الگو:صفحهٔ اصلی

به نسخهٔ آزمایشی دانشنامهٔ امامت و ولایت (امامت‌پدیا) خوش‌ آمدید

این دانشنامه وابسته به مرکز پژوهشی و آموزشی امامت و ولایت و زیر نظر حضرت آیت الله محسن اراکی است.

با ۴۷٬۳۲۵ نوشتار به زبان فارسی

مدخل برگزیده

شب قدر، شب نزول قرآن بر پیامبر اکرم (ص) است که در ماه رمضان اتفاق افتاده است. از لیلة القدر به عنوان شب اندازه‌گیری امور و عمرها نیز یاد می‌شود. شبی که در تعیین آن اختلاف وجود دارد و یکی از شب‌های دهه آخر ماه مبارک رمضان است که نزد شیعیان یکی از سه شب نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم و نزد اکثر اهل سنت، احتمالاً شب بیست و هفتم است. به هرحال، شب قدر، از شب‌های متبرک اسلامی است که در سوره قدر بزرگی و اهمیت آن یادآوری شده و به عنوان شبی که از هزار ماه بهتر است معرفی گردیده است که فرشتگان و روح در آن شب به اذن پروردگار خویش فرود می‌آیند. قرآن کریم درباره شب قدر می‌فرماید: ﴿لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ * تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ * سَلَامٌ هِيَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ﴾.

در روایتی از امام صادق (ع) نقل شده که: «تقدیر مقدرات، در شب نوزدهم، تحکیم آن در شب بیست و یکم و امضاء آن در شب بیست و سوم است».

دلیل فضیلت این شب بر شب‌های دیگر به اعتبار اموری است که در این شب برآورده می‌شود که بر اساس آموزه‌های دینی مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از:

شب نزول قرآن: از آیات قرآن به‌خوبی استفاده می‌شود که این کتاب در ماه مبارک رمضان نازل شده است‌. خداوند متعال می‌فرماید: ﴿شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ﴾؛ ظاهر آیه آن است که تمام قرآن در این ماه نازل گردید و در نخستین آیۀ سوره قدر نیز می‌فرماید‌: ﴿إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ﴾.
شب تقدیر امور: قرآن کریم علت دیگر فضیلت این شب بزرگ را تعیین مقدرات انسان قلمداد کرده و می‌فرماید‌: ﴿إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةٍ مُبَارَكَةٍ إِنَّا كُنَّا مُنْذِرِينَ فِيهَا يُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكِيمٍ﴾.
شب نزول فرشتگان: قرآن کریم شب قدر را شب نزول فرشتگان و روح بر زمین، برای تقدیر و تعیین سرنوشت بندگان‌ و آوردن هر خیر و برکتی معرفی می‌کند: ﴿تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ﴾.
شب مغفرت و آمرزش گناهان: از فضیلت‌های شب قدر این است که هر مؤمنی آن را احیا بدارد، گناهانش آمرزیده می‌شود.
شب مخصوص امام زمان(ع): از دیگر ویژگی‌های شب قدر این است که خداوند متعال، کامل‌ترین و شایسته‌ترین و برترین انسان را از برنامه‌ریزی و حکم خود آگاه می‌کند‌؛ چراکه قرآن کریم از استمرار تنزل فرشتگان و روح از جانب خدای متعال خبر می‌دهد و این امر یک ولی می‌خواهد که متولی آن باشد و آن همان امام معصوم(ع) است.

برخی از آداب و اعمال در شب قدر مستحب است به جا آورده شوند؛ از جمله: غسل کردن در آغاز شب‌های نوزده، بیست و یک و بیست و سوم و نیز در آخر شب بیست و سوم؛ احیای شب به ذکر و دعا و شب‌زنده‌داری به عبادت و تلاوت قرآن؛ زیارت امام حسین (ع) و غیره.

ادامه

پرسش برگزیده

آیا خسوف و کسوف در یک ماه رمضان از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟

یکی از مظاهر قدرت الهی که در قالب سنن معجزات جلوه کرده و اشاره مخصوصی را برای توجه آن دسته از مؤمنان که مخلصانه منتظر ظهور بوده‌اند، به ارمغان می‌آورد، کسوف خورشید در روز سیزدهم یا چهاردهم ماه رمضان و خسوف ماه در بیست و پنجم همان ماه است. و این کسوف در نیمه ماه رمضان و خسوف در آخر و یا اول همان ماه، از نشانه‌های ظهور، است.

کسوف در روزهای نخست و آخر ماه و خسوف در روزهای میانی ماه، از نظر علمی، طبیعی و عادی است و در طول تاریخ، بارها رخ داده است، ولی خورشید گرفتگی (کسوف) در وسط‍‌ ماه یا ماه گرفتگی (خسوف) در اول یا آخر ماه، امری غیرعادی است و رؤیت آن امکان ندارد. البته در خود روایات هم به غیر عادی بودن تحقق این نشانه تصریح شده است.

ثعلبه ازدی می‌گوید: امام باقر (ع) فرمود: «پیش از ظهور حضرت قائم (ع) دو نشانه خواهد بود که از زمان هبوط حضرت آدم (ع) تا آن روز سابقه نداشته است، یکی گرفتن خورشید در نیمه ماه مبارک رمضان و دیگری گرفتن ماه در آخر آن است. ثعلبه، می‌گوید: عرض کردم یا ابن رسول الله! خورشید در آخر ماه می‌گیرد و ماه، در نیمه آن. فرمود: من به آنچه می‌گویم داناترم، این دو نشانه از نشانه‌هایی است که از زمان هبوط حضرت آدم (ع) تا آن روز چنان اتفاقی نیفتاده است‌.»

به نظر می‌رسد، وقوع این دو پدیده به صورت غیرعادی، به خاطر آن است که اهمیت مسألۀ ظهور نمایانده شود و مردم از خواب غفلت بیدار شوند و خود را مهیای مشارکت در آن نهضت عظیم سازند. لذا این دو نشانه، از نشانه‌های حتمی ظهور نیست و در روایات به ناگزیر بودن آن اشاره نشده است. از این ‌‏رو نمی‌توان خسوف و کسوف غیر عادی را از نشانه‏‌های قطعی و مسلم ظهور به شمار آورد.

ادامه

اثر برگزیده

دانشنامه معاصر قرآن کریم، کتابی است که با زبان فارسی به بررسی و تبیین و تحقیق ابعاد معنوی، اخلاقی، متافیزیکی، اعتقادی، اجتماعی، هنری، سیاسی و اقتصادی تعالیم کلام الله مجید می‌پردازد. این کتاب اثر جمعی از نویسندگان زیر نظر سید سلمان صفوی می‌باشد. و انتشارات سلمان آزاده انتشار آن را به عهده داشته است.

در معرفی این کتاب آمده است: «دانشنامه معاصر قرآن کریم، کوششی علمی جهت معرفی فرهنگ معاصر قرآن کریم به انسان معاصر است تا سریعاً با تکیه به منبعی معتبر و علمی؛ حقیقت این کتاب آسمانی را به دور از هیاهوی تبلیغاتی و رسانه‌های استعماری دریابد. فلسفه وجودی "دانشنامه فرهنگ معاصر قرآن کریم" این است که مخاطب را از مراجعه به منابع مختلف بی‌‏نیاز می‌کند و با زبانی ساده به اختصار، مستند و دقیق به پرسش‏‌های مخاطب پاسخ گفته، او را در جریان اساسی‌‏ترین مطالب مرتبط با مدخل و نکات اساسی پژوهش‏‌های متفکران در این زمینه قرار می‌دهد. اکثر نویسندگان این دانشنامه از محققان حوزه معارف قرآن و علوم مضاف قرآنی و مسلمان هستند و علاوه بر تخصص، به قرآن حکیم دلبستگی وثیق دارند. برخی از این محققان در حوزه علمیه قم، دانشگاه‌های ایران و برخی در دانشگاه‌های بریتانیا تحصیل کرده‌اند».

ادامه

مدخل‌های تازه

مدخل‌های پیشنهادی

درختوارهٔ رده‌های دانشنامه

تصویر برگزیده

قرآن کریم