لا حکم الا الله

لا حکم الا الله از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: لا حکم الا الله در حدیث - لا حکم الا الله در کلام اسلامی - پرسش‌های مرتبط

مقدمه

• این جمله شعار خوارج نهروان بود، یعنی حکومت جز از آن خدا نیست. آنان برای اینکه از حکومت علوی و ولایت حق او بیرون روند چنان شعاری می‌دادند که ظاهرش حق بود و منطبق با آیات قرآن، چون در قرآن مکرّر آمده است: إِنِ الْحُكْمُ إِلَّا لِلَّهِ و درست است، یعنی حکومت و داوری از آن خداوند است. حضرت علی (ع) وقتی شنید چنین می‌گویند، فرمود: کلمة حقّ یراد بها باطل سخنی حق است که ارادۀ باطل با آن می‌شود. و افزود: آری درست است، حکم جز از آن خدا نیست، لکن اینان می‌گویند که هیچ فرمانروایی نیست مگر برای خدا، در حالی که مردم ناچارند فرمانروا داشته باشند، نیکوکار یا تبهکار، چراکه در سایۀ وجود یک حکومت و نظام است که هم مؤمن عمل می‌کند، هم کافر بهره می‌برد و کارها سروسامان می‌گیرد و راه‌ها ایمن می‌شود اگر امر دایر باشد میان حکومت فاسد یا هرج‌ومرج و آشوب، مسلّما زیان آشوب بیشتر است. خوارج به خاطر کج‌فهمی و جهالتشان بر حاکم عادل و امام هدایت خروج کردند و بهانه‌شان این بود که حکومت از آن خداست، نه مردم! در حالی که آن امام را هم خدا به امامت و حکومت تعیین کرده بود.

منابع

• محدثی، جواد، فرهنگ غدیر