ابوبکر بن الحسن المجتبی
- این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی میشود:
مقدمه
«السَّلامُ عَلى أَبِي بَكْرِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ الزَّكِيِّ الْوَلِيِّ، الْمَرْمِيِّ بِالسَّهْمِ الرَّدِيِّ، لَعَنَ اللَّهُ قاتِلَهُ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عَقَبَةِ الْغَنَوِيَّ»[۱]
درود بر أبوبکر فرزند امام حسن بن علی(ع) پاک، یاری کننده که با تیر کشنده تیر خورد، خدا قاتل او عبدالله بن عقبه غنوی را لعنت کند.
نام وی بنا به مشهور، ابوبکر است[۲] ولی برخی نام او را عبدالله، یا عبدالله الاکبر نوشته‌اند، به نظر می‌‌آید این نام، یعنی عبدالله صحیح نباشد چون عبدالله نام یکی از فرزندان دیگر امام مجتبی(ع) است که او هم در کربلا به شهادت رسید[۳]. بنابر این، قول صحیح آن است که نام این فرزند امام مجتبی(ع) همان طوری که در زیارت ناحیه مقدسه آمده، «ابوبکر» است، نه عبدالله. ابوبکر فرزند امام حسن مجتبی(ع) و مادرش همان مادر حضرت قاسم(ع) است که ام‌ولد (کنیز)[۴] بود[۵].
به روایت برخی منابع، امام حسین(ع) دخترش سکینه را به ازدواج او درآورد و ظاهراً از او فرزندی باقی نمانده است[۶].
ابوبکر همراه عمویش امام حسین(ع) از مدینه تا مکه و سپس به کربلا آمد و در روز عاشورا به میدان رفت و پس از نبردی دلاورانه به شهادت رسید.
در باره قاتل او اختلاف است. در زیارت ناحیه و برخی تواریخ قاتل او را عبدالله بن عقبه غنوی ذکر کرده‌اند[۷] و در برخی مقاتل، قاتل او را حرملة بن کاهل اسدی دانسته‌اند[۸]. بنابراین، احتمال می‌‌رود چنان که علامه مجلسی اشاره کرده است: عبدالله بن عقبه و حرمله هر دو در شهادت این عزیز امام مجتبی(ع) شریک بوده‌اند.
ابوالفرج اصفهانی[۹] شهادت ابوبکر بن حسن(ع) را پیش از شهادت قاسم بن حسن دانسته است[۱۰].
چون مختار ثقفی قیام کرد و در کوفه به حکومت رسید، به جست و جوی عبدالله بن عقبه غنوی پرداخت تا او را مجازات کند، ولی به عبدالله اطلاع دادند که در تعقیب او هستند، او فوراً به جزیره[۱۱] گریخت و از مجازات دنیوی نجات یافت، اما مختار چون بر او دست نیافت تا او را کیفر دهد و به مجازاتش رساند، دستور داد خانه‌اش را در کوفه ویران و با خاک یکسان کردند [۱۲].[۱۳]
منابع
پانویس
- ↑ زیارت ناحیه مقدسه؛ بحارالانوار، ج۴۵، ص۶۷.
- ↑ تاریخ طبری، ج۵، ص۴۶۸.
- ↑ مقاتل الطالبیین، ص۵۸؛ ارشاد مفید، ج۲، ص۱۲۵.
- ↑ ام ولد، در اصطلاح به کنیز گفته میشود.
- ↑ مقاتل الطالبیین، ص۵۸..
- ↑ ر.ک: منتهی الآمال معرب، ج۱، ص۶۸۳
- ↑ بحارالانوار، ج۴۵، ص۶۷؛ تاریخ طبری، ج۵، ص۴۶۸.
- ↑ تاریخ ابن اثیر، ج۲، ص۵۸۱.
- ↑ بحارالأنوار، ج۴۵، ص۳۷۵.
- ↑ مقاتل الطالبین، ص۵۸.
- ↑ جزیره سرزمینی است در بصره که فاصله بین آن و آبله را درختان نخل پر می‌‌کند و نام جزیره، مخصوص همین محل است (لغت‌نامه دهخدا، ج۵، ص۶۷۹۰).
- ↑ تاریخ طبری، ج۶، ص۶۵؛ بحار الأنوار، ج۴۵، ص۳۷۵.
- ↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام حسین، ص:۱۲۵-۱۲۶.