احمد بن زیاد بن جعفر همدانی
این مدخل زیرشاخهٔ بحث مفسران است. احمد بن زیاد بن جعفر همدانی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: احمد بن زیاد بن جعفر همدانی در تراجم و رجال - پرسش مرتبط نداردمقدمه
کنیه احمد بن زیاد بن جعفر را ابوعلی گفته‌اند[۱] و از وی که در برخی منابع با عناوینی همچون احمد بن زیاد و احمد بن زیاد همدانی نیز از او نام برده شده است، در شمار مشایخ شیخ صدوق نام برده‌اند. احمد بن زیاد از راویان روایات علی بن ابراهیم بن هاشم قمی است و شیخ صدوق روایاتی را از او در کتبش نقل کرده است. وی در مشیخه در چند مورد احمد بن زیاد را ترضی (ذکر رضوان الله علیه بعد ذکر اسم او) کرده است.
شیخ صدوق از احمد بن زیاد همدانی با تعبیر "وكان رجلا، ثقة، دینا، فاضلا، رحمة الله علیه و رضوانه" یاد کرده[۲] و در راه بازگشت از حج بیت الله الحرام، در همدان از او روایت شنیده است[۳]. وی در الامالی، کنیه احمد بن زیاد را ابوعلی ذکر کرده است[۴].
از تاریخ ولادت و وفات راوی اطلاعی در دست نیست، اما با در نظر گرفتن تاریخ ولادت و وفات اساتید و شاگردانش می‌‌توان گفت وی در نیمه دوم قرن سوم و نیمه اول قرن چهارم می‌زیسته است؛ زیرا یکی از مهم‌ترین اساتیدش علی بن ابراهیم بن هاشم قمی است که در سال ۳۰۷ ق زنده بوده[۵] و حدود سال ۳۱۰ ق وفات کرده است[۶] و شیخ صدوق که از راویان و شاگردانش است، در سال ۳۸۱ ق وفات یافته است[۷].[۸]
جایگاه حدیثی راوی
شیخ صدوق با توجه به این که «احمد بن زیاد» شیخ و استاد او بوده، در کتاب کمال الدین او را این چنین توصیف می‌کند: "لم أسمع هذا الحديث إلا من أحمد بن زياد بن جعفر الهمداني بهمدان عند منصرفي من حج بيت الله الحرام، وكان رجلاً ثقةً ديناً فاضلاً رحمة الله عليه و رضوانه"[۹] که نشان‌گر اعتماد بالای شیخ صدوق به روایات اوست.
علامه حلی نیز با اشاره به عبارت کمال الدین، نام وی را در قسم اول خلاصة الأقوال، یعنی راویان مورد اعتماد، ذکر کرده است[۱۰]؛ چنان که ابن داوود نیز او را توثیق کرده و نامش را در زمره ممدوحین آورده است[۱۱].
بنابراین «احمد بن زیاد بن جعفر همدانی» بی‌تردید فردی مورد وثوق و قابل اعتماد است[۱۲].
منابع
پانویس
- ↑ امالی صدوق، مجلس هفتاد، حدیث دهم، ص۴۶۲.
- ↑ کمال الدین، ج۲، ص۳۶۹.
- ↑ وی این حدیث را در کتاب کمال الدین و اتمام النعمه باب ما روی عن ابی الحسن موسی بن جعفر(ع) فی النص علی القائم(ع) نقل کرده است.
- ↑ امالی، مجلس هفتاد، حدیث دهم، ص۴۶۲.
- ↑ «... قَالَ أَخْبَرَنِي عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ بْنِ هَاشِمٍ سَنَةَ سَبْعٍ وَ ثَلَاثِمِائَةٍ قَالَ...»؛ الامالی (صدوق)، ص۶۱، ح۱۱. «... قَالُوا حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ بْنِ هَاشِمٍ سَنَةٍ سَبْعٍ وَ ثَلَاثِمِائَةٍ قَالَ...»؛ الخصال، ج۲، ص۴۵۱، ح۵۷.
- ↑ کان حیا فی سنة ۳۰۷ و مات حدوداً ۳۱۰؛ الموسوعة الرجالیة، ج۱، ص۱۱۹.
- ↑ ر.ک: رجال النجاشی، ص۳۹۲، ش۱۰۴۹.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۲ ص۲۸۰ ـ ۲۸۱.
- ↑ کمال الدین، ج۲، ص۳۶۹، ح۶.
- ↑ ر.ک: خلاصة الأقوال (رجال العلامة الحلی)، ص۷۰، ش۳۷.
- ↑ ر.ک: الرجال (إبن داوود)، ص۳۸، ش۷۷.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۲ ص ۲۸۲-۲۸۳.