تجارت

اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

تجارت در قرآن - تجارت در حدیث - تجارت در کلام اسلامی

مقدمه

﴿قُلْ إِنْ كَانَ آبَاؤُكُمْ وَأَبْنَاؤُكُمْ وَإِخْوَانُكُمْ وَأَزْوَاجُكُمْ وَعَشِيرَتُكُمْ وَأَمْوَالٌ اقْتَرَفْتُمُوهَا وَتِجَارَةٌ تَخْشَوْنَ كَسَادَهَا وَمَسَاكِنُ تَرْضَوْنَهَا أَحَبَّ إِلَيْكُمْ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ وَجِهَادٍ فِي سَبِيلِهِ فَتَرَبَّصُوا حَتَّى يَأْتِيَ اللَّهُ بِأَمْرِهِ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ﴾^[۱]
﴿وَإِذَا رَأَوْا تِجَارَةً أَوْ لَهْوًا انْفَضُّوا إِلَيْهَا وَتَرَكُوكَ قَائِمًا قُلْ مَا عِنْدَ اللَّهِ خَيْرٌ مِنَ اللَّهْوِ وَمِنَ التِّجَارَةِ وَاللَّهُ خَيْرُ الرَّازِقِينَ﴾^[۲]

نکات

در این دو آیه مطالب زیر به دست می‌آید:

علاقه به تجارت در حد ترجیح آن بر خدا و رسول و جهاد در راه خداوند سبب فسق انسان، و محرومیت از هدایت الهی: ﴿وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ﴾^[۳]» و در پی دارنده تهدید خداوند اعلان شده است: ﴿فَتَرَبَّصُوا حَتَّى يَأْتِيَ اللَّهُ بِأَمْرِهِ﴾^[۴]
مسلمانان صدر اسلام از سوی خداوند به سبب ترک پیامبر در حال ایراد خطبه‌های نماز برای تجارت و یا تماشای لهو نکوهش شده‌اند. ﴿وَإِذَا رَأَوْا تِجَارَةً أَوْ لَهْوًا انْفَضُّوا إِلَيْهَا وَتَرَكُوكَ قَائِمًا قُلْ مَا عِنْدَ اللَّهِ خَيْرٌ مِنَ اللَّهْوِ وَمِنَ التِّجَارَةِ﴾^[۵]^[۶].

بیع

از آیه شریفه ﴿أَحَلَّ اللَّهُ الْبَيْعَ وَحَرَّمَ الرِّبَا﴾^[۷] فهمیده می‌شود که ربا و بیع دو نوع عملاقتصادی است. که یکی را شارع تحریم کرده و دیگری را تحلیل فرموده است.ربا بیع نیست و بیع ربا نیست، هر کدام نوعی عملاقتصادی است.ربا اسم زیاده است نه اسم بیع ربوی^[۸]. بیع اجراء صیغه نیست، عمل معاوضه است ^[۹].

بیع، تملیک است و اخراج از ملکیت خود و داخل کردن در ملکیت غیر^[۱۰]. این است که جنسی را به مثل خودش ولی با زیاده خرید و فروش کنند. اگر جنس با برابر خودش معامله شود جایز است ولی با زیاده اگر معامله شود، این البته قرض نیست، بیع و معامله است ولی معامله ربوی است و جایز نیست، حرام است^[۱۱].

حقیقت بیع عبارت است از نوعی کار که آن کار عبارت است از تصدی توزیع^[۱۲].

بیع عبارت است از نوعی کار و سرمایه که هرگز سود ندارد^[۱۳].

بیع شرط

صورت بیع شرط از این قرار است که قرض گیرنده خانه یا ملک دیگر خود را به قیمتی کمتر از قیمت واقعی آن می‌فروشد به شرط خیار فسخ در رأس اجل مقرّره، سپس همان ملک را از خریدار اجاره می‌کند. در حقیقت اجاره پول به صورت اجاره خانه در می‌آید^[۱۴].

بیع متاعی

فرد وقتی می‌خواهد قرض ربوی بگیرد متاعی را به بیشتر از قیمت عادله‌اش می‌خرد یا به کمتر از قیمت عادله می‌فروشد یا صلح می‌کند به شرط آنکه مبلغی هم طرف معامله به وی قرض بدهد. و هم‌چنین در بیع ربوی. (مجموعاً شش قسم است)^[۱۵].

بیع و اجاره

یک وقت کار را انسان یکجا به دیگری منتقل می‌کند، این می‌شود بیع. یک وقت هم انسان کار را تدریجاً منتقل می‌کند، چون این کار به تدریج مستهلک می‌شود و از بین می‌رود. وقتی که انسان کار را تدریجاً به دیگری منتقل می‌کند اسمش می‌شود اجاره^[۱۶].^[۱۷]

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

↑ «بگو اگر پدرانتان و فرزندانتان و برادرانتان و همسرانتان و دودمانتان و دارایی‌هایی که به دست آورده‌اید و تجارتی که از کساد آن بیم دارید و خانه‌هایی که می‌پسندید از خداوند و پیامبرش و جهاد در راه او نزد شما دوست‌داشتنی‌تر است پس چشم به راه باشید تا خداوند» سوره توبه، آیه ۲۴.
↑ «و چون داد و ستد یا سرگرمی‌یی ببینند، بدان سو شتاب می‌آورند و تو را ایستاده رها می‌کنند؛ بگو: آنچه نزد خداوند است از سرگرمی و داد و ستد، نکوتر است و خداوند بهترین روزی‌دهندگان است» سوره جمعه، آیه ۱۱.
↑ «این (روش) نزدیک‌تر است به اینکه گواهی دادن را درست به جای آورند یا بترسند که سوگندهایی جایگزین سوگندهای آنان شود و از خداوند پروا کنید و گوش فرا دهید و خداوند گروه نافرمانان را راهنمایی نمی‌کند» سوره مائده، آیه ۱۰۸.
↑ «بگو اگر پدرانتان و فرزندانتان و برادرانتان و همسرانتان و دودمانتان و دارایی‌هایی که به دست آورده‌اید و تجارتی که از کساد آن بیم دارید و خانه‌هایی که می‌پسندید از خداوند و پیامبرش و جهاد در راه او نزد شما دوست‌داشتنی‌تر است پس چشم به راه باشید تا خداوند» سوره توبه، آیه ۲۴.
↑ «و چون داد و ستد یا سرگرمی‌یی ببینند، بدان سو شتاب می‌آورند و تو را ایستاده رها می‌کنند؛ بگو: آنچه نزد خداوند است از سرگرمی و داد و ستد، نکوتر است و خداوند بهترین روزی‌دهندگان است» سوره جمعه، آیه ۱۱.
↑ سعیدیان‌فر و ایازی، فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم، ج۱، ص ۲۷۵.
↑ «در حالی که خداوند خرید و فروش را حلال و ربا را حرام کرده است» سوره بقره، آیه ۲۷۵.
↑ مسأله ربا، ص۲۳۸.
↑ مسأله ربا، ص۲۶۹.
↑ مسأله ربا، ص۷۰.
↑ مسأله ربا، ص۷۷.
↑ مسأله ربا، ص۹۹.
↑ مسأله ربا، ص۱۰۹.
↑ مسأله ربا، ص۲۰۸.
↑ مسأله ربا، ص۲۰۸.
↑ مسأله ربا، ص۱۰۰.
↑ زکریایی، محمد علی، فرهنگ مطهر، ص ۲۰۰.

[1] «بگو اگر پدرانتان و فرزندانتان و برادرانتان و همسرانتان و دودمانتان و دارایی‌هایی که به دست آورده‌اید و تجارتی که از کساد آن بیم دارید و خانه‌هایی که می‌پسندید از خداوند و پیامبرش و جهاد در راه او نزد شما دوست‌داشتنی‌تر است پس چشم به راه باشید تا خداوند» سوره توبه، آیه ۲۴.

[2] «و چون داد و ستد یا سرگرمی‌یی ببینند، بدان سو شتاب می‌آورند و تو را ایستاده رها می‌کنند؛ بگو: آنچه نزد خداوند است از سرگرمی و داد و ستد، نکوتر است و خداوند بهترین روزی‌دهندگان است» سوره جمعه، آیه ۱۱.

[3] «این (روش) نزدیک‌تر است به اینکه گواهی دادن را درست به جای آورند یا بترسند که سوگندهایی جایگزین سوگندهای آنان شود و از خداوند پروا کنید و گوش فرا دهید و خداوند گروه نافرمانان را راهنمایی نمی‌کند» سوره مائده، آیه ۱۰۸.

[4] «بگو اگر پدرانتان و فرزندانتان و برادرانتان و همسرانتان و دودمانتان و دارایی‌هایی که به دست آورده‌اید و تجارتی که از کساد آن بیم دارید و خانه‌هایی که می‌پسندید از خداوند و پیامبرش و جهاد در راه او نزد شما دوست‌داشتنی‌تر است پس چشم به راه باشید تا خداوند» سوره توبه، آیه ۲۴.

[5] «و چون داد و ستد یا سرگرمی‌یی ببینند، بدان سو شتاب می‌آورند و تو را ایستاده رها می‌کنند؛ بگو: آنچه نزد خداوند است از سرگرمی و داد و ستد، نکوتر است و خداوند بهترین روزی‌دهندگان است» سوره جمعه، آیه ۱۱.

[6] سعیدیان‌فر و ایازی، فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم، ج۱، ص ۲۷۵.

[7] «در حالی که خداوند خرید و فروش را حلال و ربا را حرام کرده است» سوره بقره، آیه ۲۷۵.

[8] مسأله ربا، ص۲۳۸.

[9] مسأله ربا، ص۲۶۹.

[10] مسأله ربا، ص۷۰.

[11] مسأله ربا، ص۷۷.

[12] مسأله ربا، ص۹۹.

[13] مسأله ربا، ص۱۰۹.

[14] مسأله ربا، ص۲۰۸.

[15] مسأله ربا، ص۲۰۸.

[16] مسأله ربا، ص۱۰۰.

[17] زکریایی، محمد علی، فرهنگ مطهر، ص ۲۰۰.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]