قرآن و عترت
مقدمه
قرآن، کتاب آسمانی مسلمانان و عترت، خاندان پاک پیامبر خدا (ص) است که مفسّران قرآن و یادگاران حضرت رسول (ص) و حجت الهی‌اند. در سخنان و وصایای پیامبر، عترت و قرآن عدل یکدیگر قرار گرفته‌اند و تبعیت و تمسّک به هردو لازم و نجات‌بخش است و از هم جدایی ناپذیرند.
این دو ودیعه و امانت نبوی را ثقلین هم می‌گویند، یعنی دو وزنۀ سنگین، یکی کتاب خدا، دیگری اهل بیت پیامبر، که قرآن را "ثقل اکبر" گویند و عترت را "ثقل اصغر".[۱] سخنی که از پیامبر در این مورد نقل شده، به حدیث ثقلین معروف است. حدیث ثقلین با عبارات مختلف در منابع فراوان نقل شده و پیامبر خدا در موقعیّت‌های متعدّدی همچون: در حجة الوداع، در روز عرفه، در مسجد خیف، در غدیر خم، در خطبه‌ای بر منبر، در روزهای بیماری در خانۀ خود و... بر آن تأکید کرده است. یکی از نقل‌ها چنین است: انّی قد ترکت فیکم الثّقلین، و أحدهما أکبر من الآخر: «کتاب اللّه»، حبل ممدود من السّماء الی الأرض و «عترتی» أهل بیتی، الا و إنّهما لن یفترقا حتّی یردا علیّ الحوض[۲] در روایات دیگر سخن از سؤال و بازخواست دربارۀ این دو، لزوم تمسّک به آن دو، عمل به وظیفه دربارۀ آنها، برخورد شایسته با آنان، هدایت‌جویی از این دو امانت و ودیعه است. ابوذر هم متن حدیث را اینگونه نقل کرده است: انّی تارک فیکم الثّقلین، أحدهما أکبر من الآخر: کتاب اللّه و أهل بیتی، ان تمسّکتم بهما لن تضلّوا[۳] مهم، آموختن و مهرورزی و اطاعت و تسلیم در برابر قرآن و عترت است که عامل نجات و کامیابی است.[۴] در برخی منابع اهل سنت، "کتاب اللّه و سنّتی" نقل شده، لکن تکیه بر "قرآن و عترت" در منابع فراوانی از روایات عامه و خاصّه دیده می‌شود[۵].
منابع
پانویس
- ↑ امام علی: یا کمیل، نحن الثقل الأصغر و القرآن الثقل الأکبر (بشارة المصطفی، ص ۲۹، و سفینة البحار، به نقل از ارشاد)
- ↑ «من در میان شما دو چیز سنگین و نفیس برجای نهادم، یکی بزرگتر از دیگری است، کتاب خدا که ریسمانی است کشیده شده از آسمان به سوی زمین و خاندان و عترتم، آگاه باشید که این دو از هم جدا نخواهند شد تا در کنار حوض کوثر بر من وارد شوند». بحار الأنوار، ج ۲۳ ص ۱۱۳، نیز با عبارتهای گوناگون ج ۳۴ ص ۳۲۲، ج ۵ ص ۶۸، ج ۲۲ ص ۴۷۵، ج ۳۶ ص ۳۲۹
- ↑ اهل البیت فی الکتاب و السنّه، ص ۱۲۲
- ↑ دربارۀ عترت، به این مدخل در کتاب فرهنگ عاشورا از نویسنده مراجعه کنید
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۴۸۵.