اسود بن هلال محاربی
اسود بن هلال محاربی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: اسود بن هلال محاربی در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
ابن حجر[۱] در قسم سوم کتاب الاصابه (مخضرمین) از او یاد کرده و به نقل از باوردی و ابن فتحون، او را جزء صحابه می‌شمارد. چنان که نسائی[۲] تعبیر «أدركَ النبيَّ» را پس از نام او آورده است. ولی ابن سعد[۳] او را از طبقه اول تابعین کوفه دانستنه که در زمان عمر از محل خود به مدینه آمد و زمان حجاج، پیش از حادثه دیر جماجم از دنیا رفت. ابن سعد[۴] همچنین نام اسود را در شمار اصحاب عبدالله بن مسعود می‌آورد. خلیفة بن خیاط[۵] او را ذیل طبقه اول تابعین و در شمار اهل کوفه آورده و می‌گوید: در واقعه دیر جماجم، سال ۸۲ از دنیا رفت.
ابن ابی شیبه[۶] روایت کرده است که اسود بن هلال گفت: با علی (ع) نماز عید می‌خواندیم، چون امام نماز را تمام کرد، علی (ع) برخاست و چهار رکعت نماز خواند. اسود از صحابه‌ای مانند معاذ بن جبل، ابن مسعود، عمر، ثعلبة بن هدم و ابوهریره روایت کرده و از سوی رجالیان اهل سنت توثیق شده است[۷].
افزون بر تصریح ابن سعد و اشاره خلیفة بن خیاط به تابعی بودن اسود، روایات متعدد وی از صحابه و نقل نکردن مستقیم روایت از رسول خدا (ص)، بر صحابی نبودن وی گواهی می‌دهد. حاکم نیشابوری[۸] می‌نویسد: از جمله کسانی که به گفته مسلم بن حجاج جاهلیت را درک کرده، ولی رسول خدا (ص) را ندیده، اما صحابه را همراهی کرده‌اند، اسود بن هلال محاربی است که ساکن کوفه بود. زمان مرگ وی، سال ۸۴ نیز گزارش شده است[۹][۱۰]
