پرچم‌داری

این مدخل از زیرشاخه‌های بحث شئون امام در روز قیامت است. "پرچم‌داری" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

پرچم‌داری در قرآن | پرچم‌داری در حدیث | پرچم‌داری در کلام اسلامی | پرچم‌داری در عرفان اسلامی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل پرچم‌داری (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

• در روایاتی پرشمار آمده که امیرالمؤمنین (ع) پرچم‌دار رسول اکرم(ص) در قیامت است. فراوانی این روایات به‌گونه‌ای است که ما را از بررسی سندی بی‌نیاز می‌سازد. برای نمونه، پیامبر خدا(ص) به امام علی(ع) فرمودند: "أَنْتَ صَاحِبُ لِوَائِي فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ". البته در روایات، این شأن، تنها برای امام علی (ع) بیان شده است؛ از‌این‌رو چنین برمی‌آید که چنین شأنی از باب مقام امامت نباشد؛ مگر آنکه گفته شود پرچم‌داری امام علی(ع) ازآن‌روست که امر امامت و ولایت، مظهر و تمام‌کننده اسلام است؛ به‌ویژه آنکه تأکید شده که ایشان، هم در دنیا و هم در آخرت پرچم‌دار پیامبر اکرم(ص) است، و از‌این‌رو امام علی (ع) نیز به عنوان نماد امر امامت معرفی شده است.
• برخی متکلمان به شأن پرچم‌داری امام اشاره کرده‌اند. شیخ مفید که بیشتر دیدگاه‌هایش درباره شئون اخروی امام، در باب فضایل امام علی(ع) در قیامت است، بر اساس روایات، امیرمؤمنان(ع) را پرچم‌دار بهشت می‌داند. او روایتی نقل می‌کند که در آن، از پرچم‌دار بودن امام علی(ع) برای پیامبر سخن به میان آمده است. کراجکی نیز روایت دیگری را نقل کرده که امام علی(ع) خود را پرچم‌دار پیامبر اکرم(ص) معرفی می‌کند. همچنین شیخ طوسی روایاتی نقل می‌کند که در آنها، از شئونی برای امام علی(ع) مانند پرچم‌داری برای پیامبر یاد شده است. علامه حلی تنها در جایی روایتی نقل می‌کند که در آن روایت، امام علی(ع) به عنوان پرچم‌دار پیامبر در قیامت معرفی شده است. در روایات دیگر نیز او را صاحب لواء الحمد می‌داند. دیگر متکلمان دراین‌باره سخنی بیان نکرده‌اند.

پرچم‌دار پیامبر

• پرچم‌دار پیامبر(ص): از لقب‌های حضرت علی(ع) در متون تاریخی و حدیثی، "صاحب اللّواء" است، به معنای پرچم‌دار میدان‌های نبرد و رئیس ستاد عملیات و فرماندهی جنگ. در تعابیری که نسبت به "عقد لواء" (بستن پرچم) به‌کار رفته، مفهوم سپردن فرماندهی و مدیریّت جنگ نهفته است. وقتی پیامبر خدا برای اسامة بن زید هم در روزهای آخر حیات خویش پرچم بست، نوعی سپردن فرماندهی به او بود و الزام دیگران به پیروی از وی، نه‌تنها اینکه پرچم در دست او باشد. بر پرچم علی بن ابی طالب(ع) این شعر نوشته بود: الحرب إن باشرتها فلا یکن منک الفشل و اصبر علی أهوالها لا موت إلاّ بالأجل نیز این شعر: هذا علیّ و الهدی یقوده من خیر فتیان قریش عوده امیر المؤمنین(ع) در دنیا و آخرت و صحرای محشر، صاحب لوای پیامبر است. در جنگ‌های متعدد زمان رسول خدا(ص) نیز، پرچم پیامبر به دست آن حضرت بود. مثل جنگ خیبر، جنگ احد و دیگر غزوات. در طبقات کبری آمده است: إنّ علیّ بن أبی طالب کان صاحب لواء رسول اللّه صلّی اللّه علیه و آله یوم بدر و فی کلّ مشهد از پیامبر خدا احادیث فراوانی در این مورد روایت شده است، از جمله: علیّ أخی و صاحب لوائی؛ أنت صاحب لوائی فی الدّنیا و الآخرة این مفهوم، با تعابیر دیگری مثل صاحب رایتی، حامل لوائی، بیده لوائی، حامل لواء الحمد، معک لواء الحم، «»، «» و... آمده است. نیز اینکه: علی(ع) در روز قیامت، حامل پرچمی بزرگ است که برآن نوشته است: "علیّ ولیّ اللّه". پرچمی که در قیامت به دست علی(ع) است، "لوای حمد" نام دارد، با ویژگی‌های شگفت و نورانی که پرچم حضرت رسول(ص) است در دست آن حضرت و با آن وارد بهشت می‌شود. نشان جبهۀ محمّدی و علامت اقتدار و نفوذ و هدایتگری پرچم حضرت رسول در دنیا و آخرت، در دستان علی بن ابی طالب(ع) است و خود او پرچم بلند جبهۀ ایمان و فلاح در دنیا و آخرت است. پیامبر خدا(ص) فرمود: "علیّ آیة الحقّ و رایة الهدی"، علی(ع) نشانۀ حق و پرچم هدایت است.

جستارهای وابسته

منابع

• فاریاب، محمد حسین، بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت؛
• محدثی، جواد، فرهنگ غدیر.

پانویس