ابوجعید
تصویر کهنی از حمص
نام کاملابوجعید
جنسیتمرد
از قبیلهبنی‌تغلب
محل زندگیحمص
از اصحابپیامبر خاتم
حضور در جنگجنگ یرموک

مقدمه

ابن حجر[۱] او را در بخش سوم کتاب خود آورده است و می‌گوید: رسول خدا (ص) را درک کرده است. وی که اهل حمص بود، در رابط با رومیان از ایشان جفا دیده بود. و به همین دلیل در جنگ یرموک در صف مسلمانان شرکت و مسلمانان را به حمله شبانه تشویق کرد. مسلمانان با او همراهی کرده، به دشمن یورش بردند که طی آن، بسیاری از رومیان کشته شدند[۲]. ابوعبیده جراح در نامه‌ای به عمر پس از پیروزی یرموک نوشت: ابوجعید نامی از اهل حمص با فریب و خدعه‌ای که بر ضد رومیان به کار برد، توانست شمار بسیاری از رومیان را در ناقوصة [۳] به هلاکت برساند[۴].

ابن حجر[۵] همچنین از جعید نامی از بنی تغلب یاد می‌کند که بعد از جنگ اجنادین از دشمن جدا شد و به خالد پیوست و با حیله‌ای نظامی، توانست دشمن را در جنگ ناقوصه از پای درآورد که با توجه به نقل حادثه مشترک، می‌تواند هر دو «جعید» و «ابوجعید» یک نفر باشند.

ابن اعثم[۶] همچنین از ابوجعید نامی نام می‌برد که از مستعربه بود و در صلح بیت المقدس، از طرف رومیان با عمر براساس پرداخت جزیه و ماندن در شهر صلح کرد[۷] که احتمال یکی بودن وی با فردی که در جنگ ناقوصه نقش ایفا کرد، وجود دارد؛ زیرا ابوجعید که به او از سوی رومیان ستم شده بود، پیش از این در جنگ به کمک مسلمانان شتافته بود.[۸]

منابع

پانویس

  1. ابن حجر، ج۷، ص۶۵.
  2. ابن عساکر، ج۶۶، ص۱۱۸؛ ابن حجر، ج۷، ص۶۵.
  3. میان ناقوسه و یرموک چهار فرسخ است.
  4. ابن اعثم، ترجمه فتوح، ص۱۴۶. در متن عربی فتوح این عبارت موجود نیست. مصحح ترجمه فتوح به نقل از حاشیه چاپ سنگی فتوح نوشته است: حکایت خدعه ابوالجعید به سبب ظلم شنیعی است که از ملت خود دیده بود. کمر انتقام بر میان بسته و زیاده از هشتاد هزار نفر را به انتقام زن و فرزند خود به هلاکت رسانید: الفتوح، ترجمه، ص۹۵۵.
  5. ابن حجر، ج۱، ص۶۳۷.
  6. فتوح، ج۱، ص۲۲۷.
  7. مصحح البدایة و النهایه، ابن کثیر، ج۷، ص۶۶، در پاورقی به نقل از فتوح الشام ازدی، ص۳۵۴، نام فرمانده لشکر ایلیاء را که برای صلح آمد، ابن الجعید نوشته است.
  8. داداش‌نژاد، منصور، مقاله «ابوجعید»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۲۱۴-۲۱۵.