الگو:صفحهٔ اصلی/مدخل برگزیده
شعبان ماه هشتم از ماههای قمری است و به این دلیل که دارای عظمت فراوانی است، از آن به "شعبان المعظم" یاد شده است. مناسبتهای فرخندهای در این ماه وجود دارد که بر عظمت آن افزوده است؛ مانند ولادت با سعادت حضرت حسین بن علی (ع) در روز سوم این ماه، ولادت حضرت اباالفضل العباس (ع) در روز چهارم آن. روز پنجم این ماه نیز پیشوای چهارم شیعیان پای به جهان گذاشته و طبق نقلی علی اکبر فرزند امام حسین (ع) در روز یازدهم این ماه دیده به جهان گشوده است. آنچه جلوه این ماه بزرگ را دو چندان کرده است ولادت آخرین خورشید آسمان امامت حضرت مهدی (ع) است. شب نیمه ماه شعبان "لیلة البرات" نیز نامیده شده است؛ چرا که در آن شب برات آزادی از آتش به اهل طاعت و بندگی عطا میشود.
برای این ماه اعمال خاصی بیان شده است که در کتاب‌های دعا آمده است. اباصلت هروی می‌گوید: «در روز جمعه آخر ماه «شعبان» بود که امام رضا (ع) به من فرمودند: ای اباصلت! ماه شعبان گذشت و این جمعه آخر آن است، پس آنچه از اعمال خیر این ماه که در انجام آن کوتاهی کردی در این چند روز باقی مانده تدارک کن. بر تو باد به آنچه که بر حال تو مفید است و ترک آنچه برای تو فایده‌ای ندارد و دعا و استغفار و تلاوت قرآن را افزون کن و از گناهان و نافرمانی‌ها بازگرد و توبه نما تا این ماه خدا، به تو رو کرده باشد. اگر امانتی از کسی داری آن را بر گردنت باقی نگذاری و کینه هیچ مؤمنی را بر دل نگیری. از خداوند پروا داشته باش و در تمام کارها به او توکل نما. در باقی مانده این ماه، این ذکر را زیاد بگو: «اللَّهُمَّ إِنْ لَمْ تَكُنْ قَدْ غَفَرْتَ لَنَا فِي مَا مَضَى مِنْ شَعْبَانَ فَاغْفِرْ لَنَا فِيمَا بَقِيَ مِنْهُ» (خداوندا! اگر تاکنون در این ماه که به سر نرسیده است ما را نبخشیدی، پس از تو می‌خواهم که در باقیمانده این ماه، مرا ببخشی و بیامرزی.) بدان که خداوند تبارک و تعالی، مردم زیادی را در این ماه از آتش جهنم آزاد می‌کند و این، به جهت احترام به ماه مبارک رمضان است».