آب‌های عمومی

آب‌های مشترک میان همه. به آب‌های طبیعی جاری درسطح زمین که ملک کسی نیست و همگان در بهره‌برداری از آنها یکسانند - مانند دریاها، نهرهای بزرگ، چشمه‌ها و آب‌های فراهم آمده از برف و باران - آب‌های عمومی گفته می‌شود و از آن در باب انفال و احیای موات سخن رفته است. آب‌های عمومی از مشترکات است و حیازت‌کننده آن به قصد تملک، بلکه بنابر قول برخی، بدون قصد تملک نیز مالک آن می‌شود[۱]. در اینکه جریان آب‌های عمومی در جوی‌های شخصی موجب ملکیت مالک آنها می‌شود یا موجب حق اولویت، اختلاف است. قول اول، مشهور است[۲]. خرید و فروش آب حیازت‌شده، با وزن یا پیمانه و یا مشاهده، جایز است. برای آبیاری زمین‌هایی که مشروب کردن همۀ آنها از نهر یا چشمه در یک زمان ممکن نیست، ابتدا زمین نزدیک به دهانۀ نهر به‌اندازۀ نیاز و سپس زمین‌های دیگر به ترتیب نزدیک بودن آنها به نهر یا چشمه، آبیاری می‌شوند[۳][۴]

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

  1. جواهر الکلام، ج۳۸، ص۱۲۴، ۱۲۶ و ۱۳۱.
  2. فرهنگ فقه، ج۱، ص۱۱۵.
  3. فقه سیاسی، ج۷، ص۱۳۴.
  4. عمید زنجانی، عباس علی، دانشنامه فقه سیاسی، ص ۱.