دوره‌های مهدویت‌پژوهی مستشرقان (مقاله)
دوره‌های مهدویت‌پژوهی مستشرقان عنوان مقاله‌ای است که با زبان فارسی به بررسی و تحلیل دیدگاه مستشرقان نسبت به مهدویت می‌پردازد. این مقالهٔ ۳۸ صفحه‌ای به قلم علی اکبر جعفری و عبدالعلی ترابی ورنوسفادرانی نگاشته شده و در دوفصلنامه پژوهش‌های مهدوی (شماره ۴، بهار ۱۳۹۲) منتشر گشته است.[۱]
| دوره‌های مهدویت‌پژوهی مستشرقان | |
|---|---|
 | |
| رتبه علمی | علمی ترویجی (حوزه علمیه) |
| زبان | فارسی |
| نویسندگان | علی اکبر جعفری، عبدالعلی ترابی ورنوسفادرانی |
| موضوع | مهدویت |
| مذهب | شیعه |
| منتشر شده در | دوفصلنامه پژوهش‌های مهدوی |
| وابسته به | مؤسسه آینده روشن |
| محل نشر | قم، ایران |
| تاریخ نشر | بهار ۱۳۹۲ |
| شماره | ۴ |
| شماره صفحات | از صفحه ۵ تا ۴۲ مجله |
| ناشر الکترونیک | پایگاه مجلات تخصصی نور |
چکیده مقاله
- نویسندگان در ابتدای چکیده مقاله خود می‌نویسد: «با تشکیل حکومت شیعی توسط صفویه در ایران، مستشرقان به اعتقادات مکتب تشیع و از جمله مهدویت توجهی ویژه کردند و با انگیزه‌های گوناگون به مطالعه آن پرداختند. با تثبیت تشیع در ایران و غلبه تفکر اصولی در حوزه‌های دینی تشیع - که بر اساس آن فقها برای خود در دوران غیبت، نیابت عام از طرف امام عصر(ع) قائل شدند و مرجعیت و زعامت اجتماعی شیعیان را به عهده گرفتند و در برهه‌هایی در مقابل استعمار و استبداد ایستادند - غرب بیش از پیش به خطرآفرینی و توانایی آموزه مهدویت و لوازم آن پی برد. این هراس وقتی بیشتر شد که در سودان، احمد سودانی با ادعای مهدویت برای منافع استعمار در آفریقا مشکلاتی پدید آورد. ضربه سنگینی که غرب از پرتو اندیشه مهدوی خورد، انقلاب اسلامی ایران و برپایی نظام جمهوری اسلامی است که بر پایه اندیشه ولایت فقیه در دوران غیبت، برپایی عدالت و رفع ظلم واستضعاف در جهان و فراهم آوری زمینه ظهور منجی بشریت، شکل یافت. در این میان مستشرقان به عنوان اتاق‌های فکر غرب و استعمار، به ظاهر برای شناخت تفکر مهدوی و به واقع برای خدشه‌دار کردن آن و تخطئه اندیشه سیاسی و انقلابی اسلام و تشیع و اندیشه نیابت عام فقهای اصولی شیعه در زمان غیبت و حمله به مبانی فکری انقلاب اسلامی و نظام برآمده از آن، به مطالعه و نگارش پیرامون مهدویت پرداختند تا چگونگی تخریب این اندیشه خطرآفرین و یا بدل‌سازی از آن و گماشتن غرب در جایگاه منجی را بیاموزانند و از ضرباتی که تفکر مهدوی و لوازم آن، به منافع استعمار وارد می‌‌آورد، جلوگیری کنند و یا از شدت آن بکاهند. در این مقاله با مطالعه نوشتارهایی که مستشرقان از دوره صفویه تاکنون درباره مهدویت و لوازم آن داشته‌اند، با روش کتاب خانه‌ای و توصیفی - تحلیلی، نگرش و اهداف آنان نمایان خواهد شد»[۱].
فهرست مقاله
- چکیده؛
- مقدمه
- دوران صفویه و سفرنامه‌ها
- تأثیر قیام مهدی سودانی و عملکردهای سیاسی روحانیت شیعی بر مهدویت‌پژوهی
- فلوتن
- گلدزیهر
- لیوث
- گیب
- انقلاب اسلامی ایران و تأثیر آن بر مهدویت‌پژوهی مستشرقان
- لوییس
- هالم
- نیومن
- فوکویاما
- نتیجه
- پی‌نوشت‌ها