بحث:جنگ بدر در قرآن

جنگ بدر در فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم

یکی از غزوات تحمیلی بر پیامبر غزوه بدر است. آن گونه که از آیات مربوط به این غزوه استفاده می‌شود و آیات آن در سوره آل عمران و انفال ذکر شده و شرایط و موقعیت این غزوه توصیف شده است، مثلا فرموده﴿وَلَقَدْ نَصَرَكُمُ اللَّهُ بِبَدْرٍ وَأَنْتُمْ أَذِلَّةٌ﴾.آیه شریفه در مقام این است تا شاهدی باشد سزاوار نبود که از شما مؤمنین آثار فشل مشاهده شود، با اینکه ولی شما خدا است، و با اینکه خدا شما را که در بدر ذلیل بودید یاری فرمود. یا در جایی دیگر می‌فرماید:" ﴿إِذْ تَقُولُ لِلْمُؤْمِنِينَ أَلَنْ يَكْفِيَكُمْ أَنْ يُمِدَّكُمْ﴾.

در تاریخ نقل شده، که حضرت مطلع شد که ابوسفیان در حال انتقال اموالی از شام است، در حالی که اموال بسیار از مسلمانان را غارت کرده بود و از طرفی در خود مکه در تدارک جنگی با مسلمانان است در این موقعیت فرصتی برای ضربه زدن و پیشدستی برای جلوگیری از ضربه آنان بود. در این جا وحی رسید: حضرت خداوند تو را به حق از خانه و جایگاهت در مدینه بیرون فرستاد، در حالی که بعضی از مؤمنان کراهت داشتند: ﴿كَمَا أَخْرَجَكَ رَبُّكَ مِنْ بَيْتِكَ بِالْحَقِّ وَإِنَّ فَرِيقًا مِنَ الْمُؤْمِنِينَ لَكَارِهُونَ﴾. این گروه ظاهربین و کم حوصله در مسیر راه به سوی بدر مرتبا با تو مجادله و گفتگو در این فرمان حق داشتند، و با این که این واقعیت را دریافته بودند» که این فرمان خداست، ولی باز دست از اعتراض خویش برنمی‌داشتند: ﴿يُجَادِلُونَكَ فِي الْحَقِّ بَعْدَمَا تَبَيَّنَ﴾.

1. ﴿كَمَا أَخْرَجَكَ رَبُّكَ مِنْ بَيْتِكَ بِالْحَقِّ وَإِنَّ فَرِيقًا مِنَ الْمُؤْمِنِينَ لَكَارِهُونَ يُجَادِلُونَكَ فِي الْحَقِّ بَعْدَمَا تَبَيَّنَ كَأَنَّمَا يُسَاقُونَ إِلَى الْمَوْتِ وَهُمْ يَنْظُرُونَ﴾
2. ﴿لَوْلَا كِتَابٌ مِنَ اللَّهِ سَبَقَ لَمَسَّكُمْ فِيمَا أَخَذْتُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ﴾
3. ﴿إِذْ يُرِيكَهُمُ اللَّهُ فِي مَنَامِكَ قَلِيلًا وَلَوْ أَرَاكَهُمْ كَثِيرًا لَفَشِلْتُمْ وَلَتَنَازَعْتُمْ فِي الْأَمْرِ وَلَكِنَّ اللَّهَ سَلَّمَ إِنَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ﴾
4. ﴿وَلَقَدْ نَصَرَكُمُ اللَّهُ بِبَدْرٍ وَأَنْتُمْ أَذِلَّةٌ فَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ﴾.
5. ﴿إِذْ تَقُولُ لِلْمُؤْمِنِينَ أَلَنْ يَكْفِيَكُمْ أَنْ يُمِدَّكُمْ رَبُّكُمْ بِثَلَاثَةِ آلَافٍ مِنَ الْمَلَائِكَةِ مُنْزَلِينَ بَلَى إِنْ تَصْبِرُوا وَتَتَّقُوا وَيَأْتُوكُمْ مِنْ فَوْرِهِمْ هَذَا يُمْدِدْكُمْ رَبُّكُمْ بِخَمْسَةِ آلَافٍ مِنَ الْمَلَائِكَةِ مُسَوِّمِينَ﴾.
6. ﴿إِذْ تَسْتَغِيثُونَ رَبَّكُمْ فَاسْتَجَابَ لَكُمْ أَنِّي مُمِدُّكُمْ بِأَلْفٍ مِنَ الْمَلَائِكَةِ مُرْدِفِينَ﴾

نتیجه: استغاثه، به معنای درخواست یاری است. چون تطبیق آیات این سوره با آیات سوره" آل عمران "این معنا را افاده می‌کند که منظور از نزول هزار ملائکه ردیف شده نزول هزار نفر از ملائکه است، که عده دیگری را در پی دارند، بنابراین هزار ملائکه ردیف شده با سه هزار ملائکه نازل شده منطبق می‌شود.

در این آیات این محورها مطرح شده است:

1. همان گونه که به امر پروردگار پیامبر از مدینه به سوی بدر بیرون رفت، در حالی که گروهی از مؤمنان سخت ناراضی بودند. تقسیم انفال به طور مساوی پس از بدر هم برای گروهی از آنان رضایت بخش نبود. ﴿كَمَا أَخْرَجَكَ رَبُّكَ مِنْ بَيْتِكَ بِالْحَقِّ وَإِنَّ فَرِيقًا مِنَ الْمُؤْمِنِينَ لَكَارِهُونَ﴾
2. آن گروه با پیامبر در باره حق - پس از آن که روشن شده بود - مجادله می‌کردند و از درگیری نظامی چنان بیم داشتند که گوئی به سوی مرگ رانده می‌شوند. ﴿يُجَادِلُونَكَ فِي الْحَقِّ بَعْدَمَا تَبَيَّنَ كَأَنَّمَا يُسَاقُونَ إِلَى الْمَوْتِ وَهُمْ يَنْظُرُونَ﴾
3. اگر پیشتر از جانب خدا مقرر نشده بود که به عذاب گرفتار نگردید، قطعاً به سبب این که در جنگ بدر اسیر گرفتید، عذابی سخت به شما می‌رسید ﴿لَوْلَا كِتَابٌ مِنَ اللَّهِ سَبَقَ لَمَسَّكُمْ فِيمَا أَخَذْتُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ﴾
4. خداوند به پیامبر می‌فرماید، ما پیش از بدر در خواب نیروی مخالف را به تو کم نشان دادیم و اگر زیاد نشان داده بودیم، سست می‌شدید و دچار تفرقه می‌گردید، ولی خدا شما را سالم نگه داشت و خدا به آن چه در درون سینه‌ها می‌گذرد آگاه است: ﴿إِذْ يُرِيكَهُمُ اللَّهُ فِي مَنَامِكَ قَلِيلًا وَلَوْ أَرَاكَهُمْ كَثِيرًا لَفَشِلْتُمْ وَلَتَنَازَعْتُمْ فِي الْأَمْرِ وَلَكِنَّ اللَّهَ سَلَّمَ إِنَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ﴾
5. و ظاهرا مصداق آیه شریفه: ﴿إِذْ تَسْتَغِيثُونَ رَبَّكُمْ﴾، واقعه روز بدر است، و البته این وعده را به شرط صبر و تقوا داده و فرموده است: ﴿إِنْ تَصْبِرُوا وَتَتَّقُوا وَيَأْتُوكُمْ مِنْ فَوْرِهِمْ هَذَا﴾.