بن ابی خالد اشعری قمی
  249. محمد بن حسن کرخی
  250. محمد بن حسین بن یزید
  251. محمد بن حمزة
  252. محمد بن خضیب اهوازی
  253. محمد بن زید
  254. محمد بن زید راز می
  255. محمد بن زید طبری
  256. محمد بن سالم قمی
  257. محمد بن سلیمان دیلمی
  258. محمد بن سماعه صیرفی
  259. محمد بن سهل اشعری
  260. محمد بن سهل بجلی رازی
  261. محمد بن سهل بن یسع بن عبداللّه بن سعد بن مالک بن احوص اشعری قمی
  262. محمد بن صدقه عنبری
  263. محمد بن عبداللّه
  264. محمد بن عبداللّه اشعری
  265. محمد بن عبداللّه خراسانی
  266. محمد بن عبداللّه صیرفی
  267. محمد بن عبداللّه صیقل از دی
  268. محمد بن عبداللّه طاهری
  269. محمد بن عبداللّه طهوری
  270. محمد بن عبداللّه قمی
  271. محمد بن عبداللّه مدائنی
  272. محمد بن عبید
  273. محمد بن عبیداللّه
  274. محمد بن عبید همدانی
  275. محمد بن عبیده
  276. محمد بن عرفه
  277. محمد بن علی
  278. محمد بن علی بن ابراهیم
  279. محمد بن علی بن ابراهیم همدانی
  280. محمد بن علی بن جعفر
  281. محمد بن عمار بن اشعث نهدی
  282. محمد بن عماره
  283. محمد بن عمر بن یزید
  284. محمد بن عمر
  285. محمد بن عمر ساباطی
  286. محمد بن عمر کناسی
  287. محمد بن عمرو بن سعید
  288. محمد بن عمرو بن سعید زیات
  289. محمد بن عیسی قمی
  290. محمد بن فرج رخجی
  291. محمد بن فضل ازدی
  292. محمد بن فضل بن عمر
  293. محمد بن فضیل صیرفی ازدی
  294. محمد بن فیض بن مالک مدائنی
  295. محمد بن قاسم بن فضیل
  296. محمد بن قاسم بن فضیل بن یسار بصری
  297. محمد بن قاسم بن فضیل بن یسار النهدی
  298. محمد بن قاسم بوشنجانی
  299. محمد بن کلیب اشعری
  300. محمد بن منصور بن الأبرد نخعی
  301. محمد بن منصور اشعثی
  302. محمد بن منصور اشعری
  303. محمد بن منصور بن نصر خزاعی
  304. محمد بن منصور کوفی
  305. محمد بن یحیی بن حبیب
  306. محمد بن یحیی ساباطی
  307. محمد بن یزید طبری
  308. محمد بن یونس بن عبدالرحمن
  309. محمد طبری
  310. محمد مولی الرضا
  311. مرزبان
  312. مرزبان بن عمران
  313. مروان بن یحیی
  314. مروک بن عبیاد
  315. معاویة بن سعد
  316. معاویة بن سعید
  317. معاویة بن سعید کناسی کوفی
  318. معاویة بن یحیی
  319. معاویه جعفری
  320. معن بن خالد
  321. معین الدین محمد الزمچی الاسفزاری
  322. موسی بن ابی‌الحسن رازی
  323. موسی بن جند
  324. موسی بن رنجویه ارمنی
  325. موسی بن سلمه کوفی
  326. موسی بن معمر
  327. موسی بن مهران
  328. موفق بن هارون
  329. نصر بن مفلس
  330. ولید بن ابان
  331. ولید بن ابان ضبی رازی
  332. هارون بن عمر بن عبدالعزیز بن محمد ابو موسی مجاشعی
  333. هاشم بن ابراهیم عباسی
  334. هشام بن ابراهیم احمر
  335. هشام بن احمد
  336. هیثم بن عبداللّه
  337. هیثم بن عبداللّه رمانی کوفی
  338. یحیی بن ابراهیم بن أبی‌البلاد
  339. یحیی بن احمد بن قیس بن غیلان
  340. یحیی بن جندب الزیات
  341. یحیی بن حبیب الزیات
  342. یحیی بن سلیمان کاتب
  343. یحیی بن عباس وراق
  344. یحیی بن عمرو
  345. یحیی بن مبارک
  346. یحیی بن محمد بن ابی حبیب
  347. یحیی بن موسی صنعانی
  348. یحیی بن یحیی تمیمی
  349. یحیی بن یزید کوفی
  350. یحیی صنعانی
  351. یزید بن عمر بنت عثمان
  352. یعقوب بن سعید کندی
  353. یعقوب بن عبداللّه بن جندب
  354. یعقوب بن یقطین

منابع

پانویس

  1. رجال شیخ طوسی، ص۳۹۶.
  2. دروس فی نصوص الحدیثیة، ص۹۱.
  3. برای آشنایی بیشتر با یاران امام رضا (ع) به کتب معرفی شده رجالی مراجعه شود.
  4. محمدی، حسین، رضانامه ص ۸۱۵.